Lambda Blog

Category: Компанийн соёл

  • Цалингаа нуух уу, ил тод байлгах уу?

    Цалингаа нуух уу, ил тод байлгах уу?

    Сарын цалин чинь хэд вэ? гэдэг асуулт олон хүнд хувийн амьдрал руу нь халдаж байгаа мэт эвгүй сэтгэгдэл төрүүлдэг. Манай улсад үйл ажиллагаа явуудж буй дийлэнх байгууллагын ажилчид цалингаа бие биедээ хэлдэггүй, удирдлагууд ч энэ талын мэдээллийг хаалттай байлгахыг илүүд үздэг. Гэтэл энэхүү “цалингийн нууцлал” нь үнэндээ шударга бус байдлыг далдлах, нэгэндээ үл итгэх уур амьсгалыг бүрдүүлэхийн эхлэл юм.

    Яагаад хүмүүс цалингаа нууцалдаг вэ?

    “Миний цалин бусдаас зөрүүтэй байх вий гэх айдас , цалингаа нууцалж бусдад хэлэхгүй байх нь “ёс суртахуун” гэх мэт түгээмэл ойлголт нь цалингаа нууцлах шалтгааны нэгээхэн хэсэг. Мөн доорх хэдэн шалтгаантай ч холбоотой:

    • Цалин бусдаас ялгарах вий гэх айдас

    • Цалингаа нууцлахыг ёс суртахуун гэж үзэх

    • Ажилчдын хоорондын атаархал, үл ойлголцол үүсэхээс сэргийлэх

    • Удирдлагуудын дарамтыг бууруулах гэсэн шалтгаанууд голлодог

    Зарим тохиолдолд цалинг ил тод зарласнаар ажилчид хоорондын үл ойлголцол, нэгэндээ атаархах, удирдах албан тушаалтанд дарамт үүсэх гэх мэт эрсдэл үүсдэг байна. Гэвч эдгээрийг ажилчидтай харилцан тохиролцож, ярилцсанаар зохицуулагдах боломжтой гэдгийг хэд хэдэн улс орнууд батлан харуулсаар байна.

    Манай улсад цалингийн ил тод байдал 

    • Ихэвчлэн хаалттай байгууллагын дотоод мэдээлэл гэж үздэг.
    • Хуульчлагдаагүй ч байгууллагын дүрмээр хязгаарлагддаг.

    Ийм хаалттай соёл нь шударга бус байдал, ялгаварлал үүсэх нөхцөл болдог. Судлаачдын үзэж буйгаар, цалинг нууцалсан орчинд илүү олон зөрчил, итгэлцлийн хомсдол үүсдэг.

    Дэлхий дахинд ямар жишиг байна вэ?

    • АНУ, Канад, Их Британи зэрэг улсуудад ажилчид цалингаа хуваалцах эрхтэй. Энэ эрхийг хязгаарлахыг хууль бус гэж үздэг.
    • Скандинавын орнууд (Норвеги, Швед, Финланд)-д цалингийн мэдээлэл төрийн бүртгэлээр дамжуулан олон нийтэд нээлттэй байдаг.

    Цалингийн ил тод байдлын үр нөлөө

    1. Шударга ёс ба итгэлцлийг нэмэгдүүлдэг
    • Korn Ferry-ийн судалгаагаар цалингийн ил тод байдал нь байгууллагын дотоод шударга ёсыг дэмжиж, ажилчдын итгэлцлийг нэмэгдүүлдэг болохыг тогтоожээ.
    1. Жендерийн цалингийн зөрүүг бууруулдаг
    • Их Британид 2018 оноос эхлэн 250-аас дээш ажилтантай компаниуд жендерийн цалингийн зөрүүг ил тод мэдээлэхийг хуульчилснаар, цалингийн зөрүү 18%-иар буурсан байна.
    1. Ажилчдын сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлдэг

    Workable-ийн мэдээлснээр, цалингийн ил тод байдал нь ажилчдын сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлж, байгууллагад үлдэх хандлагыг сайжруулдаг.

    Цалин бол хүний хөдөлмөрийн үнэлгээ төдийгүй байгууллага дахь итгэлцэл, нийгмийн шударга ёсны хэмжүүр юм. Цалингаа нуух соёл нь нэг талаас хувийн нууцыг хамгаалж буй мэт боловч нөгөө талаас шударга бус хуваарилалтыг далд хэлбэрээр дэмжих, үл итгэлцэл үүсгэх, ялгаварлал бий болгох үндэс болдог. Цалингаа нуух биш, шударга, ойлгомжтой системийг дэмжих нь илүү олон эерэг үр дагавар авчирдаг гэдгийг дээрх олон судалгаагаар нотлогдсон байна.

    https://lambda.global/feed таны ур чадварт нийцсэн, итгэл даах байгууллагуудын ажлын заруудыг нэгтгэн хүргэж, хөдөлмөрийн үнэлэмжээ хамгаалж, үнэ цэнтэй шийдвэр гаргахад тань тусалдаг шүү.

  • Ажилдаа очихоос өмнө ходоод зангирах мэдрэмж: Энэ хэвийн үү?

    Ажилдаа очихоос өмнө ходоод зангирах мэдрэмж: Энэ хэвийн үү?

    Та өглөө сэрээд ажилдаа явах тухай бодох төдийд ходоод тань базалж, амьсгаа давчдаж, зүрх чинь хурдан цохилдог уу? 
    Гэсэн ч  та энэ мэдрэмжийг тоохгүйгээр, “тэвч тэвч” гээд өөрийгөө хүчээр ажил руугаа чирч яваа юм биш биз?  Ихэнх хүмүүс ийм мэдрэмжийг “ажлын стресс”, “залхуурал” эсвэл “ядарсандаа болоод мэдрэмтгий болчихлоо” гэж ойлгодог. Гэвч үнэндээ энэ бол таны бие болон сэтгэл зүй хамтдаа “Туслаач” гэж дотроос тань дуудлага өгч байгаа дохио юм. Энгийнээр хэлбэл, та ажлаас халшрах хам шинжид өртжээ.
    Энэ нь сэтгэл зүйгээр биш, бие махбодоор түрүүлж илэрдэг үе ч бий. Тэгэхээр өнөөдөр бид танд ийм мэдрэмж хаанаас үүдэлтэй вэ, хэрхэн таних вэ гэдгийг хуваалцъя.

    Ажилдаа дургүй болох нь “залхуурал” огтхон ч биш.

    Ажлаа хийх хүсэлгүй болох нь сахилга бат муу, сэтгэлгээ сул гэсэн үг огтхон ч биш. Сэтгэл зүйчдийн тайлбарласнаар, ажлаас халшрах хам шинж (job aversion syndrome) нь зөвхөн сэтгэл зүйд бус, бие махбодод ч шууд илэрдэг хариу урвал гэжээ.  Хүмүүс ихэнхдээ тухайн нөхцөл байдалд сэтгэлзүйн хувьд дасан зохицохоос өмнө бие махбод аль хэдийн хариу үзүүлчихсэн байдаг гэдгийг анзаардаггүй.

     Таны биед илэрч болох түгээмэл шинж тэмдгүүд:

    • Ходоод базлах
    • Амьсгал давчдах
    • Толгой хөндүүрлэх
    • Бие сулрах, хүнд мэдрэгдэх
    • Сэрсэн ч амраагүй мэт өдөржин ядрах

    Эдгээр нь бүгд таны биеийн зүгээс ирж буй нэг төрлийн дохио юм.
    Товчхондоо: “Би энэ орчинд дахин ормооргүй байна” гэж хэлж байна гэсэн үг.

    Хүнд чулууг удаан тээгээд байвал?

    Сэтгэлдээ дарамт, зовуурийг удаан тээж явах нь хүнд чулуу тээж яваатай адил. Эхэндээ даах мэт санагдавч, нэг мэдэхэд хүч хүрэхээ больж, ядаргаа, туйлдалт, гүн уналтад хүргэдэг.

    Сэтгэл зүйн аливаа асуудлыг “жижиг зүйл” гээд үл тоомсорлох нь хожим илүү том, шийдвэрлэхэд төвөгтэй сөрөг үр дагавар авчрах магадлалтай байдаг шүүдээ.

    Яагаад эдгээр дохиог зайлшгүй анхаарах хэрэгтэй вэ?

    Халшралын анхны шинж тэмдгийг анзааралгүй удах нь дараах эрсдэлүүдийг дагуулж болзошгүй. Үүнд:

    • Сэтгэл гутрал
    • Хамт олон, гэр бүлийн харилцаанд сэв суух
    • Ажлын бүтээмж эрс буурах
    • Burnout буюу сэтгэл зүйн туйлдлын хам шинжид хүрэх

    Хэрвээ та ийм нөхцөлд орвол зөвхөн ажилдаа дургүй байхаас гадна, амьдралд ч дургүй мэт мэдрэмж төрж эхэлдэг аюултай.

