Category: Ажлын Стресс

  • Мэргэжлээсээ өөр салбар руу шилжих нь яагаад эрсдэл биш боломж вэ?

    Мэргэжлээсээ өөр салбар руу шилжих нь яагаад эрсдэл биш боломж вэ?

    Би энэ мэргэжлээр л ажиллах ёстой, шинэ салбарт орвол бүгдийг тэгээс эхлэх шаардлагатай. Хэдэн хүн ингэж бодсоноосоо болоод өөрийн өсөлт болон чадваруудаа хязгаарлаж байгаа бол оо?

    Өнөө цагт олон мянган хүн өөр салбар руу зоригтой шилжиж, илүү утастай биш, утгатай ажилд орж, өөрт тохирох орчноо нээж байна. Та ч мөн тэдний нэг байж болно.

    1. Мэргэжлийн шилжилт бол дэлхийн тренд

    LinkedIn-ийн 2023 оны судалгаагаар, хэрэглэгчдийн 32% нь сүүлийн 5 жилд мэргэжлээ өөрчилсөн байна.
    2020 оны COVID-ийн дараа энэ тоо огцом өссөн ба хүмүүст “би өөр зүйл хийж чадна” гэдгийг ойлгох боломж олдсон.
    Тэр дундаа хэрэглэгчийн үйлчилгээ → технологи эсвэл сургалтын салбар → хүний нөөц → захиргааны чиглэл рүү → ложистикийн салбарт шилжих зэрэг чиглэлүүд хамгийн их шилжилттэй байжээ.

    2. Туршлагаас ч илүү үнэт зүйл бол “дасан зохицох чадвар”

    Орчин үеийн ажил олгогч нар шинэ орчинд түргэн дасах, сурч хөгжих чадварыг илүү үнэлдэг болсон. Шинэ салбарт орохын тулд төгс мэргэжилтэн байх албагүй — нээлттэй сэтгэлгээ, тууштай байдал, харилцаа илүү чухал. Бид олон жил “мэргэжилтэй хүн” гэж ойлгож ирсэн ч, өнөө үед “чадварлаг хүн” гээдэг илүү үнэ цэнтэй болоод байна.
    Жишээ нь:

    • Багш байсан хүн харилцааны өндөр ур чадвараа ашиглаад хүний нөөц, сургалтын зохицуулагч, боловсролын зөвлөх болон хөтөлбөр сайжруулагч болж хөрвөж  болно.

    • Үйлдвэрийн ажилтан байсан хүн чанарын хяналт руу, улмаар материалын техник хангамж буюу logistics чиглэл рүү өсөж чадна.

    • Компютерийн шинжлэх ухааны/CS ажилтан өөрийн хэрэглэгч ойлгох чадвараа ашиглаад UX дизайнер, дата аналист болох боломжтой.

    Туршлагаа “чадварт хөрвүүлж” хардаг хүн амжилтад ойртоно.

    3. Шинэ салбарт орж буй хүмүүс юунд бэлдэх ёстой вэ?

    • Өөрийгөө таних: Та юунд дуртай вэ? Ямар орчин танд таалагддаг вэ? Хэнтэй хамт ажилламаар байна вэ?

    • Чадвараа жагсаах: Танилцуулгадаа зөвхөн өмнөх ажлаа бус, хийж байсан том жижиг гэлтгүй төслүүдээ дурдаж үүнээс олж авсан чадваруудаа (шийдвэр гаргах, баг удирдах, цаг зохицуулах гэх мэт) гаргаж ирэх

    • Жижигээс эхлэлээс бүү ай: Цалингүй дадлага, анхан шатны гэх мэт үгс таныг “доош нь” хийж байгаа хэрэг биш харин ч энэ бол шинэ салбарыг таньд нээж буй” хаалга” гэж хүлээж авах хэрэгтэй.

    4. Монголд мэргэжилээ сольсон хүмүүсийн зарим жишээ:

    • Сараа (29 настай): Банкны теллер байсан ч, хүмүүстэй харилцах чадвараа ашиглан хүний нөөцийн мэргэжилтэн болсон.

    • Төмөрөө (32 настай): Үйлдвэрийн шугамын ажилтан байсан ч, логистикийн курст суралцаж, агуулах зохицуулагч менежэр болсон.

