Lambda Blog

Category: Цалин Хөлс

  • Цалингаа хэрхэн зөв тохиролцох вэ- Remote болон дотоодын ажлын ярилцлагад зориулсан зөвлөмж

    Цалингаа хэрхэн зөв тохиролцох вэ- Remote болон дотоодын ажлын ярилцлагад зориулсан зөвлөмж

    Ажил горилогч бүрийн хүсдэг нэн чухал зүйлсийн нэг нь сэтгэлд нь хүрсэн хэмжээний цалингаа тохиролцох байдаг. Гэхдээ цалингийн тухай ажлын ярилцлагын үеэр ярих нь ихэнх хүмүүст хүндхэн санагддаг. Ялангуяа гадаадын эсвэл томоохон дотоодын компаниудтай ярилцаж байгаа үед.

    Хэрэв та гадаад, дотоодын компанид зайнаас (remote) эсвэл бүтэн цагаар оффист  ажиллахаар өргөдөл өгч байгаа бол цалингаа хэрхэн зөв, өөрт ашигтайгаар тохиролцох вэ гэдэг нь таны цаашдын орлого,  сэтгэл ханамжид ихээхэн нөлөөлнө.

    Тиймээс энэ удаад Lambda Global та бүхэндээ Монголд амьдрангаа олон улсын болон дотоодын зах зээлд ажиллаж буй мэргэжилтнүүдэд зориулсан товч бөгөөд үр дүнтэй “цалингаа хэрхэн тохиролцох”  тухай зөвлөмжүүдийг хүргэж байна.

    1. Олон улсын & дотоодын зах зээлийн ханшийг судалж мэдэх

    Цалин тохиролцохын өмнө тухайн ажлын байрны зах зээлийн ханшийг судлах нь хамгийн чухал алхам. Хэрэв та зайнаас гадаадын компанид ажиллах гэж байгаа бол дараах платформуудаас хэрэгтэй мэдээллээ авч болно:

    • Lambda Global – Монголын бусад нэр хүндтэй ажил зуучлалын сайтууд
    • Glassdoor , LinkedIn— олон улсын цалингийн жишиг
    • Remote OK , We Work Remotely, FlexJobs гэх мэт- remote ажлын зах платформууд

    Зөвлөмж: Хэрэв анх удаа зайнаас олон улсын компанид ажиллаж байгаа бол “remote + your job title + salary” гээд компани болон бүс нутгийн дундаж цалинг хайж судалж үзэх хэрэгтэй. Өөрийн чадвар боловсрол, туршлагыг харгалзан үзэн, ижил ажлын байр Монгол, Солонгос, АНУ, Европт ямар цалинтай байгааг харьцуулж хараарай. Ингэснээр өөрийгөө хэт доогуур үнэлэхээс сэргийлнэ.

    2. Өөрийн үнэ цэнийг тодорхой илэрхийл

    Тухайн компанид ямар үнэ цэнэ авчирч байгаагаа ойлгуулж чадвал, цалин нэмэгдэх боломж өсдөг. Тухайлбал  2-3 хэлтэй,  салбартаа удаан ажилласан туршлагатай бол:

    • Гурван хэлтэй (монгол, англи, солонгос) гэх мэт
    • Remote ажлын туршлага, өөр цагийн бүсэд ажиллах чадвар
    • Бие дааж болон багаар ажиллах чадвар
    • Олон соёлтой хүмүүстэй ойлголцож ажиллах соёлын ялгааг ойлгодог байдал

    Ингэж хэлж болно:

    “Миний туршлага болон олон улсын болон дотоодын зах зээлийн мэдлэг судалгаан дээр үндэслэн энэ ажлын байрны хувьд  X₮–Y₮-ийн хооронд цалин авах боломжтой гэж бодож байна.”

    3. Цалингаа тохиролцох зөв мөчийг хүлээ

    Анхан шатны ажлын ярилцлагын үеэр шууд цалинг хөндөх нь тохиромжгүй. Эхлээд ажил олгогчдод өөрийн ур чадвар, туршлагаа харуулж ойлгуулах хэрэгтэй. Хэрвээ ажил олгогч цалингийн хүлээлтийн талаар түрүүлж асуувал:

    “Эхлээд ажлын үүрэг, хариуцлагын талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдэж авмаар байна. Гэхдээ зах зээлийн нөхцөл байдалд үндэслэн надад төсөөлж буй цалингийн хүрээ бий.”

    Та цалин тохиролцох үед, тодорхой хариулт хэлэх гэж яарах хэрэггүй. Хэрэв, танд тухайн ажлын байрны талаар илүү мэдээлэл хэрэг болох үед тодорхой хугацаанд бодож, судалж үзэх цаг авах бүрэн эрхтэйгээ санаарай.

    4. Цалингийн хүлээлтээ шударгаар илэрхийлэх

    Монголчууд  цалин тохиролцох үед санаа зовж эвгүйцэх, эсвэл хэт даруухан байх нь элбэг. Гэвч гадаад, дотоодын олон компаниудын хувьд илэн далангүй цалин тохиролцох явдал бол зайлшгүй байх зүйл юм.

    Хэрвээ ажил олгогчийн санал таны хүлээлтээс бага байвал:

    “Санал тавьсанд баярлалаа. Миний туршлага болон ийм төрлийн “remote” ажлын зах зээлийн ханшийг харгалзан үзвэл, X₮ – Y₮ орчим цалин хүлээж байсан. Энэ талаар уян хатан байж тохиролцох боломжтой юу?” гэх мэт

    5. Цалингаас гадна бусад нөхцөлийг мөн харгалз

    Заримдаа зөвхөн өндөр цалин чухал биш. Та дараах ашигтай нөхцөлүүдийг мөн харгалзаж цалин тохиролцохдоо илүү уяан хатан хандаж болно:

    • Ээлжийн амралт болон баярын өдрүүдэд амрах боломж– Жишээ нь барууны орны компаниуд өөрийн улсын хуанлийг дагадаг тул Монголын баяраар амрах эсэх нь тодорхойгүй ч ажил амьдралын тэнцвэртэй байдал өгөхүйц хэмжээнд амрах боломжийг олгох магадлалтай.
    • Эрүүл мэндийн даатгал, бонус урамшуулал, ажлын тоног төхөөрөмжийн төсөв зэрэг нэмэлт хангамжууд маш чухал.
    • Албан тушаалын өсөлт, суралцах болон ментортой ажиллах боломж, багийн соёл ч бас анхаарах зүйлсийн нэг.

    Заримдаа бага зэрэг бага цалинтай байсан ч бүтээлч эрх чөлөө, тогтвортой байдал, уян хатан цагийн хуваарь, хөгжих боломж сайтай ажил бол илүү үнэ цэнтэй байдаг.

    6.Урьдчилж бэлдэх

    Цалингийн талаар ярих нь өөрөө нэгэн төрлийн чадвар юм — харин энэ чадвар дадлага хийх тусам улам амар болох нь ойлгомжтой. Ажлын ярилцлагад орохоосоо өмнө найзтайгаа эсвэл толины өмнө өөртэйгөө ярьж бэлтгэл хийж болно. Мөн тантай нэг салбарт ажилдаг найзууд эсвэл ментор байгаа бол, тэд цалингаа яаж тохиролцож байсан талаар асууж зөвлөгөө аваарай.

    Эцэст нь 

    Цалингаа тохиролцоно гэдэг нь зөвхөн мөнгө яриад шунахай байгаагийн илрэл биш — харин өөрийн чадвар, туршлага, үнэ цэнийг шударгаар үнэлж, ажил олгогчдод бодитой хүлээлт тавьж буйн нэг хэлбэр юм.

    Монголчуудын хувьд гадаад, дотоодын олон улсын байгууллагад ажиллах боломжууд нэмэгдэж буй энэ үед хуучин сэтгэлгээгээр ажил олгогчийн хэлсэн цалинг шууд хүлээн зөвшөөрдөг дадлыг өөрчлөх шаардлага гарч байна. Бид өөрсдийн үнэ цэнийг мэдэрч, тодорхой илэрхийлж, тохиролцож сурах нь илүү чухал болжээ.

    Тиймээс та өөрийн туршлага, чадварт итгэж, ажлын ярилцлагад сайтар бэлтгэж, эелдэг боловсон байдлаар цалингаа нээлттэй ярилцах нь зүйтэй. Энэ бол зөвхөн нэг ажилд орох тухай биш — харин Монгол мэргэжилтнүүдийн төлөөлөл болж, ирээдүйн стандарт, хандлагыг хамтдаа шинэчлэх эхлэл юм.

    Танд Lambda Global– аар AI ашиглан өөрийн чадвар, туршлагад үндэслэсэн цалин тооцоолол хийж үзэхийг зөвлөж байна.

  • Ээлжийн амралтаа хэрхэн авах вэ?

    Ээлжийн амралтаа хэрхэн авах вэ?

    Цонхоор нар мандахыг ажин, өглөөг дэрэн дээр арай удаан угтмаар үе танд байдаг уу? Хэдийгээр ажил амьдралын хэмнэл хурдтай эргэдэг ч — бид ч гэсэн хүн. Бидэнд амсхийх, эрч хүчээ нөхөх, өөрийгөө эргэн харах хугацаа хэрэгтэй. Тиймээс л ээлжийн амралт бол зүгээр нэг хуулийн заалт биш, өөрийгөө нөхөн сэргээх, амьдралаа эргэн харах, зүг чигээ засах чимээгүй зогсоол юм.

    Ээлжийн амралт гэж юу вэ? — Хуулийн үндэслэл

    Монгол Улсын Хөдөлмөрийн тухай хууль болон Боловсролын ерөнхий хууль-д ээлжийн амралтын талаар дараах байдлаар заасан байдаг:

    Ерөнхий ажилтнуудад:

    • 15 хоногийн цалинтай ээлжийн амралт жил бүр эдлэх эрхтэй.
    • Амралт эдлэх эрх нь тухайн байгууллагад 6 сараас дээш ажилласан тохиолдолд үүснэ.
    • Амралтыг ажлын жил-ээр тооцдог.

    Багш нарын тусгай зохицуулалт:

    • 33 хоногийн нэмэгдэл амралт эдлэх эрхтэй (Боловсролын тухай хууль, 13.7).
    • Ингэснээр нийт 48 хоногийн амралт багш нарт ногдоно.
    • Эдгээр хоног нь цалинтай, хууль ёсны эрх юм.

    Амралтын бусад онцлог:

    • Амралтыг хэсэгчлэн эдлэх боломжтой. Гэхдээ тасралтгүй 10 ажлын өдрөөс доошгүй байх ёстой.
    • Ээлжийн амралтын цалинг амралтад гарахаас өмнө олгох ёстой бөгөөд тухайн ажилтны ажлын жилийн дундаж цалингаар тооцогдоно.
    • Байгууллага бүрийн дотоод журам өөр байх боломжтой учраас анх ажилд орохдоо тодорхой асуугаарай.

