Lambda Blog

Category: Ажил ба Амьдрал

  • Хэрхэн Монголд амьдрангаа дэлхийн түвшний мэргэжилтэн болох вэ?

    Хэрхэн Монголд амьдрангаа дэлхийн түвшний мэргэжилтэн болох вэ?

    Өнөөдөр дэлхийн хэмжээнд ажиллах боломж заавал гадаадад амьдрах, гадаадад боловсрол эзэмшихтэй  холбоотой байх албагүй. Та Монголдоо суугаа ч дэлхийн томоохон компанид ажиллаж, олон улсын төсөл дээр туршлага хуримтлуулж, дэлхийтэй холбогдсон мэргэжилтэн болж чадна. Гол нь зөв чиглэл, тууштай чадвар хөгжүүлэлт, зөв платформыг ашиглах л юм.

    Монголд амьдарч буй олон залуус зайнаас ажиллах боломжийг ашиглан гадаад зах зээлд өөрийгөө таниулж, өндөр цалин, уян хатан ажлын орчин, олон улсын багт хамтран ажиллаж байна. Энэ бол боломж төдийгүй шинэ үеийн мэргэжилтнүүдийн сонголт болжээ.

    Монголдоо байнгаа  дэлхийн хэмжээнд ЯМАР АЖИЛ хийж болох вэ?

    Оршин сууж буй газар тань биш, харин ур чадвар, харилцааны соёл, зохион байгуулалт, дижитал хэрэгсэл ашиглах чадамж тань гадаад, дотоодын ажил олгогчдын хувьд хамгийн чухал шалгуур болжээ. Зайнаас ажиллахын тулд заавал IT мэргэжилтэн байх шаардлагагүй бөгөөд таны англи хэлний мэдлэг, оффисын үндсэн программ ашиглах чадвар байхад хангалттай ажлын чиглэл олон байна.

    Тухайлбал, харилцагчийн үйлчилгээний ажилтан (Customer Support) нь хэрэглэгчийн асуултад онлайн орчинд шуурхай, мэргэжлийн түвшинд хариу өгөх чадвартай байхыг л шаарддаг. Орчуулга болон бичгийн редактор нь хэлний мэдлэгээ ашиглан чанартай бичвэр, албан бичиг боловсруулахад чиглэдэг бол виртуал туслах буюу Virtual Assistant нь уулзалт товлох, e-mail хариулах, тайлан гаргах гэх мэт өдөр тутмын менежментийн ажлуудыг хариуцдаг. Эдгээр ажлуудыг та ч бас Монголдоо байнгаа хийж болно.

    Мөн график дизайны чадвараа сайжруулж визуал контент бүтээх, сошиал медиа менежерээр ажиллан бизнесүүдийн цахим орчинд харагдах байдлыг хариуцах, судалгаа болон дата оруулалтын ажилд оролцох, дижитал маркетинг, e-mail кампанит ажлыг удирдах, SEO стратеги боловсруулах зэрэг карьерын чиглэлүүд танд нээлттэй байна.

    Эдгээрийн ихэнх нь англи хэлтэй, интернэттэй, үндсэн оффисын хэрэгсэл, дижитал платформуудыг ашиглаж чаддаг хэн бүхэнд боломжийн хаалгыг нээж өгдөг. Тиймээс таныг дэлхийтэй холбох дараагийн шат хаанаас ч эхэлж болно.

    Дижитал чадвараа шат ахиул

    Интернэт холболттой хэн бүхэн дэлхийтэй холбогдож чаддаг болсон энэ үед дижитал ур чадвар бол суурь хэрэгцээ. Excel, Google Docs, Notion зэрэг оффисын хэрэгслүүдээс эхлээд, Canva, ChatGPT болон бусад бүх AI сайт, Trello, Slack зэрэг ажлын хэрэгслүүдийг эзэмшсэн байхад та хаана ч ажлын орчинд бэлэн байна гэсэн үг.

    Суралцахад туслах эх сурвалжууд:

    Зайнаас ажиллах боломжуудыг хаанаас олох вэ?

    Англи хэлтэй, үндсэн дижитал чадвартай хэн бүхэн дараах сайтуудаас олон улсын болон зайнаас ажиллах боломжуудыг олох боломжтой:

    Зайнаас ажил олгодог гол платформууд:

    • LinkedIn Jobs – Remote гэсэн шүүлтүүрээр олон ажлын байр гардаг.
    • We Work Remotely – Бүх ажлууд нь зайнаас хийх боломжтой.
    • Remote OK – Remote ангилал бүхий tech болон non-tech ажлууд.
    • Upwork, Fiverr – Жижиг, том төслөөр ажиллах фриланс платформууд.
    • Jobspresso – Хөгжүүлэгч, маркетер, бичгийн мэргэжилтнүүдэд зориулсан.
    • AngelList Talent – Startup болон remote ажилд төвлөрсөн платформ.

    Lambda Global зөвлөмж: хайлтаа хийхдээ “remote”, “freelance”, “work from home”, “virtual assistant” гэх мэт түлхүүр үгсийг ашиглаарай.

    Интернэт орчинд ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИУЛАХ

    Та интернэтэд өөрийгөө “харагдахуйц”, “олдохуйц” байлгавал танд ажлын санал аяндаа орж ирэх өндөр магадлалтай. Ажил олгогчид таныг Google хайлт хийж шалгах нь энгийн үзэгдэл болсон тул өөрийгөө оновчтой, итгэл төрүүлэх байдлаар танилцуулах хэрэгтэй.