    • Гэрэлмаа (24 настай): Хэрэглэгчийн үйлчилгээний салбарт ажиллаж байсан ч, англи хэлний мэдлэг дээрээ тулгуурлан олон улсын компанид алсаас ажиллаж орлогоо сайжруулсан.
      Эдгээр хүмүүс бүгд нэг зүйлээр ялгарч чадсан нь зоригтой эхэлсэн.

    Дүгнэлт
    Мэргэжлээ өөрчлөх нь айдас биш — өөрийгөө шинээр таних боломж юм.
    Өнөөдөр олон компани “диплом биш, чадвар”-ыг чухалчилдаг болсон нь шинэ зам хайж буй хүмүүст хаалга нээж өгч байна. Танд тохирох салбар байж л байгаа — зүгээр л эхэл. Хэрвээ та мэргэжлээ солих тухай бодож байгаа бол энэ бол анхаарал хандуулах дохио. Бага багаар бэлд. Өөртөө итгэ. Боломж ирэхэд нь зөв цагт хүлээж авч чаддаг бай.  Шинэ боомжоо www.lambda.global дээр бүртгүүлээд өөрт тохирсон салбарыг AI тусламжтай олоорой.

    Чи бол мэргэжил биш — чи бол чадвар, сэтгэлгээ, ирээдүй.

  • Цалингийн үнэлгээгээ яаж мэдэх вэ?

    Цалингийн үнэлгээгээ яаж мэдэх вэ?

    Ажил хайх, эсвэл одоогийн ажлын байрандаа цалингийн хэлэлцээр хийх үед олон хүмүүс “Би хэдэн төгрөгийн цалин авах боломжтой вэ?” гэсэн асуултыг өөрөөсөө асуудаг. Өөрийн цалингийн үнэлгээг мэдэх нь ярилцлагын үеэр илүү итгэлтэй байх, шударга хөлс авах, мэргэжлийн өсөлтөө зөв төлөвлөх боломжийг олгодог. Энэхүү нийтлэлд цалингийн үнэлгээгээ яаж зөв тодорхойлох талаар авч үзэх болно.

    ЭНД дарж цалингаа хиймэл оюун ухаанаар тооцоолуулаарай.

     

    1. Зах зээлийн судалгаа хийх

    Цалингийн үнэлгээгээ мэдэхийн тулд хамгийн түрүүнд зах зээлийн нөхцөл байдлыг судлах шаардлагатай:

    • Цалин тооцоологч – Хиймэл оюун ухаанаар та өөрийн мэргэжил, ажлын туршлагад тохирсон цалингийн мэдээллийг ЭНДЭЭС харж болно.
    • Салбарын тайлангууд – Ихэнх салбарын мэргэжлийн холбоонууд эсвэл мэргэжлийн байгууллагууд жил бүр цалингийн судалгаа хийж, тайлан гаргадаг.
    • Ажлын зарууд – Ижил төстэй ажлын байрны зарууд дахь цалингийн санал нь бодит зах зээлийн үнэ цэнийг тань харуулж чадна.

    2. Өөрийн үнэ цэнийг тодорхойлох

    Цалингийн хэмжээг тогтооход дараах хүчин зүйлс нөлөөлдөг. Эдгээрийг тооцоолж, өөрийн бодит үнэ цэнийг тогтоох нь чухал:

    • Боловсрол ба мэргэжлийн зэрэг – Дээд боловсролын зэрэг, сертификатууд, мэргэжлийн сургалтууд нь таны цалингийн хэмжээнд шууд нөлөөлдөг. Мэргэжлийн сертификаттай байх нь ихэнх салбарт нэмэлт үнэ цэн бий болгодог.
    • Ажлын туршлага – Таны ажилласан жил, гүйцэтгэсэн ажлууд, хүлээсэн үүрэг хариуцлага зэрэг нь цалингийн хэмжээнд хамгийн их нөлөөлдөг хүчин зүйл юм.
    • Ур чадвар – Техникийн ур чадвар, хэлний мэдлэг, удирдах чадвар зэрэг нь таны зах зээлийн үнэ цэнийг нэмэгдүүлж чадна. Тухайн салбарт эрэлт хэрэгцээтэй, ховор ур чадвартай байх нь илүү өндөр цалин авах боломжийг нээдэг.
    • Салбар ба компанийн хэмжээ – Технологи, санхүү, эрүүл мэнд зэрэг салбарууд ерөнхийдөө илүү өндөр цалин санал болгодог. Мөн том компаниуд жижиг компаниудтай харьцуулахад илүү өндөр цалин төлөх хандлагатай байдаг.