    Хэрхэн цалингаа бодуулж авах вэ?

    1. Төлөвлө — өөртөө зориулах хугацааг товло.
      Амралтын хүсэлтээ бичгээр болон цахимаар гаргахдаа хэдий хугацаанд, хэзээ амрахаа тодорхой хэлж өгөөрэй.
    2. Хүндэтгэлтэйгээр мэдэгд — хамт олонтойгоо харилц.
      Менежер, хамт ажиллагсадтайгаа ярилцаж, ажлын ачаалалд нөлөөлөхгүй байдлаар зохицуулах нь хамтын харилцааг улам бэхжүүлдэг, ингэхдээ зөвхөн хугацаагаа тусгахаас гадна цалингаа бодуулж авна гэдэгээ заавал тусгах ёстой.
    3. Хүлээлгэж өг — ажлаа цэгцтэй үлдээгээрэй.
      Амралтын өмнө үүргээ шилжүүлж, бусдад төвөг учруулахгүй байхаа хичээгээрэй. Үүнээс таны хариуцлага болон соёл илэрдэг.

    Судалгаанаас харахад, Монгол Улсад ажилтнуудын 60% нь ээлжийн амралтаа бүрэн ашиглаж чаддаггүй байна. Үүний гол шалтгаан нь ажлын ачаалал, орлогын бууралт, байгууллагын дотоод журам зэрэгтэй холбоотой байдаг. Энэ нь ажилтны сэтгэлзүй, бүтээмжид сөргөөр нөлөөлдөг тул амралтаа зөв зохион байгуулах нь чухал юм. Амралтыг зүгээр л аялал, хэвтэх хормоор ойлгож болох ч үнэн хэрэгтээ энэ бол сэргэх, өсөх, суралцах боломж юм.

    • Өөрийгөө таньж, дахин эхлэхэд амралт хэрэгтэй.
    • Суралцахдаа хүн илүү зорилготой болдог.
    • Чөлөөтэй байхад бүтээлч байдал дэлбээлдэг.

    Хэрэв та амралтаа илүү ухаалгаар өнгөрүүлэхийг хүсэж байвал lambda.global-ийг туршаад үзээрэй.
    Энэ бол ажил мэргэжлийнхээ хүрээнд шинэ ур чадвар эзэмшиж, өөрийгөө хөгжүүлэх боломжтой олон улсын дижитал сургалтын орчин юм.

    lambda.global нь хүн бүрд зориулсан:

    • Онлайн сургалтууд
    • Ур чадвар хөгжүүлэлт
    • Карьер зөвлөгөө
    • Шилдэг CV бичих аргачлал гэх мэт контентуудыг санал болгодог.

    Ээлжийн амралт бол хууль ёсны эрх төдийгүй хүний хувьд өөртөө үзүүлэх анхаарал болон хүндэтгэл юм. Ажлын амьдралын дарамт дунд мартагдаж болох ч — Амралт бол өөртөө дахин итгэх, өөрийгөө шинээр харж таних боломж. Амралтаа зүгээр л ав, харин түүнийг утгатай учиртай болгох эсэх нь таны сонголт.

    Эх сурвалж: Боловсролын Ерөнхий Газар
    Эрх зүйн мэдээллийн нэгдсэн систем

  • Ажилгүйдлийн тэтгэмж: Түр амсхийх үү, эсвэл дараагийн алхам уу?

    Ажилгүйдлийн тэтгэмж: Түр амсхийх үү, эсвэл дараагийн алхам уу?

    Ажилгүй болсон тэр мөчид олон хүний толгойд “Одоо яах вэ?” гэсэн бодол хамгийн түрүүнд орж ирдэг. Үнэндээ энэ асуулт зөвхөн санхүүгийн асуудлаар хязгаарлагдахгүй. Хүн бүр өөрийн амьдралын дараагийн шат руу шилжих үүдэнд ирж, цааш хэрхэн алхахаа тунгаах мөч юм.
    Гэхдээ энэ шилжилтийн үеийг зөв ашиглаж чадвал шинэ боломжийн эхлэл байж чадна. Монгол Улсад ажилгүйдлийн тэтгэмж гэж юу байдаг вэ, хэрхэн авах вэ, түүнийг яаж ухаалгаар ашиглах вэ гэдэгт энэ удаагийн нийтлэлээр хариу өгөхийг зорилоо.
    Хамгийн түрүүнд хүндрэлтэй санагддаг зүйл бол тогтмол орлогогүй болох. Гэхдээ энэ үеийг зөв төлөвлөвөл, бид дахин эхлэх алтан боломж болгож ч чадна.

    Яагаад энэ үе чухал вэ?

    Ажилгүй болсон үед ихэнх хүн сандарч, ойрын орлоготой ямар ч ажилд орохыг урьтал болгодог. Гэвч энэ шийдвэр таны ирээдүйн 1-2 жил, бүр цаашдын 5 жилийг тодорхойлох ч эрсдэлтэй. Тиймээс ажилгүйдлийн тэтгэмж бол зөвхөн санхүүгийн дэмжлэг биш — эргэн харах, дахин чиглэлээ тодорхойлох боломж.

    Тэтгэмж авах үеэрээ юу хийх вэ?

    • Өмнөх нийтлэлдээ дурдсанчлан, та өөрийгөө үнэлүүлэхийн тулд “түр алга болох” хэрэгтэй байж мэднэ.
    • Ажилгүй байх хугацаанд хийх чадамжтай ч гэсэн хүсээгүй ажлаас түр холдох нь дараагийн “үнэтэй алхам”-д хөтөлдөг.
    • Энэ үед карьерынхаа чиглэлийг шинээр тодорхойлох, эсвэл lambda.global гэх мэт платформ ашиглан зан төлөв, хэлний чадвар дээр суурилсан ажлын санал хүлээн авах бүрэн боломжтой.

    Ажилгүйдлийн тэтгэмж гэж юу вэ, хэрхэн авах вэ?

    Ажилгүйдлийн тэтгэмж гэдэг нь өмнө нь Нийгмийн даатгал төлж байсан иргэн ажилгүй болсон тохиолдолд төрөөс сар бүр өгдөг санхүүгийн дэмжлэг юм. Үүнийг авахын тулд тодорхой нөхцөлүүдийг хангах шаардлагатай.Ажилгүй болсон үед хүнд хамгийн эхэнд тулгардаг зүйл бол тогтмол орлогогүй болох явдал. Гэхдээ Монгол Улсад ажил хөдөлмөр эрхэлж байсан иргэн тодорхой нөхцөлүүдийг хангаж байвал Ажилгүйдлийн тэтгэмж авах эрхтэй.

    Тэгвэл яг ямар үед, ямар бичиг баримт бүрдүүлж, хаана хандаж, хэр хугацаанд, ямар хэмжээгээр тэтгэмж авах боломжтой вэ? Энэ бүгдийг шат дараатай тайлбарлая.

         1. Хэн авах эрхтэй вэ? Тавигдах шаардлага

    • Сүүлийн 24 сар болон түүнээс дээш хугацаанд Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн байх тэгэхдээ сүүлийн 9 сар тасралтгүй төлсөн байх
    • Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний хэлтэст ажил хайгч иргэнээр бүртгүүлсэн байх
    • Эрүүл мэндээр хөдөлмөр эрхлэх бүрэн чадвартай байх

    Санамж: Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид, нөхөрлөл, хоршооны гишүүд, фрилансерууд ч НДШ-ээ төлсөн байвал тэтгэмж авах боломжтой.

         2. Хаана хандах вэ?

    • Нийгмийн даатгалын хэлтэс (аймаг/дүүргийн түвшинд)
    • Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний газар (таны оршин суугаа газрын дагуу)
      Хоёуланд нь хандаж, тус тусын бүртгэлд хамрагдах шаардлагатай байдаг.

        3. Ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?

    Бичиг баримт Хаанаас авах
    Иргэний үнэмлэх Өөрөө авчирна
    Нийгмийн даатгалын дэвтэр (эсвэл баталгаа) Хуучин ажил олгогч/НД
    Ажил олгогчоос олгосон ажлаас чөлөөлөгдсөн тухай албан бичиг
    ажлын гэрээний хамт    		 Ажил олгогчоос
    Өргөдөл (тусгай маягтаар бөглөнө) НД хэлтсээс авна
    Ажилгүйдлийн тэтгэмжийн маягт НД хэлтэс дээр бөглөнө

        4. Хэдий хэр хэмжээний тэтгэмж хэр хугацаанд авах вэ?

    Ажилгүй болохын өмнөх шимтгэл төлсөн сүүлийн дараалсан 9 сарын дундаж цалин, орлогоос дараах хувь, хэмжээгээр тооцож олгоно.

    • 5 хүртэл жил шимтгэл төлсөн бол 45% ийг 76 хоног
    • 5-10 хүртэл жил шимтгэл төлсөн бол 50% ийг 88 хоног
    • 10-15 жил төлсөн бол 60% ийг 100 хоног
    • 15 ба түүнээс дээш жил төлсөн бол 70%-иар 112 хоног тус тус бодож өгдөг.

        5. Тэтгэмжийн мөнгө хэрхэн ордог вэ?

    1. Та бүртгүүлж, бүх бичиг баримтаа өгсний дараа
    2. Хяналтын хугацаа: 7–10 ажлын өдөр
    3. Шийдвэр гарвал таны бүртгүүлсэн банкны данс руу мөнгө шилжинэ
    4. Тэтгэмжийг сард нэг удаа олгодог

        6. Тэтгэмж авч байх хугацаанд юуг анхаарах вэ?

    • Та ажил хайгчийн бүртгэлээс гараагүй байх
    • Хэрвээ ажилд орвол НД хэлтэст мэдэгдэнэ
    • Худлаа мэдүүлэг өгвөл тэтгэмж буцаан төлөх хариуцлага хүлээнэ
    • Сургалт, хөдөлмөр зуучлалд хамрагдахыг зоригтой зөвшөөр

    Ажилгүйдлийн тэтгэмж бол зүгээр нэг түр зуурын мөнгөн дэмжлэг биш — энэ бол өөрийгөө дахин нээх, шинэ зам руу шилжих бэлтгэлийн үе юм.

    Харамсалтай нь өнөөдөр маш олон залуус энэ боломжийг мэдэлгүй өнгөрүүлдэг. Ажлаасаа гарсан даруйдаа “орлогогүй боллоо” гэж сандран, түр зуурын ажилд орж, ирээдүйн үнэ цэнтэй боломжоо алддаг.

    Гэтэл үнэн хэрэгтээ:

    • Нийгмийн даатгалаа тогтмол төлсөн хүн бүр тэтгэмж авах эрхтэй
    • Тэр хугацаанд шинэ зүйл сурч, шинэ мэргэжил эзэмшиж, карьерын дараагийн шатанд бэлтгэх бүрэн боломжтой
    • lambda.global шиг платформ ашиглан өөрийн зан чанар, ур чадварт тохирсон шинэ ажил, шинэ замыг нээж болно

    Тиймээс та энэ үеийг зүгээр өнгөрөөх биш — өөртөө үнэнчээр, зорилготойгоор ашиглаарай.