     Юу хийх хэрэгтэй вэ?

    Хэрвээ таны бие ийм дохиог өгч эхэлсэн бол, дараах алхмуудыг туршиж үзэхийг танд зөвлөж байна.

    • Мэдрэмжээ хүлээн зөвшөөр
      “Би сул дорой байна” гэж өөрийгөө буруутгахын оронд, энэ бол миний биеийн хариу үйлдэл гэж ойлгож арга хэмжээ авах хэрэгтэй.
    • Шалтгааныг тунгаан бод
      Таныг энэ мэдрэмж рүү түлхэж буй хамгийн том хүчин зүйл юу вэ? Ажлын ачаалал уу, дотоод зөрчил үү, эсвэл ажлын орчин уу?
    • Өөртөө амьсгаа авч амсхийх хугацаа олго
      Жижигхэн завсарлага, өдөр тутмын өөрийгөө дэмжих дадал зуршлаас эхлээд өөрийгөө жаахан ч гэсэн амрааж, уртаар цээж дүүрэн амьсгал аваад үзээрэй.
    • Хэн нэгэнтэй мэдрэмжээ хуваалц
      Боломжтой бол сэтгэлзүйч, найз, эсвэл найдвартай хүнтэй энэ тухайгаа ярилцаж, мэдрэмжээ гадагшлуулах нь танд төсөөлөөгүй өөрчлөлтийг авчрах болно.

    Хэрвээ та сүүлийн үед ядраад, бүх зүйлээс залхаж, ажил руугаа явах тухай бодоход л бие чинь эсэргүүцээд байгаа бол…
    Санаа зоволтгүй — та ганцаараа биш юмшүү. Burnout эсвэл ажлаас халшрах мэдрэмж гэдэг олон хүнд тохиолддог зүйл. Гэхдээ хамгийн чухал нь  та үүнийг анзаарч, өөртөө анхаарал хандуулах хэрэгтэй юмшүү. Хэрвээ “надад яг юу болоод байна вэ?” гэж өөрөөсөө асууж байгаа бол Lambda танд зориулж BURN OUT  тестийн булантай болсон шүү. Танд тус болно гэдэгт бид итгэлтэй байна.

  • Ажилтнаа үнэлдэггүй байгууллагын нийтлэг шинж

    Ажилтнаа үнэлдэггүй байгууллагын нийтлэг шинж

    Бүтээмжтэй ажиллана гэдэг тухайн ажилтны сэтгэл зүйн эрүүл мэндтэй шууд холбоотой байдаг. Тэгэхээр ажил хайж буй талентуудын хувьд хамгийн чухал асуулт бол “Би энэ газар үнэлэгдэх үү?” гэдэг асуулт байх ёстой юм. Харин хэрхэн үнэлэгдэх тухайд цалин цорын ганц шалгуур нь биш бөгөөд Миний чадвар, оролцоо үнэлэгдэж байна уу? Би сонсогдож байна уу? Намайг хүндэлж байна уу? гэдэг л бодит байдалд ажилтны сэтгэл ханамжийг тодорхойлдог билээ.

    Харамсалтай нь, зарим байгууллага эдгээр асуултад эерэгээр хариулж чадахгүй хэвээр байна.Тиймээс та дараах шинжүүдийг анзаарч, ирээдүйн ажил олгогчоо ухаалгаар зөв сонгоорой.

    Ажлын зар нь бүдэг бадаг, мэдээлэл дутмаг байдаг

    Та “Цалин тохиролцоно” гэдэг үгтэй байнга таардаг уу? “Карьер өсөлттэй” гэж биччихээд яг юу гэсэн үг болохыг нь танд тайлбарлахгүй байна уу? Энэ бол тухайн байгууллагын ил тод байдал сул, ажилтнаа татах биш, зүгээр л цоорхой нөхөх ажилтан хайж буй дохио гэдгийг санаарай.

    Ярилцлагад орох үед та хүндлэгдэж байгаа эсэх?

    Та цагтаа очсон ч тэд 20 минут хүлээлгэдэг үү? Таны ур чадварыг сонирхохоос илүү, өмнөх ажлаасаа яагаад гарсныг, хувийн амьдрал, илүү цагаар ажиллах боломжтой эсэх төдийгүй цалингийн түүхийг чинь илүү асууж байна уу? Хэрвээ ярилцлагын эхний 10 минутад танд таатай мэдрэмж төрөөгүй бол энэ бол ирээдүйн харилцааны эхлэл л гэсэн үг.

    Цалингийн мэдээлэл тодорхой бус, өндөр амлалттай

    “Хөдөлмөрийг тань үнэлнэ ээ, даанч эхлээд үр дүн үзүүлээрэй, өөрийгөө харуулаарай” гэж байна уу?”, “Цалин бага ч гэсэн баг гайхалтай” гэж тайвшруулж байна уу? Хэрвээ амлалт нь бодит баримтаар баталгаажаагүй, харин үгээр аргадсан мэт бол цаана нь тогтсон үнэлгээний тогтолцоо байхгүй гэж ойлгоход буруудахгүй.

    Илүү цаг бол дүрэм, харин урамшуулал бол аз 

    Хааяа та ажлын байрнаасаа 21:00 цагт гарч, зарим өдөр үдийн цай ч уух завгүй байдаг уу? Илүү цагаа бүртгүүлж, мөн хуулийн дагуу нэмэгдэл хөлсөө тогтмол авч чаддаггүй юу? Энэ бол ажилтны цаг хугацааг хүндэтгэхгүй байгаагийн шууд илрэл юм. Ажил гэдэг бол амьдралын нэг хэсэг болохоос бүхэлдээ биш билээ.

    Багийн уур амьсгал хүйтэн бас урам зориггүй

    Ажлын эхний өдөртөө хүмүүсийн харцнаас та “Бүү найдаарай” гэж байгаа мэт дохио уншиж байсан уу? Асуух зүйлээ асуухаар очиход “надаас л биш шүү” гэж байгаа мэт мэдрэмж өгдөг үү? Удирдлага нь хэт төвлөрсөн, ажилтнууд хоорондоо үл ойлголцсон байдалтай, байгууллагын соёл байхгүй бол тогтвортой карьерын хөрс биш байх нь. 

    Карьер өсөлт зөвхөн “захиралдаа таалагдвал” гэдэг нөхцөлтэй

    Сургалт, мэргэжлийн хөгжлийн тухай яриа тэр бүр гардаггүй, шинэ санаа гаргасан ч “наадхыг чинь захирал л шийдэх байх” гээд зогсдог уу? Ур чадварын хөгжил, мэргэжлийн өсөлт нь жинхэнэ сайн ажил олгогчийн хариуцлага байдаг. Харин нэг хүний дураар карьер тогтоогдож байвал та ирээдүйд өсөж чадахгүй билээ.

    Ажилтнууд тогтдоггүй, байнга солигддог 

    Ажлын зар сар бүр харагддаг уу? Та хамт олонтойгоо анх танилцах үеэр “өнгөрсөн сард л ирсэн” гэсэн хүмүүс их байсан уу? Энэ нь тухайн байгууллагын ажилтны тогтвор суурьшлын бодлого тааруу, ажлын нөхцөл хүнд эсвэл уур амьсгал ”токсик”, сөрөг хандлагаараа ажилчдаа түлхдэгийг илтгэж байгаа юм.

    Та ийм орчинд ажиллаж байна уу?

    Эсвэл ийм газрыг сонгох гэж байгаа юм биш биз? Ирээдүйгээ үнэлдэг бол өөрийнхөө төлөө эдгээрээс зайлсхийгээрэй.

    Таны хөдөлмөр болон цаг хугацаа хамгийн үнэ цэнтэй зүйл.

    Харин та өөрийгөө хэрхэн үнэлж байна вэ?

    Бид бүгд л тогтмол орлоготой, сурсан зүйлтэй, эрч хүчтэй, идэвхтэй бас жаргалтай амьдрахын тулд өдөр бүр ажилладаг. Ийм учраас ажил нь таныг мохоох биш, харин дэмжиж, урам зориг өгдөг газар байх ёстой. Хэрвээ таны ирээдүйн болон одоогийн ажлын байранд эдгээр шинжүүд давамгайлж байгаа бол дахин бодоорой. Хүндлэлгүй газар хөдөлмөр цэцэглэдэггүй. Тиймээс та л өөрийгөө хайрлаж чадвал эргэн тойрны дотнын хүмүүс тань ч илүү жаргалтай байх болно.  