     

    3. Гүйцэтгэл ба амжилтаа тоон үзүүлэлтээр хэмжих

    Өөрийн амжилт, гүйцэтгэлийг тоон үзүүлэлтээр баталгаажуулснаар цалингийн хэлэлцээрт бодит давуу талыг олж авах боломжтой:

    • Борлуулалтын өсөлт – “Борлуулалтыг 20%-иар нэмэгдүүлсэн”
    • Зардал хэмнэлт – “Төслийн зардлыг 15%-иар бууруулсан”
    • Үр бүтээмж – “Үйлдвэрлэлийн хугацааг 30%-иар багасгасан”
    • Хэрэглэгчийн сэтгэл ханамж – “Хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийг 92% хүргэж нэмэгдүүлсэн”

     

    4. Мэргэжилтнүүдтэй холбогдох

    Цалингийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахын тулд дараах эх сурвалжуудыг ашиглаарай:

    • Мэргэжлийн сүлжээ – LinkedIn болон бусад мэргэжлийн сүлжээгээр дамжуулан ижил салбарт ажилладаг хүмүүстэй холбогдож, тэдний туршлагаас суралцаарай.
    • Зөвлөх, ментор – Таны карьерт туслах зөвлөх эсвэл ментортой болох нь цалингийн талаар үнэн зөв мэдээлэл авах гарц болж чадна.
    • HR мэргэжилтнүүд – Хэрэв таны компани дотоод HR хэлтэстэй бол тэднээс цалингийн бүтэц, хөгжлийн боломжуудын талаар мэдээлэл авах боломжтой.

     

    5. Цалингийн хэлэлцээрт бэлтгэх

    Өөрийн үнэ цэнийг мэдсэний дараа цалингийн хэлэлцээрт амжилттай оролцохын тулд:

    • Цалингийн хүлээлтээ тодорхойлох – Судалгаан дээрээ үндэслэн доод хязгаар, хүссэн дүн, хамгийн сайн нөхцөл гэсэн гурван түвшинг тодорхойлоорой.
    • Нэмэлт хангамжуудыг харгалзах – Зөвхөн үндсэн цалин биш, эрүүл мэндийн даатгал, нэмэлт амралт, уян хатан цагийн хуваарь зэрэг нэмэлт хангамжуудыг харгалзан үзэх хэрэгтэй.
    • Хэлэлцээрийн стратеги боловсруулах – Компани бүр өөр өөр төсөвтэй байдаг тул уян хатан байж, хэлэлцээрийн бүх боломжуудыг судлаарай.

     

    6. Цалингийн мэдээллээ тогтмол шинэчлэх

    Зах зээлийн нөхцөл байдал, цалингийн түвшин тогтмол өөрчлөгдөж байдаг тул:

    • Жил бүр өөрийн цалингийн үнэлгээг шинэчлээрэй
    • Шинэ ур чадвартай болж, сургалт семинарт идэвхтэй хамрагдаарай
    • Салбарын чиг хандлагыг тогтмол судлаарай

     

    Дүгнэлт

    Өөрийн цалингийн үнэлгээг мэдэх нь зөвхөн илүү их мөнгө олох тухай биш, харин өөрийн мэргэжлийн үнэ цэнийг зөв ойлгох, карьераа зорилготойгоор удирдах, мэргэжлийн хувьд өсөх боломжуудаа нээх тухай юм. Зах зээлийн судалгаа хийж, өөрийн амжилтуудыг тоон үзүүлэлтээр баталгаажуулж, мэргэжлийн сүлжээгээ өргөжүүлснээр та өөрийн үнэ цэнэд тохирсон цалин авах, мэргэжлийн хувьд амжилтанд хүрэх боломжтой болно.

    Унших: Ажлын байран дээрх бүтээмжээ нэмэгдүүлэх аргууд