    Бидний бэлтгэсэн карьерийн завсардалтай холбоотой нийтлэлийг уншихыг хүсвэл: Ажлын завсарлага авах нь айх зүйл биш, харин ч шинээр эхлэх боломж

    Эх бэлтгэл:
    Ажилгүйдлийн даатгалын сангаас тэтгэмж олгох журам
    Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар
     ndportal

  • Шинэ ажилд ороход хамгийн түрүүнд тавих шаардлага: Байгууллагын соёл

    Шинэ ажилд ороход хамгийн түрүүнд тавих шаардлага: Байгууллагын соёл

    Бид ажил дээрээ хоногийн 24 цагийнхаа дор хаяж 8 цаг, хамгийн ихдээ 12 цагийг зарцуулдаг. Ийм ч учраас хэнтэй ажиллаж байгаа, удирдагч нь ямар хүн болох гээд эдгээр зүйлсүүд хамгийн их ажил сонголтод нөлөөлдөг. Таны шинэ ажил сонгохдоо хамгийн түрүүнд тавьдаг шаардлага юу вэ?
    Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны 2022 оны судалгаагаар, ажилтнуудын 64% нь ажлын байраа солих шийдвэр гаргахдаа цалингаас илүүгээр удирдлагын харилцаа, байгууллагын соёл зэрэг орчны хүчин зүйлсийг илүү чухалчилдаг хандлага илэрсэн байна.

    Соёлтой байгууллага ямар байдаг вэ?

    • Итгэлцэлтэй удирдлага: Асуулт асуухад дарамт биш, боломж мэт хүлээж авдаг
    • Урам өгдөг хамт олон: Алдааг шүүмжлэх биш, сурч хөгжих боломж болгодог
    • Зорилгоо хамтдаа ойлгодог баг: “Чиний үүрэг” биш, “Бидний зорилго” гэсэн хандлагатай

    Харин эсрэгээрээ:

    • Хэт захиран тушаах удирдлага
    • Өрсөлдөөнт, эрс шүүмжлэлтэй орчин
    • Харилцаа дутмаг, багийн дэмжлэггүй орчин

    Эдгээр нь ажилтны бие сэтгэлд стресс үүсгэж, ажлын үр дүн буурахад болон цаашлаад ажлаас халшрах хам шинжид хүрэхэд нөлөөлдөг

    Ажил сонгохдоо өөрөөсөө асуух 3 асуулт:

    1. Энэ орчинд би санаа зовохгүйгээр өөрийгөө илэрхийлж чадах уу?
    2. Би зөвхөн ажлаа гүйцэтгэгч биш, багийн нэгэн гишүүн мэт мэдрэмж авах уу?
    3. Энд би зөвхөн ажиллах биш, хөгжих боломжтой юу?

    Одоо харин дээрх асуултууд таны компаний хараа зорилго, хувь хүний үнэ цэнтэй таарч байна уу шалгаад үзэцгээе.

    Байгууллагын соёлоо хэрхэн сайжруулах вэ?

    1. Үнэ цэн, зорилгоо тодорхой болго
    “Манай байгууллага юуны төлөө оршдог вэ?” гэдэг асуултанд ажилтан бүр нэг ижил хариулт өгч чадах уу?

    • Компанийн үнэт зүйл, эрхэм зорилго ханан дээр биш өдөр тутмын шийдвэрт тусгагдсан байх хэрэгтэй.
    • Үнэт зүйлсийг ажилтан бүртэй хуваалцдаг 15–30 минутын шинэ ажилтныг чиглүүлэх хөтөлбөр (onboiarding) хийх.

    2. Удирдлагын харилцаа соёлыг тодорхойлдог
    Удирдлагын ганц удаагийн “сайн ажиллалаа” гэдэг үг бүх багийн уур амьсгалыг өөрчилдөг.

    • Ажилтнуудын ажилд хэт хяналт тавихгүйгээр (micromanage) итгэл үзүүлэх
    • Шүүмжлэхээсээ өмнө сонсдог байдалыг тогтоох.

    3. Сонсоод өнгөрөх бус — сонсоод хэрэгжүүлдэг байх
    Ажилтнуудын саналын хайрцагтай ч хэн ч уншдаггүй бол соёлд сөрөг нөлөө үзүүлдэг.

    • Ажилтны санал асуулгын хариу арга хэмжээг нийтэд ил тод хуваалцах
    • “Саналын дагуу хийсэн өөрчлөлтүүд” гэх булан бий болгох

    4. Зөв хүн — Зөв орчин
    Соёл гэдэг бол зөв хүнээс эхэлдэг. Чадвараас гадна зан төлөв, багт тохирох байдал маш чухал.

    • Шинэ ажилтны сонгон шалгаруулалтанд зөөлөн чадвар-т (soft skill) суурилсан зан төлөвт суурилсан ярилцлага нэмэх. Энэ нь ажилтны өмнөх туршлагуудлыг таньж мэдэх болон танай байгууллагын соёлд хэр нийцтэйг шалгах зорилготой.

    5. Баяр хөөртэй амьд уур амьсгал
    Соёл гэдэг бол зөвхөн дүрэм, процесс биш. Хүмүүсийн баяр баясал, хоорондын холбоо юм.

    • Тэмдэглэлт өдрүүдийг албан ёсны байдлаар биш, багаар тэмдэглэх боломж олго
    • Ажилтныг таньж хүлээн зөвшөөрдөг дотоод “талархлын соёл” бий болго

    Эцэст нь..
    Байгууллагын соёл бол бичигдсэн уриа биш, өдөр бүр ажилтнуудын мэдэрдэг орчин юм. Итгэлцэл, харилцаа, дэмжлэгтэй уур амьсгал нь хүмүүсийг үлдээж, хөгжүүлдэг. Харин захиран тушаах, үл ойшоох хандлага нь байгууллагын үнэ цэнийг бууруулдаг.
    Соёлыг сайжруулахын тулд том өөрчлөлт биш — жижиг бөгөөд бодит алхмууд тогтмол шаардлагатай.

    Lambda.Global бол зөв хүн, зөв орчин, зөв соёлыг холбох гүүр юм.

    Зөв орчин — илүү бүтээмж — илүү тогтвортой хамт олон бий болдог.

    .

  • Цалингаа хэрхэн бодох вэ?

    Цалингаа хэрхэн бодох вэ?

    Энэхүү нийтлэлээрээ Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу цалингаа хэрхэн тооцоолох талаар хуваалцах болно. Энэ мэдээлэл нь ажилчид болон ажил олгогчдод цалин хөлс, татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг зөв тооцоолоход тус болох юм.

    Үндсэн цалин

    Монгол Улсын Хөдөлмөрийн хуулийн дагуу хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг жил бүр тогтоодог. 2025 оны 4 сарын байдлаар хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ нь сарын 792,000 төгрөг байна. 

    Үндсэн цалингийн тооцоолол:

    • Хөдөлмөрийн гэрээнд заасан үндсэн цалин
    • Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс доошгүй байх

    Нийгмийн даатгалын шимтгэл

    Монгол Улсын Нийгмийн даатгалын тухай хуулийн дагуу, ажил олгогч болон ажилтан дараах шимтгэлийг төлөх үүрэгтэй:

    Ажилтны төлөх шимтгэл (нийт 11.5%):

    • Тэтгэврийн даатгал: 8.5%
    • Тэтгэмжийн даатгал: 0.8%
    • ҮОМШӨДаатгал: 0.0%
    • Ажилгүйдлийн даатгал: 0.2%
    • Эрүүл мэндийн даатгал: 2.0%

    Ажил олгогчийн төлөх шимтгэл (ангиллаас хамаарч нийт 12.5%, 13.5% эсвэл 14.5%):

    • Тэтгэврийн даатгал: 8.5%
    • Тэтгэмжийн даатгал: 1.0%
    • ҮОМШӨДаатгал: 0.5%, 1.5%, эсвэл 2.5% (ажлын нөхцөлөөс хамаарна)
    • Ажилгүйдлийн даатгал: 0.5%
    • Эрүүл мэндийн даатгал: 2.0%

    Өндөр цалинтай ажилчдын онцлог

    Хэрэв таны сарын цалин хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс 10 дахин их буюу 7,920,000 төгрөгөөс дээш байвал нийгмийн даатгалын шимтгэлийг зөвхөн 7,920,000 төгрөгөөс тооцно. Энэ тохиолдолд төлөх хамгийн их нийгмийн даатгалын шимтгэл нь 910,800 төгрөг (7,920,000 × 11.5%) байна. Энэ нь өндөр орлоготой иргэдэд хэт их татвар ноогдохоос сэргийлэх зорилготой юм.

    Хувь хүний орлогын албан татвар

    Монгол Улсын Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн дагуу цалин хөлснөөс 10%-ийн татвар төлдөг. 2020 оноос эхлэн хөнгөлөлтийн хэмжээ цалингийн хэмжээнээс хамаарч дараах байдлаар тогтоогдсон:

    ХХОАТ хөнгөлөлт 2020 он

    Д/д ОЗЦ-с НДШ 11,5% хассан дүн /төгрөгөөр/ Сарын хөнгөлөлт
    1 0-500,000 20,000
    2 500,001-1,000,000 хүртэл 18,000
    3 1,000,001-1,500,000 хүртэл 16,000
    4 1,500,001-2,000,000 хүртэл 14,000
    5 2,000,001-2,500,000 хүртэл 12,000
    6 2,500,001-3,000,000 хүртэл 10,000
    7 3000,001-3,500,000 хүртэл –

    Өндөр цалинтай ажилчдын төлөх хувь

    Хэрэв таны жилийн цалин 120,000,000 төгрөгөөс дээш бол ХХОАТ-г 10 хувиар бодохгүй. 2022 оны шинэчлэн найруулсан “Хувь хүний орлогын албан татварын хууль”-ийн 21.1-д зааснаар  “…120 000 001-180 000 000 хүртэлх төгрөгийн албан татвар ногдуулах орлого олсон тохиолдолд 12 000 000 төгрөг дээр 120 000 000 төгрөгөөс дээш давсан орлогод 15 хувиар, 180 000 000 төгрөгөөс дээш албан татвар ногдуулах орлого олсон тохиолдолд 21 000 000 төгрөг дээр 180 000 000 төгрөгөөс дээш давсан орлогод 20 хувиар нэмж тооцон албан татвар ногдуулна.” гэсэн байдаг. 