    LinkedIn бол таны хамгийн гол суурийн нэг. Зураг, товч танилцуулга, туршлага, ур чадварууд англи хэл дээр, мэргэжлийн түвшинд бүрэн бөглөгдсөн байх нь ажил хайх болон олон улсын зах зээлд хандахад онцгой чухал.

    Portfolio эсвэл Notion танилцуулга нь таны хийж байсан ажлууд, төслүүдийг хялбар, ойлгомжтой байдлаар харуулах хэрэгсэл. Ялангуяа дизайнер, орчуулагч, зохиолч,  Web хөгжүүлэгчдэд хэрэгтэй.

    Бичвэр ба контент ч мөн хүчтэй хэрэгсэл. WordPress, Medium, LinkedIn дээр өөрийн салбарын тухай хуваалцах, санал бодлоо илэрхийлэх нь таныг бодлоготой, мэргэжлийн хандлагатай хүн гэдгийг илтгэнэ.

    Харин уран бүтээлч, visual контент бүтээгч талдаа хүн бол Instagram, YouTube, TikTok зэрэг платформ дээр өөрийн ур чадвар, процесс, бүтээлийг хуваалцах нь ихээхэн анхаарал татах боломжийг олгодог. Контент бүтээх нь зөвхөн дагагч нэмэх биш, ажил олгогчдод бодитоор өөрийгөө “харуулах” хэрэгсэл болдог.

    Мэдлэгээ тогтмол шинэчил, СУРАЛЦ

    Та онлайн сургалтуудаар дамжуулан мэдлэгээ тогтмол шинэчилж чадна. Жишээлбэл Youtube,  LinkedIn Learning, Google Career Certificates, HubSpot Academy зэрэг платформууд олон улсын чанартай, үнэ төлбөргүй эсвэл боломжийн үнэтэй сургалтууд санал болгодог.

    Мөн олон улсын webinar, workshop-т оролцох, өөрийн салбарын Discord болон Slack community-д гишүүнчлэлтэй байх нь шинэ чиг хандлага, технологи, сэтгэлгээтэй танилцах сайхан боломж болно. Glassdoor, Indeed зэрэг сайтаар дамжуулан гадаадын компаниудын соёл, ажлын байрны нөхцөл, цалингийн мэдээллийг судалж, өөрт тохирох орчныг илүү мэдрэх боломжтой.

    Сүүлийн үед Google, Meta, IBM зэрэг технологийн аварга компаниуд олон улсын чанартай онлайн сургалтуудыг гаргаж, төгсөгчдөдөө албан ёсны сертификат олгож эхэлсэн. EdX, Coursera, Udemy зэрэг платформууд дээрээс та “Google IT Support”, “Meta Social Media Marketing”, “UX Design” зэрэг хөтөлбөрүүдийг авч болно.

    Эцэст нь хэлэхэд хаана амьдарч, ямар гарал үүсэлтэй байх чинь биш, хэрхэн ажиллаж, хөгжиж байгаа чинь дэлхийн түвшний мэргэжилтэн болохыг тодорхойлдог. Олон улсын орчинд ажиллах хүсэлтэй бол, хаанаас ч, хэзээ ч эхэлж болно. Гол нь амбиц, суралцах хүсэл, нээлттэй сэтгэлгээ, хэлний чадвар хэрэгтэй.

    Монголдоо ажиллах нь ч олон үнэ цэнтэй чадварыг хөгжүүлдэг. Үндэсний соёлдоо суурилсан давуу тал, уян хатан байдал, шийдэл олох ур чадвар гээд гадаадад ч хэрэгтэй чанарууд ч Монголд их бий. Үүний тулд та Lambda Global -тай үргэлж цуг байгаарай. 

    Гадаад валютаар цалинжих, олон улсын туршлага хүсэж байвал, тасралтгүй суралцаж, өөрийгөө хөгжүүлсээр байх нь чухал. Монголд байнгаа ч дэлхийн түвшинд ажиллах боломж бий — гол нь зөв хандлага, зөв бэлтгэл юм. 

  • Цагийн менежмент гэж юу вэ? Үр ашигтай цаг ашиглалт таны амжилтын үндэс

    Цагийн менежмент гэж юу вэ? Үр ашигтай цаг ашиглалт таны амжилтын үндэс

    Өнөөдөр, өчигдөр болон маргаашийн ялгаа ердөө 24 цагт багтана. Энэ 24 цагийг хэрхэн зарцуулж буйгаас хүний амьдралын чанар, амжилт, сэтгэл ханамж, эрүүл мэнд, харилцаа гээд бүхий л зүйл хамаарна. Цаг бол мөнгө шиг хурдан урсдаг, гэхдээ түүний үнэ цэнэ нөхөгдөшгүй.

    Цагийн менежмент гэж юу вэ?

    Цагийн менежмент гэдэг нь хүн өөрийн өнгөрүүлж буй цаг хугацаагаа зөв төлөвлөж, оновчтой ашиглах чадвар юм. Бид өдөр бүр ижил 24 цагтай ч, энэ цагийг хэрхэн зарцуулж буйгаас хамаарч амжилт, бүтээмж, амьдралын чанар өөр өөр байна.