    Ийм учраас талент та ажлын ярилцлагын өмнө тухайн байгууллагын сошиал хуудсыг шалгаж, ажилтны сэтгэгдлийг Facebook пост, группуудээс боломжоороо хайх хэрэгтэй. Ярилцлагын үеэр “Компанийн карьер хөгжлийн бодлого юу вэ?” гэх мэт асуух асуултуудыг урьдчилан бэлдэхийг мөн зөвлөж байна.

    Илүү олон ажилд орох зөвлөгөө, ярилцлагад бэлтгэх арга, карьер хөгжүүлэлтийн мэдээллийг манай LAMBDA платформоос аваарай! 

    Холбоотой нийтлэл унших бол: Зан төлөвтэйгээ таарах карьерын орчинг хэрхэн сонгох вэ?

  • Ажил сонгохдоо байгууллагын соёлыг чухалчлах нь

    Ажил сонгохдоо байгууллагын соёлыг чухалчлах нь

    Та ажиллах газраа сонгохдоо байгууллагын соёлыг нь хэр чухалчилдаг вэ? 

    Ажлын байр сонгоход зөвхөн цалингийн хэмжээ, албан тушаал биш харин тухайн байгууллагын соёл танд хэр тохирох вэ гэдэг нь маш чухал үзүүлэлт болдог. Байгууллагын соёл гэдэг нь зөвхөн дүрэм журам төдий зүйл биш, харин ажлын уур амьсгал, хүмүүс хоорондын харилцаа, удирдлагын хандлага, ажилтнуудаа хэрхэн дэмждэг тухай цогц ойлголт билээ. Тэр утгаараа тухайн байгууллагын орчинд та өөрийгөө хэр тухтайгаар мэдрэх вэ, тэнд удаан хугацаанд аз жаргалтай, үр бүтээлтэй ажиллаж чадах уу гэдгээр соёл тодорхойлогдоно.

    Хэрэв тухайн компанийн үнэт зүйлс таны бодолтой нийцэхгүй байвал, анхнаасаа л ойлголцохгүй байдал үүсэж, ажлын сэтгэл ханамж бага байх магадлалтай. Тиймээс байгууллагын соёлыг судлахдаа тэдний вэбсайт, сошиал хуудсыг үзэх, одоогийн болон өмнө нь ажиллаж байсан хүмүүсийн сэтгэгдлийг унших, магадгүй танд таньдаг хүн байвал сэтгэгдэл, туршлагыг нь асууж олж мэдэх нь зүйтэй.

    Мөн ярилцлагын үеэр та сонгон шалгаруулалт хариуцсан ажилтнаас “Танай багийн уур амьсгал ямар вэ?”, “Шинэ санаа гаргасан хүнийг хэрхэн дэмждэг вэ?” зэрэг асуултуудыг асуувал тухайн байгууллага таны хувьд тохирох эсэхийг мэдэхэд бага ч гэсэн нөлөөлөх юм. Бид ажил дээрээ амьдралынхаа ихэнх цагаа өнгөрүүлдэг учраас өөрийгөө тухтай, хөгжиж чадна гэж мэдрэх тэр орчныг сонгох нь хамгийн чухал юм шүү. Тиймээс энэ нийтлэлээрээ та бүхэнд энэ тухай мэдээллийг хүргэхээр зорьсон юм.

    Байгууллагын соёлын тухай

    Байгууллагын соёл гэдэг нь байгууллагын доторх ажиллах арга барил, үнэт зүйлс, итгэл үнэмшил, хандлага, харилцаа, зан төлөвийн тогтолцоог илэрхийлдэг ойлголт юм. Энэ нь тухайн байгууллагын үйл ажиллагааг хэрхэн явуулах, ажилтнууд хоорондоо болон хэрэглэгчидтэй хэрхэн харилцах, шийдвэр гаргалт болон асуудал шийдвэрлэх арга хэлбэрүүдээр тодорхойлдог байна. Энгийнээр хэлбэл, “энэ байгууллагад ажилладаг хүмүүс хэрхэн сэтгэж, шийдвэрийг хэрхэн гаргаж, яаж ажилладаг вэ?” гэдэг асуултын хариу юм.

    Байгууллагын соёлын үндсэн бүрэлдэхүүн хэсгүүд:

    Үнэт зүйлс: Байгууллагын эрхэм зорилго, баримтлах зарчим. Жишээ нь: шударга байдал, хариуцлага, багийн ажиллагаа.

    Зан төлөв, хандлага : Ажилтнуудын өдөр тутмын харилцаа, ажиллах хэв маяг.

    Харилцааны хэв маяг: Дээд, дунд, доод шатны менежерүүд болон ажилтнуудын хоорондын харилцаа.

    Удирдлагын хэв маяг : Ерөнхий захирал болон менежментийн багийн манлайлал.

    Ёс зүй ба дүрэм журам: Дотоод журмууд, зан үйлтэй холбоотой хүлээлт.

    Байгууллагын соёл яагаад хэрэгтэй вэ?

    Сайн соёл нь байгууллагын амжилтын суурь болдог. Нэгдүгээрт, ажилтнууд ажлаа утга учиртай, дуртайгаар хийдэг болж, сэтгэл ханамж нэмэгддэг. Хоёрдугаарт, багийн харилцан ойлголцол, итгэлцэл сайжирснаар илүү үр дүнтэй хамтын ажиллагаа бүрддэг. Гуравдугаарт, тогтвортой, бүтээмж өндөртэй хамт олон төлөвшиж, ажилтнууд байгууллагад удаан хугацаагаар үлдэх хандлагатай болдог. Мөн үнэт зүйл, зорилго нэгтэй орчинд шийдвэр гаргалт хурдан, зөв явагддаг нь байгууллагын үр ашигт эерэгээр нөлөөлдөг давуу талтай.

    Сайн байгууллагын соёлтой компани ямар байдаг вэ?

    Нэг зорилгын төлөө нэгдсэн — Бүгд компанийн алсын хараа, үнэт зүйлсийг ойлгож, дагаж мөрддөг.

    Итгэлцэлтэй харилцаа — Менежмент болон ажилтнуудын хооронд итгэл, нээлттэй байдал ноёлдог.

    Өсөлт, хөгжлийг дэмждэг — Ажилтнуудын сурч хөгжих боломжийг бүрдүүлдэг.

    Шударга, ил тод удирдлага — Шийдвэрүүд ойлгомжтой, үндэслэлтэй.

    Шинийг эрэлхийлэгч, нээлттэй сэтгэлгээтэй — Бүтээлч санаа, шинэ санаачлагыг дэмждэг.

    Ажил, амьдралын тэнцвэрийг эрхэмлэдэг — Ажилтны сэтгэл зүй, сайн сайхныг анхаардаг.

    Дэлхийд байгууллагын соёлоороо үлгэрлэдэг компаниудыг дурдвал: Google нь ажилтнуудын бүтээлч сэтгэлгээ, чөлөөт орчинг дэмждэг соёлоор алдартай. Netflix  илүү гүйцэтгэлд суурилсан, эрх чөлөө ба хариуцлагыг хослуулсан соёлыг хэрэгжүүлдэг байна. Харин Toyota компани нь “Kaizen” буюу тасралтгүй сайжруулалтад тулгуурласан соёлтой юм.

    Байгууллагын соёлыг төлөвшүүлж, тасралтгүй хөгжүүлэх нь ажилтнуудын сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлж, багийн уялдаа холбоог сайжруулахад чухал үүрэгтэй юм. Үүний үр дүнд байгууллагын зорилго, стратегийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх боломж нэмэгдэж, шинэ ажилтнууд илүү хурдан уусаж, хүний нөөцийн тогтвортой байдал бий болно. Мөн байгууллагын соёл нь харилцагч, хэрэглэгч үйлчлүүлэгчдэд эерэг сэтгэгдэл төрүүлэх, байгууллагын нэр хүндийг нэмэгдүүлэхэд хувь нэмэр оруулдаг байна.

    Хэрэв байгууллага өөрийн өвөрмөц соёлыг бүрдүүлэхийг зорьж байгаа бол юуны түрүүнд үнэт зүйлсээ тодорхойлж, эдгээрт нийцсэн ажиллах зарчим, хандлагыг хөгжүүлэхээс эхлэх нь зүйтэй. Харин аль хэдийн төлөвшсөн соёлыг улам боловсронгуй болгохыг зорьж буй үед ажилтнуудынхаа санал бодлыг сонсож, одоогийн байгууллагын соёлыг бодитойгоор үнэлэх нь чухал байдаг. Үүний дараа сайжруулалтын төлөвлөгөөг боловсруулан, шат дараатай хэрэгжүүлэхдээ менежерүүд манлайллын үүргийг илүү хүлээж, өөрсдийн үйл ажиллагаагаараа үлгэр дуурайл үзүүлэх нь үр нөлөөг улам нэмэгдүүлдэг байна.

    Байгууллагын соёлыг үнэлэх асуултууд 

    • Ажилтнууд байгууллагын үнэт зүйлсийг мэддэг үү?