    Цалин тооцоолох жишээ

    Жишээ 1: 1,000,000 төгрөгийн үндсэн цалинтай ажилтан

    1. Нийгмийн даатгалын шимтгэл: 
      • 1,000,000 × 11.5% = 115,000 төгрөг
    2. Татвар ногдох орлого: 
      • 1,000,000 – 115,000 = 885,000 төгрөг
    3. Хувь хүний орлогын албан татвар: 
      • 885,000 × 10% = 88,500 төгрөг
      • Татварын хөнгөлөлт: 18,000 төгрөг (орлого 500,001-1,000,000 төгрөг хооронд)
      • Төлөх татвар: 88,500 – 18,000 = 70,500 төгрөг
    4. Гарт олгох цалин: 
      • 1,000,000 – 115,000 – 70,500 = 814,500 төгрөг

    Жишээ 2: 2,500,000 төгрөгийн үндсэн цалинтай ажилтан

    1. Нийгмийн даатгалын шимтгэл: 
      • 2,500,000 × 11.5% = 287,500 төгрөг
    2. Татвар ногдох орлого: 
      • 2,500,000 – 287,500 = 2,212,500 төгрөг
    3. Хувь хүний орлогын албан татвар: 
      • 2,212,500 × 10% = 221,250 төгрөг
      • Татварын хөнгөлөлт: 12,000 төгрөг (орлого 2,000,001-2,500,000 төгрөг хооронд)
      • Төлөх татвар: 221,250 – 12,000 = 209,250 төгрөг
    4. Гарт олгох цалин: 
      • 2,500,000 – 287,500 – 209,250 = 2,003,250 төгрөг

    Жишээ 3: 2,700,000 төгрөгийн үндсэн цалинтай ажилтан

    1. Нийгмийн даатгалын шимтгэл: 
      • 2,700,000 × 11.5% = 310,500 төгрөг
    2. Татвар ногдох орлого: 
      • 2,700,000 – 310,500 = 2,389,500 төгрөг
    3. Хувь хүний орлогын албан татвар: 
      • 2,389,500 × 10% = 238,950 төгрөг
      • Татварын хөнгөлөлт: 10,000 төгрөг (орлого 2,500,001-3,000,000 төгрөг хооронд)
      • Төлөх татвар: 238,950 – 12,000 = 226,950 төгрөг
    4. Гарт олгох цалин: 
      • 2,700,000 – 310,500 – 226,950 = 2,162,550 төгрөг

    Цалин хөлсний дүнгээс

    Хөдөлмөрийн гэрээний хувьд нийгмийн даатгалын шимтгэлийн нийт хувь 24.0% (ажилтан 11.5% + ажил олгогч 12.5%) болдог бол Ажил гүйцэтгэх, Хөлсөөр ажиллах гэрээний хувьд нийт 18.8% (даатгуулагч 9.3% + ажил олгогч 9.5%) байна. Энэ нь гэрээний төрлөөс хамаарч цалингийн тооцоолол өөр байх болно.

    Нэмэлт төлбөрүүд

    Монгол Улсын Хөдөлмөрийн хуулийн дагуу дараах нэмэлт төлбөрүүд байдаг:

    • Илүү цагийн хөлс: Ердийн ажлын цагаас илүү ажилласан бол ажилтанд ердийн цагийн үнэлгээг 1.5 дахин нэмэгдүүлж тооцно
    • Амралтын өдрийн хөлс: Амралтын өдөр ажилласан бол ажилтанд ердийн цагийн үнэлгээг 2 дахин нэмэгдүүлж тооцно
    • Шөнийн цагийн нэмэгдэл: Шөнийн цагаар (22:00-06:00) ажилласан бол ердийн цагийн үнэлгээг 40%-иар нэмэгдүүлж тооцно

    Урамшуулал ба томилолтын зардал

    • Урамшуулал: Төрөл бүрийн урамшуулал, шагналд мөн хувь хүний орлогын албан татвар ногдуулна
    • Томилолтын зардал: Албан томилолтын хоногийн зардал нь татвар ногдох орлогод тооцогдохгүй, харин зарим хэсэг нь нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх орлогод тооцогдоно

    Дүгнэлт

    Цалин тооцоололд олон хүчин зүйлс нөлөөлдөг бөгөөд Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу зөв тооцоолох нь чухал ач холбогдолтой. Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 2025 оны байдлаар 792,000 төгрөг байгаа бөгөөд тогтмол хугацаанд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ, татварын хувь хэмжээ, нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хэмжээ өөрчлөгдөж болохыг анхаарах хэрэгтэй. Ажлын туршлага, боловсрол дээрээ үндэслэн та хэдэн төгрөгний цалин авах боломжтойг мэдэхийг хүсвэл ЭНД дарж цалингаа хиймэл оюун ухаанаар тооцоолуулаарай.

  • Өндөр цалинтай ажлын байранд тавигдах ур чадварууд

    Өндөр цалинтай ажлын байранд тавигдах ур чадварууд

    Технологи давамгайлсан энэ эрин үед бидэнд маш олон шинэ боломжуудыг гаргаж өгч байгаа ч үүнийгээ дагаад та хэрэв өндөр цалинтай ажилд орохыг хүсвэл зөвхөн дээд болон мэргэжлийн боловсролын зэрэг эзэмших нь хангалтггүй болж эхэлж байна. Мэргэжлийн диплом эсвэл сертификат нь олон олон боломжыг бидэнд нээхэд тус болж буй боловч ч, технологи болон мэдээллийн хурдацтай өсөлт, шилжилтийн үед өдөр бүр шинэ шинэ ур чадварууд бий болж ажил олгогчид ч түүнд тохирсон хүмүүсийг илүүтэй хайж байна. Энэ блогт бид өндөр цалинтай ажлын байруудад тавигддаг нийтлэг заавал эзэмшсэн байх ур чадваруудыг авч үзэх бөгөөд эдгээрийг та одоогийн ажил үүргээ гүйцэтгэхдээ мөн хэрхэн хөгжүүлэх талаар ярилцах болно.

    Энд дарж lambda.global дээр нийтлэгдсэн өндөр цалинтай ажлын байрны заруудтай танилцана уу.

    1. Технологийн Ур Чадварууд

    Яагаад чухал вэ?
    Технологи өнөөгийн олон салбарын үндэс болсон тул технологийн ур чадварууд улам бүр эрэлттэй болж байна. Санхүү, эрүүл мэнд, маркетинг гэх мэт салбар бүрт тухайн салбарын шинэ гарч ирсэн технологиудыг эзэмших нь танд том давуу тал бий болгодог.

    Одоогийн ажил үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Технологийн төслүүдэд оролцох: Таны одоогийн ажлын үүрэгт технологийг ашиглах боломж олдвол үүнийг тэр даруй ашиглахыг эрэлхийлээрэй. Жишээлбэл, хэрвээ та маркетингийн чиглэлээр ажиллаж байгаа бол Google Analytics эсвэл нийгмийн сүлжээний сурталчилгааны платформуудыг судалж, ашиглаж сурах хэрэгтэй.
    • Онлайн сургалт ба сургалтын материалууд: Coursera, Udemy, LinkedIn Learning зэрэг платформуудаар кодчилол, cloud computing, кибер аюулгүй байдлын курсүүдийг өөрийн хэмнэлээр судалж болно.
    • IT багтай хамтран ажиллах: Та компанийнхаа IT багтай ойр хамтран ажиллах боломжийг эрэлхийлээрэй. Энэ нь танд технологийн хэрэглээ, шинэ системүүдийг сурах боломжийг олгоно.

    2. Дата Анализ ба Өгөгдөл Шинжлэл

    Яагаад чухал вэ?
    Өнөө үед өгөгдөл нь бизнесүүдийн шийдвэр гаргалтад үндэс суурь болсон. Өгөгдөл цуглуулах, тайлбарлах, хэрэгтэй үед нь ашиглах чадвартай мэргэжилтнүүдийн эрэлт цаг ямагт нэмэгдсээр байна.

    Одоогийн ажил үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Өгөгдлийг өдөр тутмын ажлынхаа нэг хэсэг болго: Хэрвээ таны ажил үүрэг шийдвэр гаргалтад оролцдог бол өгөгдлийг илүү түлхүү ашиглан сайн шийдвэр гаргахыг хичээгээрэй.
    • Өгөгдөл анализын багаж хэрэгсэл сурч эхлэх: Excel эсвэл Google Sheets-ийн орчин үеийн функцууд, Pivot table болон дата анализ хийх хэрэгслүүдийг ашиглах талаар сурах хэрэгтэй.
    • Дата шинжилгээний төслүүдэд оролцох: Өгөгдөлтэй холбоотой томоохон төслүүдэд оролцох эсвэл өгөгдлийн тайлагналын хуралд оролцох хүсэлт тавиарай. Танай компанийн өгөгдөл хэрхэн шийдвэр гаргалтад тусалдаг талаар суралцах.

    3. Асуудал Шийдвэрлэх Ур Чадварууд

    Яагаад чухал вэ?
    Ажил олгогчид асуудлыг логиктойгоор бас бүтээлчээр шийдэж чадах хүмүүсийг эрэлхийлдэг. Асуудлыг оновчтой илрүүлж, олон талаас, олон өнцгөөр шинжилж, практик шийдэл гаргах нь өндөр цалинтай ажлын байруудад тавигддаг гол ур чадваруудын нэг.

    Одоогийн ажил үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Асуудлыг задлах: Асуудал үүссэн тохиолдолд түр зогсож, өргөн хүрээнд судалж харахыг хичээгээрэй. Олон талаас асуудлыг харж, оновчтой шийдэх арга замыг эрэлхийлэх.
    • “Таван яагаад” техник хэрэглэх: Энэ техник нь асуудлын үндсийг олохын тулд “яагаад?” асуултыг дахин дахин асууж, 5 удаа асуух арга юм. Үүнийг ажил дээрээ хэрэглэвэл таны асуудал шийдвэрлэх болон сэтгэхүйн ур чадвар сайжирна.
    • Сэтгэгдэл авах: Та өөрийн шийдвэр гаргасан, ямар асуудлыг хэрхэн шийдсэн талаар үр дагаварыг өөрийн хамтран ажиллагсадаа асууж, сэтгэгдэл аваарай. Энэ нь танд шийдвэр гаргалтын үед үүссэн алдаагаа ойлгож, дараагийн удаад илүү үр дүнтэй шийдэл олох арга замыг олоход туслах болно.

    4. Харилцааны Ур Чадварууд

    Яагаад чухал вэ?
    Хэрэв та үйлчлүүлэгчтэй харилцах, менежментийн хурал хийх эсвэл баг хамт олонтой хамтран ажиллах шаардлагатай бол харилцааны чадвар нь бүх төрлийн өндөр цалинтай ажлын байруудад зайлшгүй шаардлагатай ур чадвар болдог.

    Одоогийн ажил үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Тодорхой бичих дадлага хийх: И-мэйл, тайлан болон танилцуулга зэрэг бичгийн чадвараа хөгжүүлэн сайтар боловсруулан бэлтгэж байх. Бичвэрийг хэтэрхий урт биш, ойлгомжтой, тодорхой байлгахыг хичээгээрэй.
    • Илтгэл тавих: Хуралдаан болон багийн уулзалтад илтгэл тавих боломж олдвол илтгэл тавих практик хийх.