    Жишээ нь: Хоёр хүн ижил ажил хийдэг гэж бодъё. Нэг нь өглөө босоод ажлаа төлөвлөж, хамгийн чухлаас нь эхэлдэг. Нөгөө нь юу түрүүнд хийхээ мэдэхгүй байсаар өдөржин завгүй хэрнээ бага зүйл амжуулдаг.  Уг жишээнээс үзэхэд ажлын хэмжээ биш, ажлыг хэрхэн зохион байгуулж байгаа нь чухал болох нь харагдана.

    Цагийн менежментгүй амьдралын сөрөг үр дагавар:

    Сүүлийн жилүүдэд дэлхий даяар цагийн менежментгүй байдлаас үүдэлтэй стресс, сэтгэл гутрал, ажлын ядаргаа эрс нэмэгджээ.

    • Statista (2023): Оффисын ажилчдын 60% нь ажил-амьдралын тэнцвэргүй байдлаас болж сэтгэл гутралд өртдөг.

    • Америкийн Сэтгэл судлалын нийгэмлэг (APA): Ажлын стрессийн 41% нь хугацаанд амжихгүй, ачаалал ихтэй холбоотой.

    • Gallup (2022): Менежментийн асуудалтай ажилчид бүтээмжгүй өдрүүдийн улмаас нийт ажлын бүтээмжээ 20%-иар алддаг.

    Цагаа зөв төлөвлөхийн ач тусыг хамтдаа мэдэцгээе.

    Цагийн менежмент нь зөвхөн ажлын үр дүн бус, амьдралын чанарт ч шууд нөлөөлдөг.

    • Harvard Business Review: Өдөр тутмын төлөвлөгөөтэй ажилчид 25-30%-иар илүү бүтээмжтэй байдаг.

    • Brian Tracy: Өдөрт ердөө 15–20 минут төлөвлөх нь 1–2 цаг хэмнэдэг.

    • Dominican University of California: Зорилгоо бичиж тэмдэглэсэн хүмүүсийн 70% нь зорьсон амжилтдаа хүрдэг. Тэгэхээр одооноос цагаа төлөвлөж, амьдралаа хөнгөвчлөх алхмуудад суралцахыг хичээгээрэй. Танд хэрэг болох хэдэн аргыг хуваалцая.

    Цагийг зөв удирдах шилдэг аргууд:

    1. Eisenhower Matrix — Яаралтай болон чухал ажлыг ялгах

    2. Pomodoro техник — 25 минут ажиллаж, 5 минут амрах алдарт зарчим

    3. Төлөвлөгч ашиглах — Google Calendar, Toodis, Notion зэрэг хялбар платформуудыг ашиглаад үзээрэй.

    4. Өдрийн зорилгоо тодорхойлох — Тодорхой, хэмжигдэхүйц, хугацаатай зорилтууд

    Хөдөлмөрийн зах зээл дэх цагийн менежментийн үнэ цэнэ:

    Өнөөдөр хөдөлмөрийн зах зээлд ажил олгогч, ажилтан хоёрын хоорондын харилцаа зөвхөн гүйцэтгэл бус, цаг ашиглалт, бүтээмж, хариуцлага зэрэг хүчин зүйлд тулгуурлаж байна. Цагийг оновчтой удирдаж чаддаг ажилтан нь итгэл төрүүлж, ажлын үнэлгээ нь өсдөг.

    Цаг бол амжилттай амьдралын үндэс

    Цаг хугацаа бол хүний мэдэлд байдаг хамгийн үнэ цэнтэй хөрөнгө юм. Түүнийг удирдаж сурна гэдэг нь зөвхөн ажлын үр дүнг нэмэгдүүлэх бус, амьдралын тэнцвэр, сэтгэл ханамж, зорилгын биелэлд хүрэх түлхүүр юм. Хэрвээ та өнөөдрийг хий дэмий өнгөрөөж байвал, маргааш таны хүссэн үр дүн гарахгүй байх нь гарцаагүй. Тиймээс “Би цагийг үр дүнтэйгээр ашиглаж байна уу, эсвэл цаг намайг удирдаж байна уу?” гэдэг асуултыг өөртөө үргэлж тавиарай.

    Цагаа үр дүнтэйгээр ашиглаж, өөрийн ур чадвар, мэдлэг туршлагаа бодитоор харахад тань Lambda.global-д  танд туслана. Яг одоо нэгдэж  шилмэл талентуудын нэг болон шилдэг төслүүдтэй холбогдоорой.

  • Жирэмсний амралт: Зогсонги үе биш, шинэ боломжийн эхлэл

    Жирэмсний амралт: Зогсонги үе биш, шинэ боломжийн эхлэл

    Жирэмсний амралт гэдэг нь ердөө нэг “амралт” биш юм. Энэ бол амьдралын хамгийн эмзэг, хариуцлагатай, цаг хугацаа шаардсан, бэрхшээлтэй ажлын нэг. Ээж байна гэдэг бол 24/7 ажил – өглөөнөөс орой хүртэл, заримдаа шөнөжин ч үргэлжлэх бүтэн цагийн, зүрх сэтгэлээсээ хийдэг ажил юм. Энэ хугацаанд олон эмэгтэй “ажил хийхгүй байна” гэх буруу ойлголтоор өөрийгөө голох, үнэ цэнээ бууруулж харах тохиолдол цөөнгүй байдаг.