    • Менежментийн баг ажилтнууддаа итгэдэг үү?

    • Ажилтнууд илэн далангүй санал бодлоо хэлж чаддаг уу?

    • Алдааг суралцах боломж гэж үздэг үү?

    • Шинэ санаачилга гаргахад хэр их дэмжлэг үзүүлдэг вэ?

    Ерөнхийдөө байгууллагын соёл нь тухайн байгууллагын цаашдын амжилт, тогтвортой байдал, ажилтнуудын сэтгэл ханамж, бүтээмжид асар их нөлөөтэй  ойлголт юм. Иймд байгууллагын соёлыг зарчимд суурилан зорилготойгоор бүрдүүлэх, үнэт зүйлсээр удирдах, үргэлж сайжруулах нь ажилтнуудын бүтээлч байдал, идэвх оролцоо, тогтвортой ажиллах үндэс суурь болдог.

    Бид өдөр бүр ихэнх цагаа ажлын байрандаа өнгөрүүлдэг тул тухтай, урамтай, өсөж хөгжих боломжтой орчинд ажиллах нь маш чухал. Тиймээс байгууллагын соёлыг тодорхой хэмжээнд урьдчилан судлан зөв шийдвэр гаргаж, ирээдүйд өөртөө итгэлтэй, сэтгэл ханамжтай ажиллах боломжоо нэмэгдүүлээрэй.

    Илүү олон ажилд орох зөвлөгөө, ярилцлагад бэлтгэх арга, карьер хөгжүүлэлтийн мэдээллийг манай LAMBDA платформоос аваарай.  

    Холбоотой нийтлэл унших: Зан төлөвтэйгээ таарах карьерын орчинг хэрхэн сонгох вэ?

  • Цалингаа нэмүүлэх арга: Үнэлэмжээ өсгөх нь

    Цалингаа нэмүүлэх арга: Үнэлэмжээ өсгөх нь

    Бид өглөө бүр замын түгжрэлд бухимдан, ажилдаа яардаг ч бидний цөөнхөн нь л өөрийн хийж буй ажлынхаа үнэлэмжийн талаар бодитой яриа өрнүүлж чаддаг. Монголын ажлын зах зээл дээр олон хүн “дуугүй байвал дарга өөрөө мэдээд цалин нэмнэ биз” гэж итгэдэг ч, энэ хүлээлт нь орчин үеийн бодит байдал дээр төдийлөн биелдэггүй. Асуудал нь мөнгөнд бус — өөрийн үнэ цэнийг хэрхэн ойлгуулж, яаж тохиролцож чаддаг вэ гэдэгт л оршдог.

    Тохиролцоо хийх нь зүгээр нэг хүсэлт биш. Энэ бол бидэнд байж болох хамгийн чухал зөөлөн ур чадваруудын нэг болох хувь хүний хөгжил, харилцааны соёл, итгэлцэл дээр үндэслэсэн чадвар юм.

    Soft skill гэдэг бол чимээгүйхэн үнэлэгдэх хүч

    Тохиролцоо хийх чадвар буюу negotiation бол зөвхөн менежерүүд, борлуулалтын хүмүүсийн чадвар биш. Энэ бол ажилтан бүрт хэрэгтэй soft skill — зөөлөн чадвар юм. Өөрийгөө ухаалагаар илэрхийлэх, хийсэн ажлаа баримттай танилцуулах, нөгөө талын байр суурийг ойлгож зөв өнцгөөс харилцах ур чадвар — энэ бүхнийг бид өдөр тутамдаа хэрэгжүүлэх боломжтой.

    Бидний олонх нь “ажлаа л сайн хийж байвал үнэлэгдэнэ” гэж боддог. Гэвч өнөө цагт ажлаа сайн хийхээс гадна, хийсэн зүйлээ ойлгуулж чаддаг байх нь өөрөө амжилтын үндэс болж байна.

    Монголын орчинд тохиролцоо яаж өрнөдөг вэ?

    Манай ажил олгогчдын олонх нь тохиролцоо хийх соёлд бүрэн дасч амжаагүй байгаа ч, мэргэжлийн түвшинд өөрийн үүрэг, үр дүн, нэмэр оруулсан үнэ цэнээ харуулж ярьж чаддаг хүн итгэл төрүүлдэг. Хэзээ, хэрхэн, ямар өнгө аясаар ярих вэ гэдэг нь бүх зүйлийг тодорхойлно.

    Хамгийн тохиромжтой цаг нь:

    • Та шинэ төсөл амжилттай дуусгасаны дараа
    • Байгууллагын улирлын үр дүн сайнаар гарсан үед
    • Гүйцэтгэлийн үнэлгээ хийгдэх мөчид
    • Зарим байгууллагууд ажилд орсны дараа 1-3 сарын хугацаанг дадлагажих хугацаа гэж нэрлэдэг. Энэ хугацаанд та өөрийн үнэ цэнээ харуулж чадсан тохиолдолд цалингаа нэмүүлэх тохиролцоо хийж болдог.

    Энэ яриаг “мөнгө нэм” гэсэн хүсэлт бус, “миний хийсэн ажил ийм нөлөө үзүүлсэн” гэсэн бодит үнэлгээ дээр үндэслэсэн харилцан ойлголцлын яриа болгоорой.

    Цалин нэмэхээс илүү, хөгжих нөхцөлийг хамт ярилц

    Монголд байгууллагууд цалингийн боломжийг шууд нэмэхэд хязгаар байж болох ч, бусад нөхцөлийг тохирох боломж их байдаг. Та зөвхөн мөнгө бус дараах боломжийг ч мөн хамтад нь ярьж болно:

    • Илүү уян хатан цагийн хуваарь
    • Албан тушаалын өсөлт
    • Мэргэжлийн сургалт, хөгжлийн төлөвлөгөө
    • Нэмэлт амралтын хоног
    • Урамшуулал эсвэл бонус

    Хэрэв та тухайн байгууллагадаа олон жил ажииласан бол урамшуулал, нэмэлт бонус ч авах боломжтой. Жишээлбэл, Google 5 жил ажилласан хүмүүст бүтэн сарын цалинтай амралт өгдөг бол, Unilever гэх мэт байгууллагууд ажилтныхаа 10 жилийн ойнд дурсгалын тэмдэг, гадаад аяллын эрх, CEO-ийн талархлын захиа илгээдэг уламжлалтай. Amazon, Microsoft зэрэг байгууллагууд удаан ажилласан ажилтнуудаа магистрын сургалт эсвэл мэргэжлийн сертификат авахад дэмжлэг үзүүлдэг.

    Монголын байгууллагууд ч энэ жишгийг өөрийн онцлогт нийцүүлэн хэрэгжүүлж эхлэх боломжтой.
    Тухайлбал:

    • 5 жил ажилласан ажилтанд 1 долоо хоногийн цалинтай чөлөө,
    • удаан хугацааны гүйцэтгэлийн дараа сургалтын тэтгэлэг,
    • эсвэл гэр бүлийн амралтын эрх гэх мэт соёлын урамшуулал нь зөвхөн ажилтны сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлээд зогсохгүй, байгууллагын үнэт хүнийг тогтоон барих чухал хөрөнгө оруулалт болдог.

    Тохиролцоо гэдэг бол хоёр талын хэрэгцээ, боломжийг уялдуулах ухаан юм.

    Бидний үнэ цэнийг хэн үнэлэх вэ?

    Үнэндээ бид өөрсдийн дуу хоолойгоо гаргаж, ажил үүргийнхээ цаана байгаа үнэ цэнийг мэдрүүлэхгүй л бол хэн нэгэн шууд ирээд “Чи их сайн ажилласан, цалинг чинь нэмье” гэж хэлэхгүй л болов уу.

    Тиймээс бидэнд soft skill, өөрийн үнэ цэнийг хамгаалах харилцааны ур чадвар зайлшгүй хэрэгтэй. Энэ бол ирээдүйн карьерийн алхмуудын суурь. Энэ бол ажилтан байхаа зогсоож, өөрийгөө мэргэжилтэн гэж тодорхойлж эхлэх мөч юм.

    Lambda.global – Хувь хүний хөгжилд хөтлөх гарц

    Ийм soft skill-үүдийг нэг бүрчлэн зааж, хөгжүүлж, бодит жишээн дээр тулгуурлан дасгалжуулдаг орчин бол lambda.global юм. Энэхүү платформ нь монгол залуусын хувийн ур чадварыг хөгжүүлэхэд чиглэсэн, дэлхийн жишигт нийцсэн хөтөлбөр, аргачлалуудыг багтаасан байдаг.