    5. Удирдлага ба Менежментийн Ур Чадварууд

    Яагаад чухал вэ?
    Удирдлага ба менежментийн үүрэг нь баг, төсөл болон нөөцүүдийг удирдах чадвартай байхыг шаарддаг. Өндөр цалинтай ажлууд нь ихэвчлэн бусад багийн гишүүдийг удирдах, байгууллагын зорилгоо биелүүлэхэд шаардлагатай менежментийн ур чадварыг эзэмшсэн байхыг шаарддаг.

    Одоогийн үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Үүрэг хариуцлагыг хүлээх: Одоо байгаа ажлынхаа хүрээнд жижиг төслүүдийг удирдах эсвэл багийн гишүүдийг удирдах боломжийг эрэлхийлээрэй.
    • Ментор хүсэх: Туршлагатай удирдлагуудаас зөвлөгөө авах, тэдний удирдлагын арга барилаас суралцах.
    • Сэтгэл хөдлөлөө удирдах чадвар (EQ) хөгжүүлэх: Үр дүнтэй удирдлагын арга барил нь таниас өндөр EQ шаарддаг. Харилцагч, үйлчлүүлэгчидтэй харилцахдаа илүү их анхаарал тавих, тэднийг ойлгох мөн өөрийн мэдрэмжийг хэрхэн удирдахад суралцаарай.

    6. Хэлэлцээр ба Тохиролцоо Хийх Чадвар

    Яагаад чухал вэ?
    Борлуулалт бол бизнесийн байгууллагын гол тулгуур бөгөөд бөгөөд бүтээгдэхүүн эсвэл үйлчилгээгээ зарах, тохиролцоог хамгийн сайн нөхцөлөөр хийх чадвартай мэргэжилтнүүд ямагт хамгийн өндөр эрэлттэй байдаг.

    Одоогийн үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Худалдааны багтай хамтран ажиллах: Та шууд худалдааны үүрэг гүйцэтгэдэггүй байсан ч худалдааны хэлтэстэй хамтран ажиллах нь танд өөрийн ур чадвараа хөгжүүлэхэд тусална.
    • Хэлэлцээрийн арга техникт суралцах: Хэлэлцээр хийх ур чадварыг гэрээ хийх, үйлчлүүлэгч эсвэл гадаад түншүүдтэй хамтран ажиллах явцдаа тогтмол хөгжүүлэх.
    • Борлуулалт хийх боломжуудыг өөртөө бий болгох: Хэрэв таны ажил үүрэг харилцагч, үйлчлүүлэгчидтэй харилцах үүрэг ордог бол борлуулалттай холбоотой уулзалтуудад оролцох хүсэлт тавиарай.

    7. Санхүүгийн Ур Чадварууд

    Яагаад чухал вэ?
    Өндөр цалинтай албан тушаалууд нь ихэвчлэн бизнесийн нөхцөл байдалд санхүүгийн дүн шинжилгээ хийх, зардал болон ашгийн оновчтой стратегийг хэрэгжүүлэх чадвартай хүмүүсийг эрэлхийлдэг.

    Одоогийн үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Компанийнхаа санхүүгийн тайланг судлах: Танай компанийн санхүүгийн ерөнхий нөхцөл байдлыг ойлгож авахын тулд санхүүгийн тайлантай тогтмол танилцаж байх хэрэгтэй.
    • Төсөв төлөвлөлтөд оролцох: Төсөв, төлөвлөлттэй холбоотой ажилд оролцох хүсэлт тавиарай. Энэ нь санхүүгийн нөөцүүдийг удирдах чиглэлээр туршлага хуримтлуулах боломж олгоно.
    • Санхүүгийн сургалтанд хамрагдах: Санхүүгийн үндсийг сурах болон өндөр төвшний удирдлагын хичээлүүдийг онлайн сургалтуудаар суралцах боломжтой.

    8. Сэтгэл Хөдлөлийн Чадвар (EQ)

    Яагаад чухал вэ?
    Сэтгэл хөдлөлийн чадвар гэдэг нь өөрийн мэдрэмж болон бусдын мэдрэмжийг таних, ойлгох, зохицуулах чадварыг илэрхийлнэ. Энэ нь багийн харилцааг үр дүнтэй удирдахад чухал үүрэгтэй.

    Одоогийн үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Өөрийн мэдрэмжийг таних: Өдөр тутмын ажлынхаа хүрээнд өөрийн сэтгэл хөдлөлөө удирдах, хянах зорилгоор санаа бодлоо бичих эсвэл бясалгах хийх.
    • Эмпатийг сайжруулах: Багийн гишүүд, хамт ажиллагсад болон үйлчлүүлэгчдийн мэдрэмжийг ойлгож, тэдний байр суурийг хүндэтгэх.
    • Сэтгэгдэл хүсэх: Хамт олонтойгоо нээлттэй байж тэдэнтэй харилцахдаа хэрхэн зөвөөр өөрийгөө илэрхийлэх болон мэдрэмжээ хуваалцах талаар сэтгэгдэл авч, тогтмол сайжруулах.

    9. Нетворкинг Ур Чадварууд

    Яагаад чухал вэ?
    Мэргэжлийн хүрээгээ хөгжүүлж, нэмэгдүүлэх нь карьерын өсөлтөд чухал нөлөөтэй юм. Нетворкинг нь тнд шинэ ажлын байрны санал, боломжуудыг нээх, салбарын шинэ мэдээ, мэдээлэл авах, хамтран ажиллах шинэ боломжуудыг олгодог.

    Одоогийн үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Компанийн арга хэмжээнүүдэд оролцох: Дотоод сургалтууд, багийн уулзалтуудад оролцож, шинэ танилуудтай болж, туршлагатай удирдлагуудаас суралцах.
    • LinkedIn-ийг ашиглах: LinkedIn платформ дээр мэргэжлийн танилуудтай холбогдож, салбарын мэдээллүүдийг хуваалцах.

    10. Тасралтгүй суралцах чадвар

    Яагаад чухал вэ?
    Цаг үеэ даган ямагт шинэ ур чадваруудыг суралцах арга барилд өөрийгөө сургах нь танд ирээдүйд шинэ орчинд хурдан дасан зохицоход туслах чухал ур чавдар юм.

    Одоогийн үүрэгтээ хэрхэн хөгжүүлэх вэ?

    • Өөрчлөлтийг хүлээн авах: Хэрэв шинэ систем эсвэл процесс танай компанид нэвтэрч байвал энэ үйл явцад идэвхтэй оролцоорой.
    • Сониуч бай: Үргэлж шинэ чиг хандлагуудыг судалж, өөрийн салбарын хөгжлийг ойлгож, үүнээс суралцаарай.
    • Суралцах зорилго тавих: Хувийн хүний хөгжлийн төлөвлөгөө тавьж, шинэ сертификат авах, шинэ арга хэрэгсэл сурах зэрэг зорилтуудыг өөртөө тодорхойлж, ур чадвараа ямагт нэмэгдүүлээрэй.

    —-

    Өндөр цалинтай ажил тус бүрт тодорхой ур чадвар шаардлагатай байдаг ч, дээр дурдсан ур чадварууд нь ерөнхийдөө бүх өндөр цалинтай ажлын байруудад тавигддаг нийтлэг ур чадвар юмэ. Эдгээр ур чадваруудыг одоогийн үүрэгтээ хөгжүүлж чадвал, ирээдүйд илүү их боломжийг нээж, карьерынхаа түвшинг дээшлүүлж чадна. Өөрийнхөө ур чадвар, карьер өсөлт хөгжидд хөрөнгө оруулалт хийж, өндөр цалинтай ажлын байрны санал хүлээн авахдаа өөрийгөө бэлтгээрэй.

  • Монголын хамгийн өндөр цалинтай 5 салбар

    Монголын хамгийн өндөр цалинтай 5 салбар

    Унших: Хэрхэн өндөр цалинтай ажлын байранд өөрийгөө бэлтгэх вэ?

    Монгол Улсад хөдөлмөрийн зах зээлийн шаардлага, эдийн засгийн нөхцөл байдал, салбарын онцлогтой холбоотойгоор зарим салбаруудын цалин харьцангуй өндөр байдаг. Бизнесийн салбарын өсөлт, ажлын байрны эрэлт, ашиг орлогын хэмжээ нь тухайн салбарын ажлын байрны цалингийн түвшинд нөлөөлдөг. Тиймээс, хүн амын амьдралын чанар, ажиллах хүчний зах зээлд өрсөлдөх чадварыг хангахын тулд хамгийн өндөр цалинтай салбаруудын талаар мэдэх нь хэрэгтэй. 2025 оны байдлаар дараах 5 салбар нь Монголд хамгийн өндөр цалинтай салбаруудад орж байна.

    Энд дарж lambda.global дээр нийтлэгдсэн өндөр цалинтай ажлын байрны заруудтай танилцана уу.

    1. Түүхий эдийн олборлолт (Уул уурхайн салбар)

    Уул уурхайн салбар нь Монголын эдийн засгийн гол тулгуур багана бөгөөд энэ салбар нь хамгийн өндөр цалинтай салбаруудын нэгээр тооцогддог. Хөрөнгө оруулалт ихтэй, өндөр эрсдэлтэй учир, ажилчид нь өндөр цалин, тусламж хүлээн авдаг. Мөн уул уурхайн салбарт ажиллахын тулд өндөр мэргэшил, туршлага шаардлагатай тул салбарын ажилчдад өндөр цалин санал болгодог.

    Жишээ: Олон улсын уул уурхайн компаниудад уурхайчид, геологичид, инженерүүд, уул уурхайн менежерүүд гэх мэт хүмүүс өндөр цалинтай ажиллаж байна. Тэдний цалин нь жил бүр нэмэгддэг бөгөөд тэдний цалин нь 3-10 сая төгрөгт хүрдэг. Хамгийн өндөр цалинтай нь уурхайчид, инженерүүд бөгөөд тэдний цалин 6-10 сая төгрөгийн хооронд хэлбэлздэг.

    2. Мэдээллийн технологи, програм хангамжийн хөгжүүлэлт

    Технологийн салбар нь дэлхий даяар өсөн нэмэгдэж байгаа салбар бөгөөд Монгол Улсад ч мөн өргөжиж байна. Мэдээллийн технологи, програм хангамжийн хөгжүүлэлт, системийн инженерчлэл, сүлжээний аюулгүй байдал зэрэг мэргэжлүүд нь өндөр цалинтай байдаг. Мөн уг салбар нь хурдтай хөгжиж буй тул мэргэжилтнүүдийн эрэлт их байдаг.

    Жишээ: Программистууд, вэб хөгжүүлэгчид, сүлжээний инженерүүд, системийн администратор зэрэг мэргэжилтнүүдийн цалин нь 2-5 сая төгрөгөөс эхэлдэг бөгөөд өндөр туршлагатай мэргэжилтнүүд 6-10 сая төгрөг хүртэл авдаг.