    Үнэн хэрэгтээ, энэ үе бол таны хувьд хамгийн их хүч зарцуулж, хамгийн их үнэ цэнэ бүтээж байгаа мөчүүдийн нэг юм. Та нэгэн зэрэг асран хамгаалагч, сэтгэл зүйч, хоолны мэргэжилтэн, эрүүл мэндийн ажилтан, зохион байгуулагч, төсөв зохицуулагч, багш, найз, хамтрагчийн үүргийг гүйцэтгэж байна гэсэн үг. 

    ӨӨРИЙГӨӨ АЛДАХГҮЙ БАЙХ 

    Эмэгтэйчүүд хүүхдэдээ бүхнээ зориулан байхдаа өөрсдийгөө “түр азнасан” мэт, “түр хойш тавигдсан” мэт мэдрэх нь түгээмэл. Харин ч энэ үедээ та өөртөө өмнөхөөсөө илүү анхаарал тавих ёстой. Учир нь бие махбод, сэтгэл санаа, дааврын хувьд та маш их өөрчлөлтөд ордог үе тул, өөрийгөө маш сайн анхаарах хэрэгтэй. 

    Өөрийгөө гээхгүй байх гэдэг нь заавал карьер хөөх, бүтээлч үр дүн гаргаж, сертификат цуглуулах тухай биш. Энэ бол “доторх хүнтэйгээ холбоотой хэвээр үлдэх” тухай юм.

    • Өглөө бүр өөрөөсөө “Би өнөөдөр ямар мэдрэмжтэй байна вэ?” гэж асуух
    • Хэдэн минут ч болов ганцаараа юу ч хийхгүй суух
    • Багахан ч гэсэн сонирхол, мэдлэгийн шинэ сэдвээр тархиа сэргээх
    • Сардаа нэг удаа өөрийн нэр дээр төлөвлөгөө гаргах гэх мэт…

    Ээжүүдийн өдөр тутмын амьдралд нуугдсан ЧАДВАРУУД

    Хүүхдээ өсгөж, гэр бүлээ удирдаж явахын зэрэгцээ та олон чиглэлд зэрэг ажиллаж чаддагаа өдөр бүр баталж байдаг. Энэ бүхэн хэзээ ч хөнгөн байдлаар “гэрийн ажил” гэж нэрлэгдэх зүйл биш. Харин ч эсрэгээрээ — асуудлыг хурдан шийдвэрлэх, сэтгэл хөдлөлийг тэнцвэртэй удирдах, цагийн менежмент хийх, стратеги төлөвлөх зэрэг өндөр ур чадваруудыг хөгжүүлж буй мэргэжлийн практик юм. Та хүүхдийн хоол тэжээлээс эхлээд хуваарийн нарийн зохион байгуулалт, сэтгэл зүйн дэмжлэг, сургалтын эхлэл хүртэл олон үүргийг давхар гүйцэтгэж байна. Энэ бүхэн таны амьдралд хуримтлагдаж буй бодит туршлага бөгөөд ажлын ертөнцөд ч үнэ цэнтэйгээр тооцогддог чадварууд юм.

    Жирэмсний амралтын үеийг ШИНЭ БОЛОМЖ болгон хувиргах нь

    Ажлын орчноос түр хөндийрөх нь анхандаа тодорхойгүй байдал, эргэлзээ төрүүлдэг ч үүнийг стратегийн давуу тал болгон хувиргах боломж үргэлж бий. Ирээдүйн мэргэжлийн чиглэлээ дахин тунгаах, шинэ чадвар эзэмших, хувийн төсөл эхлүүлэх зэрэг нь энэ үеийг үнэ цэнтэй өсөн дэвжих цаг болгоход тохиромжтой. Та өдөр тутамдаа гаргаж чадах 30–60 минутын дотор урт хугацаандаа үр дүн авчрах хүчтэй суурь  чадварт суралцаж чадна.

    Дижитал чадвар (Digital Literacy) — орчин цагийн суурь чадварыг илүү өндөр түвшинд эзэмших боломж

    Хувийн хөгжилд чиглэсэн хамгийн үр дүнтэй хөрөнгө оруулалтын нэг бол дижитал цахим орчны ур чадварууд юм. Эдгээрийг эзэмшихэд заавал өндөр өртөг шаардлагагүй бөгөөд зөвхөн интернэт холболт, гар утас эсвэл компьютер байхад хангалттай. Slack, Microsoft team, Google Workspace ашиглан ажлын үр дүнтэй харилцаа зохион байгуулах, Canva дээр контент бүтээх, WordPress эсвэл Notion дээр блог, мэдээллийн платформ хөтлөх, Glassdoor, LinkedIn-ээр мэргэжлийн танилуудаа нэмэгдүүлэх зэрэг нь карьерын хувьд маш хэрэгцээтэй суурь чадварууд юм.  Хүсвэл AI ашиглан  Youtube Video хүртэл хийж болно. Та хэр удаан хөдөлмөрийн орчноос хол байх нь ер хамаагүй, гол нь танд компьютер, интернэт байхад л та ирээдүйд ямар ч ажилд ороход хэрэг болох суурь ур чадвараа хувийн блог, хувийн төслүүд хийнгээ суралцаад авах бүрэн боломжтой. Орчин үеийн ажилд хэрэглэгддэг бүх, платформ, хэрэгслүүдийг та бараг бүгдийг нь үнэгүй хэлбэрээр ашиглах боломжтой байгааг санаарай. 