    Хэрэв та “яаж зөв тохиролцоо хийж сурах вэ?”, “өөрийгөө хэрхэн үнэ цэнтэйгээр илэрхийлэх вэ?” гэдгээ тодорхой болгохыг хүсэж байвал lambda.global таны дараагийн алхам байж чадна.

    Энд зөвхөн мэдлэг биш — дадлага, дэмжлэг, урам зориг хамт байна.

    Тохиролцоо бол зоригийн хэрэг биш — ур чадварын хэрэг

    Өөрийнхөө төлөө дуугарах нь ичгүүр биш, харин ч итгэлтэй хүний шинж юм. Хүн бүрт тохиролцох чадвар заяагдаагүй байж болох ч, хүн бүр энэ чадварыг сурах боломжтой. Өөрийн үнэ цэнийг ойлгуулж чаддаг хүн л маргаашийн шийдвэр гаргагч, удирдагч байж чадна.

    Харин өнөөдөр эхний үгээ хэлж, өөрийнхөө төлөө алхам хийж сурах нь таны амжилтын эхлэл юм.

  • Ажлаасаа хэрхэн зөв гарах вэ?

    Ажлаасаа хэрхэн зөв гарах вэ?

    Өөр ажилд орж, шинэ сорилтод хүч үзэх гэж байна уу? Эсвэл илүү өндөр цалин, ирээдүйтэй санал ирээд ажиллах орчноо солих бодол төрсөн үү? Аль н ч байсан энэ шийдвэрээ удирдлагадаа хэрхэн яаж хэлэхээ мэдэхгүй, эргэлзэж байна уу?

    Хэрэв тийм бол анхаарлаа хандуулаарай. Ажлаас гарах гэдэг нь хүний мэргэжлийн амьдрал дах чухал үе шатны нэг хэсэг. Энэ нь таныг шинэ боломж руу хөтлөх анхны алхам ч байх тохиолдол бий. Одоо ажиллаж буй байгууллага, хамт олноо хүндэтгэн хүнлэг ёс зүйтэй, зөв арга барилаар ажлаасаа гарах нь таны мэргэжлийн нэр хүнд, ирээдүйн харилцаанд чухал нөлөөтэй байдаг юм шүү. Ингээд энэ үйл явцыг хэрхэн ёс зүйтэй, зөв зохион байгуулах талаар дараах зөвлөмжүүдийг хүргэж байна.

    1. Юуны өмнө шийдвэрээ нухацтай эргэцүүлээрэй

    Ажлаас гарах шийдвэрийг түр зуурын бухимдал, мэдрэмж дээр тулгуурлан гаргах нь тохиромжгүй байдаг. Харин бодит нөхцөл байдал, зорилго, ирээдүйн төлөвлөгөөнд суурилан ухаалаг байдлаар шийдвэрээ гаргах хэрэгтэй. Иймээс шийдвэрээ гаргахаасаа өмнө өөрөөсөө дараах асуултуудыг асууж үзээрэй.

    • Би яг ямар шалтгаанаар ажлаасаа гарах гэж байна вэ?
    • Шинэ санал, шинэ ажил миний урт хугацааны зорилготой нийцэж байна уу?
    • Би энэ шийдвэрт хожим харамсахгүй байж чадах уу?

    2. Шууд удирдлагатайгаа нээлттэй, хүндэтгэлтэй ярилц

    Ажлаасаа гарахаар шийдсэн бол эхлээд шууд удирдлагатайгаа хувийн уулзалт хийж, шалтгаанаа ойлгомжтой, эелдэгээр тайлбарлах нь зүйтэй. “Илүү сайжрах боломж хайж байна”, “Өөр чиглэлд хөгжих сонирхолтой байна”, “Миний хийж туршиж үзэхийг хүсдэг ажил болохоор боломж олдсон дээр нь өөрийгөө дайчилмаар байна” гэх зэрэг эерэг хандлагаар яагаад өөр ажилд орох гэж байгаагаа хуваалцаарай.

    ☝️ Зөвлөмж: Та тухайн байгууллагаас олон зүйлийг сурсан, өөртөө итгэх итгэл, туршлагыг олсон бол энэ талаараа талархал заавал илэрхийлээрэй. Харин шүүмжлэл, гомдлыг энэ ярианд багтаахгүй байх нь зүгээр байдаг шүү. 

    3. Албан ёсны өргөдлөө бэлдээрэй

    Монгол Улсын Хөдөлмөрийн тухай хуульд заасны дагуу ажилтан нь ажлаас гарах бол дор хаяж 14 хоногийн өмнө бичгээр өргөдөл бичиж мэдэгдэх ёстой. Тиймээс таны гаргах өргөдөл нь хугацааны хувьд ч, найруулгын хувьд ч бүрэн, тодорхой байх шаардлагатайг анхаараарай. 

    4. Ажлаа хариуцлагатай хүлээлгэн өг

    Та ямар ч шалтгаанаар ажлаасаа гарч байсан,  ажил үүргийн тайлангаа гаргаж, зохих журмын дагуу хүлээлгэн өгөх нь чухал. Мөн таны ажлыг үргэлжлүүлэх шинэ ажилтанд шаардлагатай мэдээлэл, үүрэг хариуцлагыг ойлгомжтой, дэлгэрэнгүй байдлаар дамжуулах хэрэгтэй. Хэдий энэ нь энгийн мэт боловч, таны ажилдаа хандах хандлага, хэр хариуцлагатай, мэргэжлийн ханддагийг илтгэх чухал шалгуур болдог.

    Нэмж хэлэхэд, ирээдүйн ажил олгогч тань таны талаар өмнөх байгууллагаас лавлагаа авах магадлалтай тул мэргэжлийн харилцаагаа эерэгээр үлдээх нь чухал юмшүү.

    5. Хамт олонтойгоо үдэлтийн баяраа хийгээрэй

    Хамт олондоо сэтгэл гаргаж, эелдэгээр салах ёс хийж, ирээдүйд ч энэ нандин харилцаагаа хадгалахыг эрмэлзээрэй. Нэг үгээр хэлбэл, “bye party- гаа гоё хийгээрэй.”

    • Талархлын зурвас бичих
    • Багахан уулзалт хийж сэтгэгдлээ хуваалцах
    • LinkedIn болон имэйл хаягаараа холбогдож байхаа мэдэгдэх

    “Bye party”-г зүгээр нэг баяр биш, харин дурсамж дүүрэн мэргэжлийн салах ёс гэж хүлээж авч сэтгэлээсээ хандаарай. 

    6. Эцэст нь ирээдүйгээ төлөвлө

    Ажлаас гарах нь төгсгөл биш, харин шинэ эхлэл юм. Тиймээс санхүү, цаг хугацаа, хөгжлийн төлөвлөгөөгөө тодорхой гаргаж, дараагийн алхмаа эртнээс бэлтгээрэй. Шинэ ажил хайх, хувийн бизнес эхлүүлэх эсвэл сурч боловсроход зориулах цаг хугацааг зөв тооцоолох хэрэгтэй гэдгийг мартаж болохгүй. 

    Дүгнэж хэлэхэд:

    Ажлаас гарах нь бүхний төгсгөл биш юмшүү, харин таны амьдралын шинэ эхлэл юм. Гэхдээ нэг хаалга хаахдаа хаалганы цаадах хүмүүсийг хүндэтгэж, харилцаагаа тэнцвэртэй авч гарах нь таны мэргэжлийн нэр хүндэд үнэтэй хөрөнгө оруулалт болно. Хэрвээ та дараагийн хөгжлийн шат руу дэвшихээр төлөвлөж байгаа бол https://lambda.global/ платформоор зочлоорой. Монголын хамгийн шилдэг, ажиллахад таатай байгууллагууд таны ур чадвар, туршлагыг үнэлж, шинэ боломжийн хаалгыг нээхэд бэлэн байна.

  • Та ажил хайж байна уу? Тэгвэл өөртөө итгэхээс эхлээрэй 

    Та ажил хайж байна уу? Тэгвэл өөртөө итгэхээс эхлээрэй 

    Шинэ ажил хайж буй хэн бүхэнд зориулав. 

    Сүүлийн жилүүдэд хөдөлмөрийн зах зээлийн хөдөлгөөн эрчимжиж, ажиллах хүчний шилжилт, мэргэжлийн ур чадварт тавигдах шаардлага тасралтгүй өөрчлөгдөж байна. Үүний зэрэгцээ хүмүүс ажлын байр болон салбараа солих хандлагатай болж, шинэ боломж, илүү утга учиртай карьерын замналыг эрэлхийлэх нь нэмэгдсээр.

    Үүнд нөлөөлж буй гол хүчин зүйлүүд нь: хэт ачаалалтай ажиллах орчин, хангалтгүй цалин, карьерын зогсонги байдал, мөн байгууллагын соёл, үнэт зүйлсийн зөрчилдөөн гэх мэт болно.