    3. Банк, санхүүгийн салбар

    Банк, санхүүгийн салбар нь мөнгөний эргэлт, эдийн засгийн хөгжилд томоохон үүрэг гүйцэтгэдэг салбар юм. Тус салбарт ажиллах мэргэжилтнүүд нь өндөр боловсрол, туршлага, шинжилгээний чадвар шаарддаг бөгөөд энэ нь цалингийн хэмжээг нэмэгдүүлдэг. Банкны ажилтнууд, хөрөнгө оруулагчид, аудиторууд болон санхүүгийн зөвлөхүүдийн цалин нь харьцангуй өндөр байдаг.

    Жишээ: Банкны менежерүүд, санхүүгийн шинжээчид, аудиторуудын цалин 3-8 сая төгрөгийн хооронд байна. Мөн банкны удирдлагын түвшний ажилчид, хөрөнгө оруулалтын менежерүүдийн цалин нь 10 сая төгрөгөөс дээш байх боломжтой.

    4. Эрүүл мэндийн салбар

    Эрүүл мэндийн салбар нь нийгмийн хувьд чухал үүрэг гүйцэтгэж, өндөр мэргэжил шаардсан салбаруудын нэг юм. Анагаахын салбарт ажиллаж буй эмч, сувилагч, мэргэжилтнүүдийн цалин өндөр байдаг. Мөн тус салбарт ажиллахын тулд олон жилийн боловсрол, мэргэжлийн сургалт, туршлага шаардлагатай.

    Жишээ: Эмч нарын цалин нь 3-6 сая төгрөгийн хооронд хэлбэлздэг бөгөөд мэргэжил өндөртэй, мэргэшсэн эмч нар 8-10 сая төгрөг хүртэл авдаг. Сувилагчдын цалин нь 2-3 сая төгрөгийн хооронд байдаг боловч туршлагатай сувилагчид 4-5 сая төгрөг хүртэл цалин авч чаддаг.

    5. Томоохон компанийн удирдлагын түвшин (CEO, CFO, менежерүүд)

    Дэлхийн томоохон компаниуд болон Монголын томоохон аж ахуйн нэгжүүдийн удирдлагын түвшний ажилтнууд нь хамгийн өндөр цалинтай хүмүүсийн нэг болдог. Тэдгээр ажилтнууд байгууллагын шийдвэр гаргалт, төлөвлөлт, хяналт, хэрэгжилт зэрэг үүрэг гүйцэтгэдэг тул өндөр хариуцлага, өндөр цалин авч байдаг.

    Жишээ: CEO буюу гүйцэтгэх захирлын цалин нь 10 сая төгрөгөөс эхлэн 20 сая төгрөг хүртэл байх боломжтой. Мөн CFO буюу санхүүгийн захирлууд болон компанийн удирдлагын багийн гишүүд 8-15 сая төгрөгийн цалин авч чаддаг.

    Дүгнэлт

    Монголын хамгийн өндөр цалинтай салбарууд нь ихэвчлэн мэргэжлийн ур чадвар, боловсрол, туршлага шаарддаг, өндөр хариуцлагатай салбарууд байдаг. Уул уурхай, мэдээллийн технологи, санхүү, эрүүл мэнд, томоохон компаний удирдлагын түвшинд ажиллах нь өндөр цалинтай байхад нөлөөлдөг. Эдгээр салбарууд нь ирээдүйд өсөн дэвжих боломжтой бөгөөд мэргэжилтнүүдэд өрсөлдөх чадвартай цалин, нөхцөлийг санал болгодог.

  • Ээлжийн амралтын мөнгө хэрхэн тооцдог вэ?

    Ээлжийн амралтын мөнгө хэрхэн тооцдог вэ?

    Ээлжийн амралт олгох, ээлжийн амралтын цалин тооцох журам 

    Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны цалинтай холбоотой бөгөөд ажилтанд амралтын өдрүүдийн хугацаанд олгодог төлбөр юм. Энэ мөнгө нь ажилтны амралт авах үед өөрийн ажилласан өдрүүдийн оронд олгогддог бөгөөд ажилтны нөхцөл байдал, ажлын ачаалал, амралтын өдөр тооцоолохоос хамаарна. Монгол Улсын хөдөлмөрийн хуулиар ээлжийн амралтын мөнгө нь цалингийн оронд өгөгддөг бөгөөд энэ нь тухайн ажилтны үндсэн цалингийн хэмжээ болон бусад нөхцлүүдээс хамаардаг.

    1. Ээлжийн амралтын мөнгө гэж юу вэ?

    Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны амралтын өдрүүдийн хөлс буюу цалинтай амралтын үеийн мөнгө юм. Ажилтны амралт авах үед уг мөнгө нь ажилтны үндсэн цалингийн оронд олгогдож, тухайн амралтын өдрийн хөлсийг ажилтанд нөхөн олгох зорилготой байдаг.

    Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны хууль ёсны эрхийн нэг хэсэг бөгөөд энэ мөнгийг тухайн байгууллагын ажилтан бүрд зөв тооцоолж, олгох ёстой.

    2. Ээлжийн амралтын мөнгийг хэрхэн тооцох вэ?

    Ээлжийн амралтын мөнгийг тооцоолох нь ажилтны үндсэн цалингийн хэмжээ, ажилласан өдрүүдийн тоо, амралтын өдрийн тоог үндэслэн тооцоогддог. Үүнийг дараах байдлаар тодорхойлж болно.

    2.1 Өдөр тутмын цалин тооцоолох

    ЭНД ДАРЖ өөрийн цалингаа бодитоор үнэлүүлээрэй.

    Эхлээд ажилтны өдөр тутмын цалинг тооцоолно.

    Өдөр тутмын цалин = Нийт сарын цалин ÷ Ажилласан өдрийн тоо
    Хэрвээ ажилласан өдрийн тоо 22 өдөр бол (монголын ажиллах стандарт):

    Өдөр тутмын цалин = 1,500,000 төгрөг ÷ 22 = 68,181.82 төгрөг

    2.2 Ээлжийн амралтын мөнгөний тооцоолол

    Амрах өдрүүдийн тоо 15 хоног байвал, ээлжийн амралтын мөнгийг тооцоолохдоо өдөр тутмын цалинг амралтын өдрүүдийн тоогоор үржүүлнэ.

    Ээлжийн амралтын мөнгө = Өдөр тутмын цалин × Амралтын өдрийн тоо
    Ээлжийн амралтын мөнгө = 68,181.82 төгрөг × 15 = 1,022,727.27 төгрөг

    1. Ээлжийн амралтын мөнгө
      Ээлжийн амралтын мөнгө өмнө нь тооцоолсончлон:

      Ээлжийн амралтын мөнгө = 1,022,727.27 төгрөг

    2. Нийгмийн даатгалын шимтгэл (НДШ)
      НДШ нь 11.5%-тай бөгөөд:

      НДШ суутгах = 1,022,727.27 төгрөг × 11.5% = 117,613.64 төгрөг

    3. Хувийн орлогын албан татвар (ХХОАТ) суутгах
      ХХОАТ нь 10% бөгөөд НДШ суутгасны дараа үлдсэн дүнгээс суутгагдана. Өмнөх тооцоололд:

      ХХОАТ суутгах = (1,022,727.27 төгрөг − 117,613.64 төгрөг) × 10% = 905,113.63 төгрөг × 10% = 90,511.36 төгрөг

      Гэхдээ ХХОАТ-ийн хөнгөлөлт 16,000 төгрөг байгаа учир, энэ хөнгөлөлтийг тусгана.

      ХХОАТ суутгах (хөнгөлөлттэй) = 90,511.36 төгрөг − 16,000 төгрөг = 74,511.36 төгрөг

    4. Гарт олгох ээлжийн амралтын мөнгө
      Эцсийн ээлжийн амралтын мөнгийг НДШ болон ХХОАТ-ийг суутгасны дараа тооцно.

      Эцсийн ээлжийн амралтын мөнгө = 1,022,727.27 төгрөг − (117,613.64 төгрөг + 74,511.36 төгрөг)
      Эцсийн ээлжийн амралтын мөнгө = 1,022,727.27 төгрөг − 192,125.00 төгрөг = 830,602.27 төгрөг

    2.3 Татвар, шимтгэлүүдийн хураамжийн ач холбогдол

    • НДШ: Энэ шимтгэл нь ажилтны эрүүл мэнд, тэтгэвэр, ажилгүйдлийн даатгал, хүүхдийн мөнгө гэх мэт төрийн үйлчилгээний санг санхүүжүүлэхэд хэрэглэгдэнэ. Ажилтны амралт авах үед энэ шимтгэлийг суутгах нь амралтын мөнгөний нийт дүнг бууруулдаг ч ажилтны ирээдүйн нийгмийн даатгалын хураамжид нэмэртэй болно.
    • ХХОАТ: ХХОАТ нь иргэдийн орлогоос суутгагдаж, төрийн төсөвт төвлөрдөг. Энэ нь төрийн санхүүгийн бие даасан байдал, улс орны эдийн засгийг дэмжих зорилготой.

    3. Цагийн ажилтнуудын ээлжийн амралтын мөнгө

    Цагийн ажилтнуудын хувьд ээлжийн амралтын мөнгийг тооцоолохдоо цагийн хөлс болон ажилласан цагийн тоог үндэслэдэг. Цагийн ажилтнуудын ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилласан цагийн тоо, цагийн хөлс болон амралтын өдрүүдийн тоо зэргээс хамаардаг.

    Жишээ:

    • Хэрвээ цагийн хөлс нь 15,000 төгрөг байвал
    • Ажилтны 8 цагийн ээлжийн амралт авсан тохиолдолд:

    Ээлжийн амралтын мөнгө = 15,000 төгрөг × 8 цаг = 120,000 төгрөг

    Цагийн ажилтнуудын хувьд ээлжийн амралтын мөнгө нь цагийн хөлсийг үндэслэн тооцогддог.

    4. Ээлжийн амралтын мөнгийг олгох хугацаа

    Ээлжийн амралтын мөнгө нь амралт авсны дараа олгогддог. Зарим байгууллагууд энэ мөнгийг ажилтны амралт авсны дараа нэг удаа төлдөг бол зарим нь цалингийн хамт олгож болдог. Ээлжийн амралтын мөнгийг олгох нь байгууллагын бодлого, хүний нөөцийн удирдлагаас хамаардаг.

    5. Ээлжийн амралтын мөнгийг зохистой тооцоолохын ач холбогдол

    Ээлжийн амралтын мөнгийг зөв тооцоолох нь ажилтны эрхийн нэг хэсэг бөгөөд энэ нь ажилтны амралт авах үед түүний ажлын бүтээмж, эрүүл мэнд, сэтгэл санааг дэмжих зорилготой. Ажилтны амьдралын чанарыг сайжруулах, ажлын бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор зөв тооцоолсон ээлжийн амралтын мөнгө нь байгууллагын болон ажилтны сайн сайхны төлөө чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.