    Хүүхдээ харангаа орлого олох боломжуудын талаар та энд дарж илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл, санаануудыг Lambda Global – с олж уншиж болно.

    ЖИРЭМСНИЙ АМРАЛТ — Маргаашийн өөртөө итгэх итгэлийн эхлэл

    Жирэмсний амралт бол зогсонги үе биш — харин таны дотоод хүчийг нээж, ирээдүйн өөрийгөө илүү ухаалгаар бүтээж, төлөвлөх үе. Хүүхдээ харахын зэрэгцээ та өдөр бүр үнэт туршлага, амьдралд хэрэгтэй чадваруудыг бодитоор хуримтлуулж байгаа.

    Энэ хугацаанд өөрийгөө мартах бус, илүү сайн хувилбараа бэлтгэхийн төлөө зорилготой, ухаалаг алхмуудыг хийгээрэй. Өнөөдрийн энгийн мэт санагдах хүчин чармайлт таны маргаашийн өөртөө итгэлтэй, бүтээлч, сэтгэл хангалуун амьдралын суурь болно.

  • Төрсний дараах сэтгэлзүй ба ажил эрхлэлт

    Төрсний дараах сэтгэлзүй ба ажил эрхлэлт

    Төрсний дараах сэтгэлзүй ба ажил эрхлэлт

    Хүүхэд төрсний дараа эмэгтэйчүүд зөвхөн бие махбодийн төдийгүй сэтгэл зүйн хувьд ч томоохон сорилтуудтай тулгарч эхэлдэг. Энэ шинэ амьдралтай зэрэгцэн төрсний дараах сэтгэл зүйн хямрал, гэр бүлийн дэмжлэг, санхүүгийн байдал, хүүхдийн эрүүл мэнд, ажил эрхлэлт, тогтмол орлого тасалдах гэх мэт нь сэтгэл зүйн эрүүл мэндэд нөлөөлдөг билээ.

    Төрсний дараах сэтгэл зүйн хямрал гэж юу вэ? 

    Төрсний дараах сэтгэл зүйн хямрал нь хүүхэд төрсний дараа эмэгтэйчүүдэд тохиолддог сэтгэл зүйн эмгэгийн нэг төрөл юм. Гол шинжүүд: гуниглах, сэтгэлээр унах, нойргүйдэл эсвэл хэт их унтах, хоолны дуршил алдагдах, ядрах, өөрийгөө буруутгах мэдрэмж төрөх, анхаарлаа төвлөрүүлэхэд хүндрэлтэй байх, уйлах, сэтгэл түгших зэрэг багтана.

    Энэ хямралын гол шалтгаан нь:

    • Гормоны эрс өөрчлөлт

    • Нойргүйдэл, ядаргаа

    • Орлогогүй байдал

    • Хүүхэд асрах зардлын нэмэгдэл

    • Өөртөө итгэлгүй байдал

    • Нийгмийн шүүмжлэл, ганцаардал

    Тухайлбал, ганц бие болон бага орлоготой эхчүүд сэтгэлзүйн хямралд өртөх магадлал өндөртэй байдаг.

    Ээжүүдэд тулгардаг нийтлэг бэрхшээлүүдийг дурдвал:

    Хүүхдээ харах хүнгүй байх
    Цэцэрлэг, ясли хүрэлцээгүй, эсвэл хувийн асаргааны төлбөр өндөр байх.

    Өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж буурах
    Карьер, ажил мэргэжлээс хоцорч байгаа мэт мэдрэмж төрөх.

    Уян хатан бус ажлын цагийн хуваарь
    09:00–18:00 ажлын цаг нь бага насны хүүхэдтэй ээжүүдэд тохиромжгүй байдаг.

    Нийгмийн хандлага, шүүмжлэл
    Хүүхдээ орхиод ажилд явахдаа гэмших мэдрэмж төрөх.

    Мөн түүнчлэн ээжүүдэд нийгмээс тусгаарлагдсан мэт мэдрэмж төрөх нь элбэг бөгөөд ядаргаа, анхаарал төвлөрөхгүй байх зэрэг шинж тэмдгүүд нь ажлын бүтээмжийг бууруулдаг талтай. Зарим эхчүүд хүүхдээ гэртээ орхиод ажил дээрээ байх хугацаандаа хүүхдэдээ санаа зовж улмаар энэ нь сэтгэл зүйн тогтворгүй байдлыг улам нэмэгдүүлдэг.

    Ээжүүд энэ байдлыг хэрхэн даван туулж болох вэ?

    Юуны түрүүнд гэр бүлийн бусад гишүүд болон найз нөхөдтэйгээ нээлттэй ярилцах, боломжтой бол мэргэжлийн сэтгэл зүйн зөвлөгөө авах нь сэтгэл заслын хувьд болон зөв шийдвэр гаргахад чухал алхам болох юм. Мөн гэрээсээ уян хатан цагийн хуваарьтай ажил хийх боломжууд (график дизайн, контент бүтээх, онлайн багш, онлайн худалдаа, орчуулга зэрэг) нь эхчүүдэд сэтгэлзүйн тайвшрал, тодорхой хэмжээний орлого олох боломжийг олгох юм.