    Хүн бүр эдгээр саадтай ялгаатай байдлаар тулгарч байгаа ч, нийтлэг нэг хандлага ажиглагдаж байгаа нь тухайн нөхцөл байдалд өөрийгөө шүүмжлэх, буруутгах, оновчтой шийдвэр гаргах итгэлгүй байх явдал юм.

    📌Ажил хайх, ажлаа солих үедээ өөрийгөө хайрлаж сурах нь

    Ажил хайх эсвэл тохиромжгүй ажлаа солих нь өөрийнхөө үнэ цэнийг илрүүлж, амьдралын дараагийн шатанд бэлдэх чухал үе юм. Энэ тохиолдолд заримдаа бид өөртөө хэт хатуу хандаж, сэтгэлээр унах, өөрийгөө голох мэдрэмж төрөх нь түгээмэл. Гэвч энэ үе шат бол өсөлт, өөрчлөлтийн нэг хэсэг бөгөөд та өөртөө итгэж, өөрийгөө хайрлахад суралцан, итгэлтэйгээр үргэлжлүүлэх нь амжилтын түлхүүр болдог.

    Ажлаа солих, эсвэл шинээр ажил хайх тухай шийдвэр гаргах үед “Ажил олдохгүй бол яах вэ?”, “Шинэ хамт олон намайг хүлээж авах болов уу?”, “Шинэ ажилд амжилттай ажиллаж чадах уу?” гэх мэт эргэлзээ төрж, сэтгэлийн түгшүүр бий болох нь хэвийн зүйл. Эдгээр мэдрэмж нь магадгүй одоогийн ажилдаа сэтгэл ханамжгүй байгаагийн шинж байж болох бөгөөд илүү сайхан амьдрал, карьерын өсөлтийг хүсэж байгаагийн илрэл юм. Та 5 жилийн өмнөхөөсөө эерэгээр өөрчлөгдөж, илүүг хүсэж, үнэ цэнээ ойлгож эхэлж байж ч болно.

    Ажил хайх нь өөрчлөлтийн эхлэл 

    Залуусын дунд “Ажлаасаа гарсан эсвэл сольж байгаа хүн бол бүтэлгүйтсэн хүн” гэсэн түгээмэл ойлголт олонтаа ажиглагддаг.  
    Үнэн хэрэгтээ энэ үе бол өөрийгөө эрэлхийлж, үнэ цэнээ мэдэрсэн хэн бүхний карьерийнхаа хувьд ухаалаг алхам хийж буй эерэг үйл явц юм.

    Та бүтэлгүйтээгүй, харин боломжоо хайж байна

    Сонгон шалгаруулалт амжилтгүй болсон үед “Би хангалтгүй юм байна” гэж өөрийгөө буруутгах хэрэггүй. Үүний оронд та зөв бөгөөд өөрт тохирсон боломжоо хайж байгаа гэдгээ ойлгоорой. Амжилт хүн бүрт өөр өөр цагт ирдэг бөгөөд таны амжилт ойрхон байгаа.

    Ажил солих нь айдас биш, өсөлтийн эхлэл юм

    Шинэ орчин, шинэ хамт олон, шинэ даалгавар нь эхэндээ айдас төрүүлэх мэт боловч таны дараагийн шатны өсөлтөд түлхэц өгдөг. Хэрэв одоогийн ажил таны үнэт зүйлс, эрүүл мэнд, сэтгэл зүйг золиосолж байвал өөрчлөлт хийх нь зоригтой, зөв шийдвэр юм. Харин та өөрийгөө сорьж, суралцаж, хөгжихэд бэлэн байх хэрэгтэй.

    Амжилт гэдэг зөвхөн албан тушаал биш 

    Ажлын санал хүлээж авахгүй, хүссэн ажилдаа хараахан ороогүй байх нь таны үнэ цэнийг бууруулахгүй. Та гэр бүлдээ илүү чанартай цаг гаргаж, өөрийгөө хөгжүүлж, тэвчээртэйгээр ажил хайж, олон шалгуурыг даван туулж байгаа нь ч амжилт билээ . Эдгээр өдрүүдэд өдөр бүр ажил хайж, хүсэлт илгээж буй бол таны хичээл зүтгэл, өсөлтийн илэрхийлэл гэдэгт итгээрэй.

    Өөртөө дараах үгсийг хэлж, сэтгэлзүйн дархлаагаа дэмжээрэй

    • Би хичээж байна.
    • Би үнэ цэнтэй.
    • Би боломжоо олох болно.

    Өөрийгөө хайрлаж, дэмжиж урам өгч, өдөр бүр та нэг алхам урагшилж байгаа гэдэгтээ итгээрэй.

    📝 Өөрийгөө бодитоор үнэлж CV-гээ шинэчилж илүү мэргэжлийн болго

    Мэргэшсэн туршлага, чадвараа бичихээс гадна өөрийн үнэт зүйлс, зорилгоо тусгах нь чухал.

    💻 Ажлын санал хүлээж байх хугацаандаа өөрийгөө хөгжүүл 

    Хэл сурах, онлайн курс зэрэг нь таны ирээдүйдээ хөрөнгө оруулж буй хэлбэр юм.

    Өөртөө хатуу хандахаас хэрхэн сэргийлэх вэ?

    • Бусдын амжилттай өөрийгөө бүү харьцуулаарай. Таны аялал өөрийн гэсэн хурдаар өрнөж байгаа үнэ цэнтэй түүх юм.

    • CV дээрээ “би чадна” гэдгээ нотлоорой. Өмнөх ажлын амжилт, төслүүд тань дараагийн боломжийг бий болгоно.

    • Завсарлага авсан ч сэтгэлээр бүү унаарай. Энэ хугацааг өөрийгөө хөгжүүлэх боломж болгон ашигла.

    💬 Одоогийн ажлаа солих шийдвэр гаргахдаа анхаарах зүйлс

    1. Таны үнэт зүйлс байгууллагын соёлтой таарч байгаа юу?

    2. Ур чадвараа хөгжүүлэх боломж бий юу?

    3. Санхүүгийн одоогийн нөхцөл таны амьдралд эерэг нөлөө үзүүлж байна уу?

    4. Өглөө ажилдаа урамтай очиж байна уу?

    Хэрвээ та эдгээр асуултад “Үгүй” гэж хариулж байгаа бол, магадгүй шинэ ажлын талаар бодож эхлэхэд яг тохирсон цаг.

    Таны сэтгэл зүйн тогтвортой байдал бол тохиромжтой ажил олох хамгийн хүчтэй зэвсэг юм.

    • Өөрийгөө дэмждэг орчинг бүрдүүл — найз нөхөд, ментор, мэргэжлийн хүрээлэлтэй болох
    • Юу хүсэж байгаагаа тодорхойл — санхүү, амьдралын хэв маяг, карьерын зорилго гэх мэт
    • Өнөөдрөөс эхэл — нэг анкет илгээх, нэг ярилцлагад оролцох нь ч таны урагшлах алхам юм
    • Өөрийгөө гололгүй, давуу талуудаа тодорхойлоорой

    Та CV-гээ lambda -гын AI-р шинэчилж, талентаар бүртгүүлээрэй. Дараагийн ажлаа амжилттай олоход тань бид тусална.

    💡 Энд дарж хуучин анкетаа орчин үеийн форматтай мэргэжлийн CV/Resume болгоорой. 

    Өөртөө итгэж, урагшилцгаая! 

  • Хөдөлмөрийн маргаан үүсэхээс хэрхэн сэргийлэх вэ?

    Хөдөлмөрийн маргаан үүсэхээс хэрхэн сэргийлэх вэ?

    Ажил олгогч, ажилтны итгэлцэл, бат бөх харилцаа бол аливаа байгууллагын амжилтын гол тулгуур. Гэвч энэ харилцаа ойлголцол, итгэлцэлд суурилаагүй бол хөдөлмөрийн маргаан үүсэх нь цаг хугацааны л асуудал болдог. Хөдөлмөрийн маргааныг ойлгох, түүнээс урьдчилан сэргийлэх нь зөвхөн ажил олгогчид төдийгүй залуу мэргэжилтнүүд, ажил хайгчид, шинэхэн төгсөгчдөд ч маш чухал сэдэв. Энэхүү нийтлэлээр хөдөлмөрийн харилцаа, маргаанаас урьдчилан сэргийлэх зөвлөгөө, танд хэрэг болох зөвлөмжүүдийг бэлтгэлээ.

    📊 Судалгааны тойм: Монгол улс

    Монгол Улсын Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны 2022 оны судалгаагаар:

    • Сүүлийн 2 жилийн дотор нийт ААН-үүдийн 42% нь  хөдөлмөрийн маргаантай тулгарч байсан.
    • Тэдгээрийн 60% нь цалин, урамшуулалтай холбоотой, 25% нь ажлын нөхцөл, 15% нь гэрээ, нийгмийн хамгааллын асуудал
    • Маргаан үүссэн тохиолдолд 10 ажилтны 7 нь буюу 70% нь тухайн байгууллагад ажиллах хүсэлгүй болдог гэсэн дүгнэлт гарсан.