    6. Холбогдох линкүүд

    Хэрэв та ээлжийн амралтын мөнгөний талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл хайж байгаа бол дараах линкүүдээс мэдээлэл авах боломжтой:

    1. Монгол Улсын Хөдөлмөрийн хуулийн 15-р зүйл: Монгол Улсын Хөдөлмөрийн хууль
    2. Ажилтны эрх зүйн хамгаалалт: Ажилтны эрхийн талаархи мэдээлэл
    3. Ээлжийн амралт болон цалинтай амралтын талаархи лавлах: Цалинтай амралт хэрхэн тооцоолох вэ?
    4. Монгол Улсын Нийгмийн даатгалын тухай хууль: Нийгмийн даатгалын тухай хууль
    5. Хувийн орлогын албан татвар (ХХОАТ): ХХОАТ – МТШТ-ын мэдээлэл

    Эдгээр холбоосууд нь ээлжийн амралтын мөнгө болон цалинтай амралтын талаархи хууль, журам болон бодлого зэргийг танилцуулсан болно.

    ЭНД ДАРЖ өөрийн цалингаа бодитоор үнэлүүлээрэй.

  • Өөрийн ур чадвараа байгууллагадаа хэрхэн өндөрөөр үнэлүүлэх вэ?

    Өөрийн ур чадвараа байгууллагадаа хэрхэн өндөрөөр үнэлүүлэх вэ?

    Өөрийн ур чадвар, мэдлэг, болон туршлагаа байгууллагадаа бодитоор үнэлүүлэх нь таны карьерын амжилт болон хөгжлийн чухал хэсэг юм. Өөрийгөө үнэлүүлэх нь зөвхөн томоохон амжилтад хүргэх төдийгүй, таны мэргэжлийн нэр хүндийг нэмэгдүүлж, байгууллага дотор нөлөөтэй, үнэ цэнэтэй ажилтнаар танигдах боломжийг олгодог. Тиймээс, хэрхэн өөрийн ур чадварыг байгууллагадаа бодитоор үнэлүүлж, өндөрөөр үнэлүүлэх вэ гэдэг нь тухай зөвлөмжийг энэ удаад танилцуулая.

    ЭНД ДАРЖ өөрийн карьерын замналаа тодорхойлоорой.

    1. Ур чадвараа тасралтгүй хөгжүүлэх

    Өөрийн ур чадварыг үнэлүүлэхийн тулд хамгийн чухал зүйл нь тасралтгүй суралцах ба хөгжих явдал юм. Технологи, зах зээлийн нөхцөл байдал, ажлын хэв маяг, орчин ямагт өөрчлөгддөг тул энэ бүхэнтэй хөл нийлүүлж, шинэ ур чадваруудыг эзэмших нь амжилтанд хүрэх үндэс болно. Та өөрийн мэргэжлийн чиглэлээр шинэчлэгдсэн мэдлэг, арга техникийг сурах, ажлын үр дүнгээ сайжруулахад чиглэсэн хичээлүүд, сургалтуудад хамрагдаж, практик дадлага хийх хэрэгтэй.

    2. Ажлынхаа үр дүнг ил тод харуулах

    Та ажлын үр дүнгээ бусдад ил тод харуулах нь чухал. Үр дүнг хүлээн зөвшөөрүүлэхийн тулд та хийсэн ажлаа хэмжиж, тайлагнаж, үр дүнгээ тодорхой танилцуулах хэрэгтэй. Хэрвээ та зөвхөн өдөр тутмын ажлаа гүйцэтгэж байгаа бол удирдлагууд, хамт олон тань таны үнэлэмжийг мэдэхгүй байж болно. Тиймээс хийсэн ажлынхаа үр дүнг оновчтой тайлагнаж, хэрхэн хувь нэмэр оруулж байгаагаа нотлох нь чухал.

    3. Багаар ажиллах чадвар

    Өөрийн ур чадвараа үнэлүүлэхэд хамт олон болон удирдлагуудтай сайн харилцаа, хамтын ажиллагаа байгуулах нь чухал. Таны хувь нэмэр зөвхөн таны хувийн ажлын үр дүнд биш, харин багийнхаа амжилт, хамтран ажиллах чадвар дээр тулгуурлах болно. Хэрвээ та багийнхаа оролцоог урамшуулах, бусдыг дэмжих, хамт олондоо итгэл төрүүлэх чадвартай бол таны үнэлэмж нэмэгдэх болно.

    4. Бие дааж шийдвэр гаргах чадвар

    Өөрийн ур чадварын үнэлэмжийг нэмэгдүүлэхэд өөрийнхөө чадварыг бие дааж, хариуцлагатай шийдвэр гаргах нь чухал. Үйл ажиллагааны зорилгоо тодорхойлж, түүнд хүрэх алхмуудыг гаргах, үүнийгээ таниулж ажиллах нь танд илүү өндөр үнэлгээ авчирна. Хэрэв та бие дааж үйл ажиллагаагаа зохион байгуулж, зорилгодоо хүрч чадвал, таны мэргэжлийн нэр хүнд нэмэгдэх болно.

    5. Удирдлага болон хамт олноо дэмжих, урамшуулах (EQ)

    Таны ур чадварыг үнэлүүлэх нэг чухал хүчин зүйл бол EQ(emotional intelligence)-ээ сайжруулах явдал юм. Та зөвхөн мэргэжлийн тал дээр сайн ажиллаж байгаад зогсохгүй, хүний нөөцийн менежмент, хамт олныг удирдах, тэднийг урамшуулах, мэдрэмжийг ойлгох, шийдвэр гаргахдаа бусдад туслах нь бас чухал. Мөн ажлын үеийн стрессийг зохицуулах чадвар, тэвчээртэй хандах нь таны үнэлэмжийг ихээхэн нэмэгдүүлнэ.

    6. Өөрийн амжилт болон үүрэг хариуцлагыг тодорхойлох

    Байгууллагын төлөвлөгөө болон зорилттой нийцүүлэн өөрийн үүрэг хариуцлагыг тодорхойлон, амжилттай хэрэгжүүлэх нь маш чухал. Өөрийнхөө хийх ажлын зорилгыг байгууллагын ерөнхий стратегийн хүрээнд тодорхойлоход анхаарах нь таны ажлын үнэ цэнийг илүү тодорхой болгоно. Таны амжилт, хөгжлийг байгууллага үнэлэх боломжтой болно.

    7. Өөрийн хүсэл, зорилгоо тодорхойлох

    Таны ур чадвар зөвхөн байгууллагын хэрэгцээг хангах төдийгүй, таны хувийн хүсэл, зорилгоос ч хамаардаг. Та мэргэжлийн хувьд ямар түвшинд хүрэхийг хүсч байгаа, ямар чиглэлээр мэргэшихээ тодорхойлох нь зөвхөн амжилттай явна. Энэ нь байгууллагынхаа удирдлагад танаас илүү өндөр хариуцлагатай ажил үүрэг авахад тусална.

    8. Өөрийн брэндээ хөгжүүлэх

    Өөрийн ур чадварыг байгууллагад үнэлүүлэхийн тулд та өөрийн мэргэжлийн брэндээ бүрдүүлэх хэрэгтэй. Бусдад таны чадвар, туршлага хэрхэн нэмэр болж чадахыг ойлгуулах, таны үнэ цэнэ өндөр байхын тулд та салбартаа өөрийнхөө нэр хүндийг бий болгох хэрэгтэй. Үүний тулд мэргэжлийн хурал, семинар, сургалтуудад оролцож, өөрийн туршлагыг бусдад хуваалцах боломжтой.

    Дүгнэлт:

    Өөрийн ур чадварыг байгууллагад хэрхэн үнэлүүлэх вэ гэдэг нь нэг талын хүчин зүйл биш. Та өөрийгөө тасралтгүй хөгжүүлж, ажлын үр дүнгээ харуулж, хамт олонтойгоо сайн харилцаа тогтоох, бие дааж шийдвэр гаргах, хамтран ажиллах чадвар гэх мэт олон хүчин зүйл дээр ажиллах хэрэгтэй. Үр дүнд нь таны ур чадвар өндөр үнэлэгдэх бөгөөд байгууллага тань таны мэргэжлийн чадварыг хүлээн зөвшөөрч, ирээдүйд улам илүү том боломжийг олгох болно.

    ЭНД ДАРЖ өөрийн карьерын замналаа тодорхойлоорой.

  • Хэрхэн өндөр цалинтай ажлын байранд өөрийгөө бэлтгэх вэ?

    Хэрхэн өндөр цалинтай ажлын байранд өөрийгөө бэлтгэх вэ?

    Өндөр цалинтай ажил орж ирээдүйд санхүүгийн болон карьерийн өсөлтөд хүрэх хүсэл хүн бүрийн толгойд байдаг нь мэдээж. Учир нь энэ нь санхүүгийн аюулгүй байдал, баталгааг олж авхаас гадна, хувь хүний карьерын өсөлт, сорилт болон хувийн сэтгэл ханамжийг давхар агуулж байдаг. Гэхдээ мэдээж өндөр цалинг дагаж өндөр ур чадвар, өндөр хариуцлага шаардаж байдаг. Тиймээс энэ блогт бид өндөр цалинтай ажлын байранд өөрийгөө хэрхэн бэлтгэх вэ гэдэг талаар ярилцах болно.

    Энд дарж lambda.global дээр нийтлэгдсэн өндөр цалинтай ажлын байрны заруудтай танилцана уу.

    1. Боловсрол, мэргэжлийн  ур чадвараа нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалт тогтмол хийх

    Өндөр цалинтай ажлын байрны хамгийн эхний суурь шаардлага нь мэргэжлийн хүрээнд маш сайн боловсрол эзэмшсэн байх явдал юм. Өндөр цалинтай ажлын байрууд ихэвчлэн бизнес, инженерчлэл, компьютерийн шинжлэх ухаан, эмнэлгийн салбаруудад мэргэшсэн боловсролын зэрэг шаардахаас гадна, өөрийн мэргэжлийн ур чадварыг нэмэгдүүлэх мэргэшүүлсэн сургалтуудад хамрагдсан байхыг шаарддаг. Тиймээс өөрийгөө тасралтгүй хөгжүүлэх нь эдгээр ажлын байруудад шаардлагатай ур чадварыг бусдаас илүү эзэмшихэд туслах болно.