    Гэр бүлийн дэмжлэг нь ээжүүдийн хамгийн чухал тулгуур

    Гэр бүлийн дэмжлэг нь хүүхэд асрах цагийг хуваах, туслах хүн хөлслөх, ажил эхлэхээс өмнө үүрэг хариуцлагаа ойлголцох зэргээр ажлын болон гэр бүлийн амьдралын тэнцвэрийг хадгалахад тустай. Мөн богино хугацааны онлайн сургалтууд, хэлний курс, фриланс платформ ашиглалт зэргээр мэдлэг чадвар, мэргэжлээ сэргээж, дээшлүүлснээр өөртөө итгэх итгэл нэмэгдэж, цалин болон ажлын нөхцөлөө илүү үр дүнтэйгээр хэлэлцэх боломжтой болдог.

    Төрсний дараах сэтгэлзүйн хямрал бол нийтлэг тулгардаг асуудал бөгөөд ажилдаа эргэн орох шийдвэр нь ээж бүрээс зориг, итгэл, эргэн тойрны хүмүүсийн дэмжлэг зэргийг шаарддаг. Сүүлийн жилүүдэд уян хатан ажлын байрууд нэмэгдэж, олон ээж онлайн орлого олох боломжуудыг ашиглаж эхэлж байна. Та өөртөө итгэлтэйгээр шинэ алхам хийж, сэтгэлзүй, санхүүгийн тэнцвэрийг бий болгож чадна.

    Та ажил хайж байна уу?

    https://lambda.global/ хаягаар зочлон, Talent платформ дээр өөрийн мэдээллийг бүртгүүлээрэй. Танд тохирсон уян хатан ажлын байруудыг хайж, гэрээсээ ажиллах боломж бүрдүүлээрэй. Lambda таны цагийг хэмнэж, урам зориг өгнө.

    Төстэй нийтлэл: 

    Хүүхдээ харж буй ээжүүдэд: Орлого олох боломж

  • Ээлжийн амралтаа хэзээ авах нь оновчтой вэ? Зун vs Өвөл – Амралтаа зөв төлөвлөх нь

    Ээлжийн амралтаа хэзээ авах нь оновчтой вэ? Зун vs Өвөл – Амралтаа зөв төлөвлөх нь

    Ажил, амьдралын эрчтэй хэмнэл дунд зөвхөн тайлан, төсөв, бүтээмжтэй байх бус, өөрийн бие махбод, сэтгэл санаагаа сэргээх цаг хугацааг ухаалгаар сонгох нь чухал болсон. Монгол орны улирлын онцлогийг харгалзан үзэхэд, “Хэзээ амрах вэ?” гэхээс илүү “Амралтаа хэрхэн зөв төлөвлөж, илүү үр дүнтэй ашиглах вэ?” гэдэг асуулт илүү чухал болдог.

    Lambda Global-ийн хувьд бид амралтыг зөв төлөвлөж чадвал ажлын бүтээмж эргэн сэргэж, илүү тогтвортой амжилт руу хөтөлдөг гэж үздэг. Ингээд зуны болон өвлийн амралт тус бүр ямар үр нөлөөтэй байж болохыг хамтдаа авч үзье.

    ЗУНЫ АМРАЛТ: Эрч хүчээ нөхөх, шинэ санаа олох үе

    Зуны богинохон хугацаа нь монголчуудын хувьд байгальд ойр байж, хотын стрессээс хэсэг хугацаанд холдох хамгийн таатай боломж юм. Нарны гэрэл, ногоон байгаль хүний сэтгэл зүйд эергээр нөлөөлж, бүтээлч сэтгэлгээ сэргэдэг.

    Хамт олонтойгоо цэвэр агаарт арга хэмжээ зохион байгуулах, харилцаагаа бэхжүүлэх, мөн байгалийн үзэсгэлэнт газарт дижитал амьдралаас түр холдох нь таныг амралтын дараа илүү эрч хүчтэйгээр ажлаа эхлүүлэхэд тусална.

    Харин нэг зүйлийг анхаарах хэрэгтэй – зуны улиралд аялал жуулчлалын оргил үе учраас үнэ ханш өсөж, зарим газруудад захиалга дүүрсэн байх нь элбэг. Иймээс хэрвээ зун амрах төлөвлөгөөтэй бол 3-4 сарын өмнө захиалгаа хийж, ажлынхаа хуваарийг сайн тохиролцох нь зүйтэй.

    ӨВЛИЙН АМРАЛТ: Тайвшрах, эргэцүүлэх боломж

    Өвөл бол гадагшаа гарах боломж харьцангуй бага байдаг ч, дотоод сэтгэлдээ төвлөрч, өөрийгөө хөгжүүлэхэд тохиромжтой үе юм. Хөдөлгөөн бага, аниргүй орчинд шинэ мэдлэг авах, төлөвлөгөө боловсруулах, ирэх жилийн зорилгоо тодорхойлох зэрэг оюуны төвлөрөл шаардсан зүйлсийг хийхэд хамгийн тохиромжтой.

    Мөн энэ үед аяллын зардал харьцангуй хямд байдаг бөгөөд агаарын бохирдол ихэсдэгтэй холбогдуулан, түр хугацаанд цэвэр агаартай бүс рүү явах, эсвэл эрүүл мэндийн амралтын хөтөлбөрт хамрагдах нь эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулах сайн арга юм.

    Ээлжийн амралтаа хэрхэн зөв төлөвлөх вэ?