    Олон улсын жишээнээс:

    • Gallup-ийн 2023 оны ажилтны оролцооны судалгаагаар ажилтнуудын 85% нь “тэднийг сонсдоггүй, үнэлдэггүй удирдлага”-тай газар ажиллахдаа сэтгэл ханамжгүй байгааг онцолсон.
    • Harvard Business Review-ийн судалгаагаар байгууллага доторх маргааныг цаг тухайд нь шийдвэрлэхгүй бол тухайн байгууллагын ашгийн хэмжээ 18%-аар буурч, ажилтны урсгал 35%-иар нэмэгддэг хандлага ажиглагдсан байна.

    ✅ Хөдөлмөрийн маргаанаас урьдчилан сэргийлэх 5 зөвлөмж

    1. Гэрээ ба дүрмийг ойлгомжтой болгох

    Хөдөлмөрийн гэрээг зүгээр нэг гарын үсэг зурж баталгаажуулах бус, ажилтанд эрх, үүргээ бүрэн ойлгоход туслах энгийн ойлгомжтой  үг хэллэгээр тайлбарлах хэрэгтэй.

    Зөвлөмж:

    • Гэрээний гол заалтуудыг товч тайлбарласан гарын авлага өгөх

    • Шинэ ажилтнуудад дотоод дүрмийн талаарх сургалт явуулах

    2. Ил тод нээлттэй харилцаа, санал солилцох боломж

    Маргааныг “урьдчилан мэдэх” хамгийн сайн арга бол ажилчдын санал гомдлыг тогтмол хүлээн авч шуурхай шийдвэрлэх юм.

    Зөвлөмж:

    • Санал, гомдлын хайрцаг (физик эсвэл цахим)
    • Удирдлагын нээлттэй уулзалт
    • Дотоод санал асуулга (цахим платформууд)

    3. Цалин урамшууллыг шударгаар үнэлэх

    Цалин хөлстэй холбоотой үл ойлголцол хөдөлмөрийн маргааны хамгийн том шалтгаан болдог.
    Gallup-ийн судалгаагаар цалингийн шударга бус байдал нь ажилтны итгэлцлийг 40% хүртэл бууруулдаг байна.

    Зөвлөмж:

    • Урамшууллын шалгуурыг нийтэд ил тод болгох
    • Гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээний системтэй байх

    4. Ажилтан хөгжих боломжтой орчин бүрдүүлэх

    Өөрийгөө хөгжүүлэх, шинэ мэдлэг,  ур чадварыг ажлын орчноосоо авах боломж бололцоог бүрдүүлж өгөх нь маргаанаас сэргийлэх бас нэгэн арга зам юм.

    Зөвлөмж:

    • Дотоод сургалтын систем
    • Карьер өсөлтийн шатлал, төлөвлөгөө, сургалтууд
    • Шагнал урамшуулал зөвхөн удирдлагын түвшинд бус, бүх шатны ажилтанд хамаатай байх

    5. Маргааныг шуурхай, шударгаар шийдэх бүтэцтэй байх

    Дотоод гомдол, зуучлалын тогтолцоогүй байгууллагад маргаан гадагшлах, хуулийн шатанд очих эрсдэл 4 дахин өндөр байдаг.

    Унших: Ажлын орчинд анхаарах ёстой 7 Red flag

    Зөвлөмж:

    • Дотоод маргаан шийдвэрлэх комисс байгуулах
    • Үнэнч байдлаар гомдлыг сонсох, шийдвэр гаргах дүрэмтэй байх

    Хөдөлмөрийн маргаан нь хүн хоорондын харилцаанаас үүсдэг учир урьдчилан сэргийлэх бүрэн боломжтой юм.  Судалгаанаас дүгнэвэл хөдөлмөрийн маргаанаас сэргийлэх хамгийн хүчирхэг арга бол ил тод харилцаа, шударга тогтолцоо, тогтвортой хөгжилд чиглэсэн удирдлагын хандлага юм. Танд хэрэгтэй зөвлөгөө, мэдээллийг Блог хэсэгт тогтмол нийтэлж байгаа тул цаг гарган орж уншаарай.

  • Шинэ ажилтны чиглүүлэх хөтөлбөр гэж юу вэ?

    Шинэ ажилтны чиглүүлэх хөтөлбөр гэж юу вэ?

    Унших: Шинэ ажилд ороход хамгийн түрүүнд тавих шаардлага

    “Ажлаас гарах шалтгаан нь цалин биш, ажилд орсон анхны өдрүүд байдаг” гэж та сонсож байсан уу?

    Монголын Хүний Нөөцийн Холбооны 2021 оны судалгаагаар, шинэ ажилтнуудын 40% нь анхны 90 хоногт ажлаасаа гардаг нь тогтоогджээ. Гол шалтгаан нь цалин, ажлын ачаалал бус  харин чиглэл, ойлголт, дэмжлэг дутагдсан байдал аж.

    Тэдэнд юу хийхээ мэдэхгүй, хэнтэй ярих, хаанаас эхлэхээ ойлгоогүй, удирдамжгүй орчинд орж “хаягдсан мэт” мэдрэмж төрсөн байна. Үр дүнд нь байгууллага авьяастай боловсон хүчнээ алдаж, ажилтнууд сэтгэл ханамжгүй болж, бүтээмж унаж эхэлдэг.

    Энэ асуудлыг шийдэх хамгийн энгийн атлаа хамгийн хүчтэй арга бол шинэ ажилтныг чиглүүлэх системтэй хөтөлбөр юм. Энэхүү хөтөлбөр нь шинэ ажилтныг байгууллагын соёл, бүтэц, үүрэг, хамт олонтой нь системтэйгээр танилцуулж, хурдан дасан зохицох орчин бүрдүүлдэг. Олон улсын нэр хүндтэй байгууллагууд үүнийг “Onboarding Program” хэмээн нэрлэж, заавал хэрэгжүүлэх менежментийн стандарт гэж үздэг.

    Судалгаанаас иш татвал:

    • Gallup (2022) судалгаагаар:

      “Onboarding хөтөлбөрт сэтгэл хангалуун ажилтнуудын 70% нь 3 жилээс дээш хугацаанд байгууллагад үлддэг.“

    • Glassdoor судалгаа (2023):

      “Сайн онбординг хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн байгууллагууд шинэ ажилтны бүтээмжийг 54%-иар нэмэгдүүлсэн.“

    • Монголын хүний нөөцийн холбоо (2021):

                “Анхны 90 хоногт чиглэлгүй үлдсэн ажилтнуудын 40% нь ажлаа орхих хандлагатай байдаг.“

    Яагаад энэ хөтөлбөр шаардлагатай вэ?

    1. Ажилтны бүтээмжийг түргэсгэнэ
      – Ажилтныг орчиндоо дасгаж, үүрэг, зорилгоо тодорхой ойлгосноор эртнээс үр дүнтэй ажиллаж эхэлдэг.

    2. Ажлаас гарах эрсдэлийг бууруулна
      – Анхны 3 сарын дотор ажилтны 30–50% нь орхих магадлалтай байдаг. Зохион байгуулалттай чиглүүлэгтэй байснаар энэ эрсдэл буурдаг.

    3. Сэтгэл ханамж, сэтгэл зүйг дэмжинэ
      – Өөрийгөө үнэлэгдэж, дэмжигдэж байна гэж мэдрэх нь ажилтны урам зоригийг нэмэгдүүлдэг.

    4. Байгууллагын соёлд хурдан уусна
      – Байгууллагын үнэт зүйлс, харилцааны хэв маягийг ойлгосноор зөрчил багасна.

    Хөтөлбөрт багтдаг ерөнхий агуулга:

    1. Нээлтийн уулзалт ба танилцуулга

    • Байгууллагын түүх, бүтэц, эрхэм зорилго, үнэт зүйлс
    • Захиргааны мэдээлэл (ажлын цаг, дүрэм журам, цалин, урамшуулал)

    2. Ажлын байрны талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл

    • Албан тушаалын тодорхойлолт, хүлээлт
    • Шаардлагатай систем, программ, багаж хэрэгслийн сургалт

    3. Багийн гишүүд, удирдлагуудтай уулзах

    • Хамтран ажиллах хүмүүс, хэлтэс нэгжүүдтэй танилцах
    • Ментор, зөвлөх томилох

    4. Сургалт ба системийн нэвтрүүлэг

    • Дотоод систем, хэрэгсэл, хэрэглэгдэхүүнд сургах

    5. Сорил, үнэлгээ (хэрэв байвал)

    • Сургалтын дараах шалгалт, үнэлгээ
    • Эхний 1–3 сарын ажлын гүйцэтгэлийн үнэлгээ

    6. Дүгнэлт ярилцлага

    • Хөтөлбөр нь удирдлагын дүгнэлт, ярилцлага, үнэлгээний хуудас бүрдсэний дараа дууссан гэж тооцно. Хэрэв шаардлагатай бол аль нэг талын санаачилгаар хугацааг сунгаж болно.