    • Мэргэжлийн зэрэг (Диплом) авах: Мэдээж таны сонгосон мэргэжил нь хөдөлмөрийн зах зээл дээр өндөр эрэлттэй байх хэрэгтэй. Ажлын байран дээр бакалаврын зэрэг хамгийн бага шаардлага болдог ч зарим тохиолдолд өндөр цалинтай ажлын байрны шалгуурт мэргэжлийн зэргээ нэмэгдүүлэх шаардлага буюу магистр эсвэл докторын зэрэгтэй байхыг шаарддаг.
    • Гэрчилгээ: Зарим өндөр цалинтай ажлын байрууд дээр тухайн чиглэлийн хүлээн зөвшөөрөгдсөн дотоодын болон олон улсын мэргэшсэн сертификат эзэмшсэн байх нь таныг бусдаас илүү гэдгийг харуулах боломжтой. Жишээ нь, технологийн салбарт AWS Certified Solutions Architect болон PMP (Төсөл удирдах мэргэжилтэн) зэрэг сертификатууд таныг өндөр цалинтай ажлын байран дээр илүү өрсөлдөх чадвартай болгоно.
    • Тасралтгүй суралцах: Таны мэргэжлийн салбарын хамгийн сүүлийн үеийн чиг хандлага, технологийн мэдээллийг тогтмол авч, тэдгээрийг дагах нь чухал. Coursera, edX, LinkedIn Learning зэрэг онлайн сургалтын платформууд нь таныг тасралтгүй суралцаж мэдлэгээ нэмэгдүүлэхэд туслах болно.

    2. Эрэлт өндөртэй ур чадварыг эзэмших

    Дэлхийн Эдийн Засгийн Форум болон бусад олон улсын байгууллагууддаас ирээдүйд чухал бөгөөд эрэлт өндөртэй байх ур чадваруудыг тогтмол зарладаг. Таны ажиллах салбараас хамааран өндөр цалинтай ажлын байрууд дээрх эрэлттэй ур чадваруудыг шаардах нь элбэг байдаг. Хамгийн өндөр цалинтай ажлын байрууд нь ихэвчлэн техникийн, мэргэжлийн ур чадвар буюу хатуу ур чадвар болон харилцаа, сэтгэл хөдлөл, манлайллын зөөлөн ур чадваруудын хослолыг шаарддаг.

    • Хатуу ур чадвар: Ажлын байрны онцлогоос хамааран техник ур чадвараа хөгжүүлэх нь чухал. Жишээ нь, өгөгдлийн шинжлэх ухаан, програмчлал, санхүүгийн анализ, тооцоолол зэрэг ур чадварууд нь эрэлттэй өндөртэй ур чадваруудад хамаарна.
    • Зөөлөн ур чадвар: Коммуникаци, удирдлага болон асуудлыг шийдвэрлэх ур чадварууд өндөр цалинтай ажлын байруудад чухал байдаг. Эдгээрийг сургалт, менежментийн хөтөлбөрүүдээр дамжуулан суралцаж сайжруулах боломжтой.
    • Дэмжих ур чадварууд: Хэрэв та өөрийн үндсэн салбарынхаа хүрээг өөрчлөх гэж байгаа бол төслийн менежмент, стратегийн бодлого, баг хамтын ажиллагаа зэрэг ажлуудад оролцоотой байх нь дэмжих ур чадваруудыг тань нэмэгдүүлдэг. Эдгээр нь удирдлагын болон менежментийн ажлын байруудад өндрөөр үнэлэгддэг чадвар юм.

    3. Мэргэжлийн хүрээллээ нэмэгдүүлэх

    Та хэзээ нэгэн цагт “Таны юу мэдэх тань бус, хэнийг мэдэх тань илүү чухал” гэдэг үгийг сонсож байсан байх. Ур чадвар болон туршлагаа нэмэгдүүлэхээс гадна таны хүрээлэл нь өндөр цалинтай ажлын байр олох замыг илүү нээж өгдөг.

    • Мэргэжлийн арга хэмжээнүүдэд оролцох: Олон улсын хурлууд, семинарууд, албан бус уулзалтууд зэрэг арга хэмжээнүүдэд оролцох нь таны салбарыэ мэргэжилтнүүдтэй танилцах, зөвлөгөө авах болон ажлын байрны тухай мэдээлэл олж авахад тусална.
    • LinkedIn: LinkedIn профайлаа сайжруулж, өөрийн ур чадвар болон ололт амжилтаа тодорхой харуулах хэрэгтэй. Салбарынхаа хүмүүстэй холбогдож, тэдэнтэй холбоотой уулзалт зохион байгуулж, мэргэжлийн салбартаа өөрийн танигдах байдлаа бий болгох хэрэгтэй.
    • Менторын тусламж: Өөрийн зорилтод хүрсэн ментор олох нь чухал. Тэд танд шаардлагатай зөвлөгөө өгөх, өөрийн туршлагаас хуваалцах, карьерийн замналаа зөв чиглүүлэхэд туслах болно.

    4. Дадлага болон Freelance ажлаар дамжуулан туршлага хуримтлуулах

    Өндөр цалинтай ажлын байрны хамгийн чухал шаардлага болон хангалттай хэмжээний туршлага хуримтлуулсан байх нь чухал. Та өөрийгөө илүү туршлагатай нэгэн болгохыг хүсвэл нэмэлтээр дадлага хийх эсвэл өөрийн ур чадварын хүрээнд нэмэлт фриланс ажлууд хийх боломжуудыг эрэлхийлж үзээрэй.

    • Дадлага: Өндөр цалинтай ажлын байранд хэрхэн ажиллах талаархи ойлголтыг авах, ажлын туршлага хуримтлуулахад дадлага хийх нь сайн арга юм.
    • Freelance хийх: Бүтээлч салбар эсвэл технологийн салбарт ажиллаж байгаа хүмүүс фриланс хийх замаар өөрийн портфолиог үүсгэж, илүү олон хэрэглэгчтэй ажиллаж, ур чадвараа харуулах боломжтой.
    • Side Hustle: Үндсэн ажлын хажуугаар нэмэлтээр өөрийн ур чадвар, туршлагаа нэмэгдүүлэх нь таны хүсэл тэмүүллийг харуулж, илүү сайн ур чадвартай болох боломжийг олгоно. Жишээ нь, апп хөгжүүлэх, блог бичих эсвэл зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх зэрэг нь таны туршлагыг нэмэгдүүлнэ.

    5. Хөдөлмөрийн зах зээл болон салбарын чиг хандлагыг ойлгох

    Өндөр цалинтай ажлын байр нь зах зээл дээр тогтмол өөрчлөгдөж байдаг бөгөөд зах зээл дээрх өөрчлөлтүүдийн тухай ойлголттой байх нь танд карьер төлөвлөлт, стратегийн чухал шийдвэрүүдийг гаргахад тусална.

    • Өндөр цалинтай салбаруудыг судлах: Зарим салбарууд нь өндөр цалинтай ажлын байрнуудтай байдаг. Жишээ нь, уул уурхай, технологи, санхүү, эрүүл мэнд болон хууль зүй нь ихэвчлэн өндөр орлоготой байдаг. Эдгээр салбар дахь тодорхой ажлын байр, жишээ нь програм хангамжийн хөгжүүлэгч, өгөгдлийн шинжээч, мэс засалч нар нь хамгийн өндөр цалинтай байдаг.
    • Байршил чухал: Өндөр цалинтай ажлын байрууд зарим тохиолдолд байршлаас хамаарч байдаг. Жишээ нь, технологийн салбарын ажлууд нь Цахиурын Хөндийд, санхүүгийн салбар нь Нью-Йоркд, эрүүл мэндийн салбар нь том хотуудыг хамарсан байдаг бол Монголын хувьд уул уурхайн салбар нь Говийн бүсээр байрладаг. Тиймээс шаардлагатай тохиолдолд өндөр цалингийн төлөө нүүхэд бэлэн байгаарай.
    • Өөрчлөлтөд дасан зохицох: Хөдөлмөрийн зах зээл хурдацтай өөрчлөгдөж байдаг. Жишээ нь, автоматжуулалт болон хиймэл оюун ухаан нь олон салбарт нөлөөлж байна. Энэ чиг хандлагыг дагаж, таны ур чадварууд үргэлж шинэчлэгдэж байх хэрэгтэй.

    6. Өөрийн үнэ цэнийг тодорхой харуулах

    Хэрэв та шаардлагатай ур чадвар, туршлагыг эзэмшсэн бол, таны ажил олгогчид болон карьерын боломжуудыг амжилттай олж авахын тулд өөрийн үнэ цэнийг ажил олгогчид харуулах нь чухал.

    • Resume болон CV-гээ мэргэжлийн түвшинд бүтээ: CV-ээ өөрийн ур чадвар, амжилт болон өмнөх ажлын байрнуудад хийэ гүйцэтгэсэн амжилтуудаа онцлон үүсгээрэй. Хийж гүйцэтгэсэн ажлын үр дүн болон өөрийн ур чадварыг тодорхой оруулсан байх нь ажил олгогчдод тааламжтай сэтгэгдэлийг өгч, таныг үнэлэхэд хялбар болгодог.
    • Тохиролцоо хийх чадварыг эзэмших: Өндөр цалинтай ажлын байранд ажилд орохдоо тохиролцох боломж байдаг. Цалингийн хэлэлцээр хийх, давуу эрхийн жагсаалт болон ажлын нөхцөлүүдийг тохиролцох нь чухал юм. Зах зээл дээрх өөрийн үнэ цэнийг ойлгож, ярилцлага эсвэл ажлын ярилцлага дээр өөрийгөө зөв илэрхийлж чаддаг байх шаардлагатай.

    Энд дарж CV-ээ мэргэжлийн болгоорой.

    7. Санхүүгийн боловсрол эзэмших

    Эцэст нь, та өөрийн ур чадвар, туршлагад тохирсон өндөр цалинтай ажилд орсон бол үүнээс цааш ажлаа сайн хийж гүйцэтгэхээс гадна өөрийн санхүүгээ зөв зохион байгуулж, урт хугацааны амьдралын баталгаагаа төлөвлөх нь чухал юм.

    • Хадгаламж болон хөрөнгө оруулалт хийх: Та их хэмжээний орлого олох тусам өөрийн ирээдүйн санхүүгээ хэрхэн хангах талаар бодох хэрэгтэй. Хадгаламж, хөрөнгө оруулалт хийх нь таны санхүүгийн амжилтыг урт хугацаанд бататгаж өгнө.
    • Санхүүгийн төлөвлөлт: Санхүүгийн зөвлөхтэй хамтран урт хугацааны хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө гаргах нь зүйтэй. Ингэснээр өндөр цалинтай ажлыг хамгийн үр дүнтэй ашиглаж, өндөр насны тэтгэвэрт гарах боломжийг бүрдүүлж чадна.

    Өндөр цалинтай ажлуудыг олох нь урт хугацааны хүчин чармайлт, боловсрол, ур чадвар, туршлага, хүрээллийг шаарддаг. Өөрийгөө бэлтгэж, тасралтгүй хөгжүүлж сайжруулснаар, та өндөр цалинтай карьерийн боломжуудыг олох замыг өөртөө нээж чадна. Та шинэ төгсөгч эсвэл одоо байгаа мэргэжлээ солих гэж байгаа бол өндөр цалинтай ажилд эхлээд өөрийгөө бэлтгэх, бэлтгэлээ хангах нь чухал гэдгийг санаарай—өөртөө хөрөнгө оруулалт хийж, амжилттай карьерээ өсгөхийн тулд өөрийг хөгжүүлэхэд цаг зав гаргаарай.