    Зуныг сонговол тохиромжтой шалтгаанууд:

    • Та шинэ санаа, урам зориг авах хэрэгцээтэй байгаа бол
    • Хамт олонтойгоо харилцаагаа сайжруулах шаардлагатай бол
    • Өвлийн улиралд ажил ихтэй байдаг бол

    Өвлийг сонговол тохиромжтой шалтгаанууд:

    • Та төлөвлөгөө, сургалт зэрэг дотоод төвлөрөл шаардсан ажил эрхэлдэг бол
    • Зардлаа хянахыг хүсэж байвал
    • Агаарын бохирдлоос түр хугацаанд холдохыг хүсэж байвал

    Хосолсон хувилбар (туршлагатай хүмүүст):
     Зарим хүмүүс өвөл богино хугацаанд тайван орчинд амарч, зуныг илүү идэвхтэй аяллаар өнгөрөөж хоёр өөр төрлийн амралтыг уялдуулан хэрэглэдэг. Энэ нь жилийн турш эрч хүчээ тэнцвэртэй хадгалах боломжийг бүрдүүлдэг.

    Хэзээ, яаж амрахаа хэрхэн сонгох вэ?

    1. Өөрийн байдалд үнэлгээ хий: Сүүлийн үед танд юу дутагдаж байна вэ – эрч хүч үү, төвлөрөл үү?
    2. Ажлын хуваариа хар: Ямар үед ажил бага, ачаалал бага байдаг вэ?
    3. Амралтаас юу хүлээж байгаагаа тодорхойл: Тухайн хугацааны дараа таныг юугаар сэргэж, шинэчлэгдсэн байлгахыг хүсэж байна вэ?

    Амралт бол зүгээр нэг завсарлага биш

    Ээлжийн амралтаа зөв төлөвлөж, өөрийн амьдралын хэмнэлд уялдуулан ашиглах нь урт хугацааны амжилт, бүтээмж, сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх чухал түлхүүр болдог. Монгол орны улирлын онцлогийг өөрийн хэрэгцээнд нийцүүлэн ухаалгаар ашиглах нь л гол нь юм.

    Lambda Global нь танд зөвхөн ажлын бүтээмжээ сайжруулах төдийгүй амьдрал, ажил хоёрыг уялдуулах илүү ухаалаг шийдлүүдийг санал болгодог. Хэрэв та өөрт тохирсон амралтын стратеги, урт хугацааны бүтээмжээ дэмжих арга зам хайж байгаа бол — бидэнтэй цуг байгаарай.

     

  • Ажил амьдралын тэнцвэр: Амжилтаас илүү үнэ цэнтэй зүйлс

    Ажил амьдралын тэнцвэр: Амжилтаас илүү үнэ цэнтэй зүйлс

    Орчин үеийн амьдралын хурдтай хэмнэл, үүрэг хариуцлагын дунд бид үргэлж урагш тэмүүлж, амжилт, зорилгодоо төвлөрсөөр байна. Гэвч хамгийн үнэ цэнтэй зүйлс бол өөртөө болон хайртай хүмүүсээ, гэр бүлдээ зориулах цаг юм. Заримдаа ажлын ачаалал, олон үүрэг даалгавар дунд нэг орой хамтдаа хооллох, дотнын хүмүүстэйгээ уулзах нэг цаг ч үнэтэй, ховордсон мэт санагдах үе олонтаа тохиолддог. Бид нэгэнтэйгээ таархаараа хамгийн түрүүнд Амьдрал сайн уу? биш харин Ажил сайн уу? гэж асуудаг.

    Гэвч бодож үзвэл, амьдралын жинхэнэ утга учир нь албан тушаал, цалин хөлсөөс илүүтэй биднийг ойлгож, дэмжиж, хайрлаж буй хүмүүсийн дэргэд байдаг. Тиймээс амьдралын хэмнэлээ зөөллөн, гэр бүлдээ, өөртөө илүү цаг зарцуулахыг хичээнэ гэдэг нь зүгээр нэг чөлөө авах биш, харин өөрийгөө дахин олж, сэтгэлээ амар амгалан болгож, жинхэнэ аз жаргалыг бүтээх урт хугацааны хөрөнгө оруулалт юм. Эцсийн эцэст амьдралын үнэ цэнэ бол бидний хажууд үргэлж байдаг хүмүүсийн анхаарал халамж, дулаан харцанд оршдог гэдгийг мартаж болохгүй билээ.

    Цагийн менежмент буюу бүх зүйл төлөвлөлтөөс эхэлнэ 

    Өдөр тутмын ажлаа ухаалгаар төлөвлөж, тэнцвэртэй хуваарилж сурах нь амьдралыг хөнгөвчилж, стрессийг бууруулахад чухал нөлөөтэй. Өдрийг тодорхой төлөвлөгөөтэй угтсанаар юу хийх вэ хэмээн санаа зовохгүйгээр үр дүнтэй эхлүүлж чадна. Мөн гэр бүлдээ зориулах цагийг тогтмол гаргах нь амьдралд дулаан уур амьсгал нэмнэ. Тухайлбал, оройн 7-9 цагийг утсаа хол тавиад, зөвхөн гэр бүлийнхэнтэйгээ өнгөрүүлэх гэр бүлийн цаг болгоорой.