    Хөтөлбөрийн үргэлжлэх хугацаа

    • Товч хугацаа: 1–3 өдөр (ерөнхий чиглүүлэх)
    • Сунгасан хөтөлбөр: 1–3 сар (системтэй сорил, үнэлгээтэй)

    Амжилттай хэрэгжүүлэх зөвлөмж

    • Нэг ажилтанд нэг ментор: Асуух, ойлгох, дасах орчин бүрдэнэ.
    • Алхамтай хөтөлбөртэй байх: PDF, гарын авлага, цахим сургалт ашиглах.
    • Сэтгэлзүйн дэмжлэг үзүүлэх: Утгагүй даалгавар биш, ойлгомжтой зорилт өгөх.
    • Хоёр талын үнэлгээ хийх: Ажилтны зүгээс санал хүсэлт авах нь хөтөлбөрийг хөгжүүлэх түлхүүр болно.

    Шинэ ажилтныг чиглүүлэх хөтөлбөр бол байгууллагын соёл, үнэт зүйлсийг дамжуулах стратегийн хөрөнгө оруулалт бөгөөд зөв системтэй чиглэл нь ажилтны урам зориг, үнэнч байдал, бүтээмжийг нэмэгдүүлдэг. Ажилд орсон анхны өдрөөс нь ажилтнаа чухал гишүүн гэж хүндэлж чадвал тэр ч мөн байгууллагын үнэ цэнийг хамтдаа бүтээлцэнэ. Lambda.Global танд зөвхөн ажил санал болгохоос гадна, AI – Карьерээ Төлөвлөгч зэрэг ухаалаг шийдлээр ажилтны дасан зохицлыг бодитоор дэмжин хамт хөгжихийг зорьдог.

  • Шинэ үеийнхэнд итгэ — Шинээр төгсөгчдийг ажилд авах 5 шалтгаан

    Шинэ үеийнхэнд итгэ — Шинээр төгсөгчдийг ажилд авах 5 шалтгаан

    Хавар — төгсөлтийн улирал.
    Монголын их, дээд сургуулиудын гадаа инээмсэглэлтэй, диплом барьсан залуус цуглаж, амьдралын шинэ шатны босгон дээр зогсож байна.
    Энэ үе бол тэдний хувьд сургуулийн ширээнээс ажил мэргэжлийн замд шилжих үе, харин ажил олгогчдын хувьд — шинэ боловсон хүчин, шинэ хүч авчрах боломж болж байдаг.

    Гэхдээ ихэнх компанид нэг л асуулт эргэлддэг:

    “Шинэ төгсөгч үнэхээр хэрэгтэй юу? Туршлагагүй хүн багт нэмэр болох уу?”

    Хэрэв зөв өнцгөөс харвал хариулт нь: тийм, бүр маш их хэрэгтэй.

    Шинэ үеийнхэн бол зүгээр нэг “туршлагагүй” хүмүүс биш — тэд бол өөрөөр сэтгэдэг, технологи дунд өссөн, хурдан дасан зохицдог, өөрийн гэсэн үнэт зүйлтэй залуус. Хэрвээ тэдэнд боломж олговол тэд компанийн өсөлт, соёл, бүтээмж дээр тодорхой хувь нэмэр оруулж чадна.

    Шинэ төгсөгчдийн танай компанид авчирч чадах 5 үнэт зүйл

    1. Технологийн төрөлхийн хэрэглээ ба дижитал мэдрэмж

    Шинэ төгсөгчид буюу Gen Z болон Alpha үеийнхэн бол “digital native” буюу интернет, AI, productivity tools (Notion, ChatGPT, Canva гэх мэт)-тэй өөрийн мэт харьцаж өссөн анхны үеийнхэн.

    • Тэд AI, productivity tools, automation зэргийг ашиглахдаа заалгах биш, туршиж, өөрчлөх сонирхолтой байдаг.
    • Ингэснээр уламжлалт системийг хурдан шинэчилж, дотоод үйл ажиллагааг үр дүнтэй болгох санаа гаргаж чаддаг.
    • Эдгээр чадварууд нь дотоод ажлын урсгалыг автоматжуулах, илүү ухаалаг ажиллах боломжуудыг гаргаж ирдэг.
    • Тэдэнд нэмэлт сургалт багатайгаар шинийг туршиж хэрэгжүүлэх зориг байдаг.

    2. Хурдан суралцах ба дасан зохицох чадвар

    LinkedIn Workforce Report (2024)–ын судалгаагаар, 25-аас доош насны ажилтнууд шинэ ур чадварыг бусдаас 2 дахин хурдан эзэмшдэг болохыг тогтоожээ.

    • Тэд “би мэдэхгүй” гэж айдаггүй, харин “би сурж чадна” гэж ханддаг.
    • Энэ нь түргэн темптэй, өөрчлөлт ихтэй ажлын орчинд асар их давуу тал болдог.

    3. Шинэлэг өнцөг, бүтээлч санаа

    Шинэ үе бол “ингэж л хийдэг” гэх уламжлалт хандлагаас ангид байдаг. Тэд бүх зүйлд:

    • “Яагаад ингэж хийдэг юм бэ?”
    • “Өөрөөр яаж шийдэж болох вэ?”

    гэж ханддаг. Gallup-ийн судалгаагаар шинэ ажилтнуудын 56% нь байгууллагын үйл явцыг сайжруулах санаа дэвшүүлдэг бол ахмад ажилтнуудын хувьд энэ үзүүлэлт 33% байдаг байна.

    4. Компанийн соёлд шинэ энерги авчрах 

    Залуус нээлттэй харилцаа, шударга хандлага, оролцоотой соёлд дуртай. Тэднийг багтаа авч, дуу хоолойг нь хүлээж авбал:

    • Байгууллагын соёл илүү мэдрэмжтэй, хүний төвтэй болно.
    • Шинэ үеийн үнэт зүйлс компанийн нүүр царайд шингэж эхэлдэг.

    5. Урт хугацааны хамтын өсөлт

    Шинэ төгсөгчдийг зөв чиглэлээр хөгжүүлж чадвал тэд танай компанид урам зоригоороо үнэнч ажиллах, дотоод өсөлтөөр шат ахих боломжтой.

    • Шударга харилцаа, хөгжлийн дэмжлэг, итгэлцэлтэй орчин бол залуусыг урт хугацаанд тогтвортой авч үлдэх үндэс.

    Харин компаниуд шинэ төгсөгчдөд юу өгч чадах вэ?

    1. Карьерийн бодит эхлэл — Зөвхөн цалин биш, “би хөгжиж байна” гэсэн мэдрэмжийг өгөх.
    2. Суралцах орчин — Менторшип, сургалт, дотоод ротаци зэрэг хувийн өсөлтийн дэмжлэг.
    3. Оролцооны соёл — Санал бодлыг хүлээж авах, бүтээлч санааг дэмжих манлайлал.
    4. Зорилго бүхий ажлын утга — “Энэ компани миний ирээдүй” гэж итгэх сэтгэл зүй.
    5. Хөгжих карьер замнал — Дотоод шат ахих боломж, өсөлтийг дэмжих урамшуулал.

    Энэ бол хоёр талын “Өсөлтөд чиглэсэн түншлэл (growth deal)” юм.

    Компани — шинэ үе: туршлага, замнал, хөгжлийн боломж
    Шинэ үе — компани: сэтгэлгээний шинэчлэл, бүтээлч санаа, дижитал ур чадвар

    Хаврын төгсөлтөөс хэдхэн долоо хоногийн дараа — ирээдүйн шилдэг ажилтнууд одоо ажлын заруудыг үзэж, аль компанид өөрийгөө бүтээх вэ гэдгээ тунгааж суугаа.
    Тэднийг зөвхөн “туршлагагүй” гэдэг шалтгаанаар шүүж хаях уу? Эсвэл итгэж, хамт өсөх сонголт хийх үү?

    Та аль замыг сонгох вэ?

     Хэрвээ та шинэхэн боловсон хүчнүүдтэй холбогдож, компанийнхаа ирээдүйг шинэ үеийн залуусын эрч хүчээр сэлбэхийг хүсэж байвал lambda.global-д зочлоорой.
    Бид танай байгууллагад тохирсон, чадвартай, сэтгэлтэй залуусыг холбож өгнө.