    Харин амралтын өдрүүдийг бүр ажлаас ангид байлгаж, ажилдаа санаа зовж, и-мэйлээ шалгахын оронд байгальд зугаалах, гэр бүлийн хамт ямар үйл ажиллагаа төлөвлөн жинхэнэ утгаар нь амрахыг хичээх хэрэгтэй юм.

    Өөрийгөө марталгүй хайрлаж байх нь бас чухал

    Өөрийгөө анхаарч, сэтгэл зүйн тэнцвэрээ хадгалах нь бүх зүйлд эерэгээр нөлөөлдөг. Ингэхийн тулд та дараах бяцхан зөвлөгөөтэй танилцаарай.

    • Өдөрт хамгийн багадаа 30 минутыг зөвхөн өөртөө зориулах: Ном унших, кофе ууж суух, дуртай дуугаа сонсох гэх мэт.

    • Энгийн мэт боловч эрүүл амьдралын үндэс нь чанартай нойр авах, эрүүл хооллох зуршлууд байдаг.

    • Хобби, сонирхлоо хөгжүүлэх замаар стрессээ бууруулж, сэтгэл санаагаа сэргээгээрэй.

    Харилцан ойлголцол болон дэмжлэг 

    Гэр бүл гэдэг хамтын аялал бөгөөд энэ замд учрах ачаалал, урам хугаралт, баяр баяслыг хамтдаа туулж, хуваалцаж чадвал харилцаа улам бат бөх болдог. Хариуцлагыг тэнцвэртэй хуваах, жишээлбэл хоол хийх, хүүхэд асрах, санхүүгийн шийдвэр гаргах зэрэгт хамтдаа оролцох нь бие биенээ ойлгож, дэмжих сэтгэлийг нэмэгдүүлдэг. Мөн нээлттэй ярилцаж сурах нь сэтгэлээ хуваалцах үндэс болдог учиртай.

    “Юу мэдэрч байна?”, “Яаж туслах вэ?” гэх энгийн асуултууд ч тухайн хүний сэтгэл зүйн эрүүл мэндийг дэмжих чухал түлхүүр байж чадна. Үүнээс гадна өдөр тутмын амьдралд “баярлалаа” гэх талархлын үгийг байнга хэрэглэж хэвших нь жижиг зүйлсийг ч үнэ цэнтэй болгож, хайр, хүндлэлийг улам бэхжүүлдэг.

    Танд амралтаас илүү өөрчлөлт хэрэгтэй

    Сүүлийн үед ажил тань урамгүй санагдаж, өглөө сэрэхэд ч таатай биш санагдаж байна уу? Тэгвэл энэ нь “burnout” буюу ажлаас халшрах хам шинж/мэргэжлийн ядаргааны нэг дохио байж магадгүй.

    Burnout нь зөвхөн биеийн ядаргаа төдий биш бөгөөд сэтгэл зүй, оюун санааны ядаргаа юм. Burnout-ын үед хүн бие махбодь туйлдаж, хийж буй бүхэн утгагүй мэт санагдан, сэтгэл санаа тогтворгүй болж, бүтээлч байдал нь буурч мөн хүмүүстэй харилцахаас зайлсхийдэг. Хэрвээ энэ байдал удаан үргэлжилвэл сэтгэл гутрал, нойрны хэм алдагдах, тогтворгүй сэтгэл зүй, цаашлаад бие махбодын өвчлөл ч бий болох аюултай юм.

    Тэгвэл яах хэрэгтэй вэ? 

    1. Түр зуур ажлаа хойш тавь. 1-2 хоног өөрийгөө тусгаарлаж, юу ч хийхгүй байхыг өөртөө зөвшөөр.

    2. Хуваалц, бүү дотроо хадгал. Найз нөхөд, гэр бүлдээ мэдрэмжээ ярь. Ядарч байгаагаа хэлж илэрхийлэх нь заримдаа өөрчлөлтийн эхлэл болдог.

    3. Шинэ хобби эхлүүлэх, буюу өөр ур чадварууд сурах нь сэтгэл санааг сэргээнэ.

    4. Иог, алхалт, амьсгалын дасгал зэрэг нь бие махбодоор дамжуулж сэтгэл зүйг мөн тайвшруулдаг.

    5. Шинэ замналыг тунгаах мөч. Заримдаа ажлаас халшрах хам шинж нь амьдралын дараагийн шат руу шилжих цаг болжээ гэсэн дохио байдаг. Ажлаа солих, чиглэлээ өөрчлөх, эсвэл түр завсарлага авах нь зугтах биш өөрийгөө хайрлах төдийгүй эерэг өөрчлөлт хийх алхам болохыг үгүйсгэхгүй юм.

    Монголын залуусын дунд “burnout” нэмэгдсээр байна. Сэтгэл зүйн эрүүл мэндээ тэнцвэртэй байлгахын тулд түр ч гэсэн амсхийж, өөртөө анхаарах нь сул дорой байдал биш харин ч ухаалаг, зоримог шийдвэр байх болно. Амрах эрх, өөрийгөө эргэн таних боломж, амьдралынхаа утга учрыг шинээр тодорхойлох боломжийг өөртөө олгоорой.

    Ажил амьдралын тэнцвэр гэдэг нь зөвхөн карьерт амжилт гаргах биш, эрүүл бие, тогтвортой сэтгэл зүй, аз жаргалтай амьдралын үндэс билээ.

     LAMBDA Burnout-ын тест    та өөрийгөө шалгаж үзээд, одоогийн мэдрэмждээ дүгнэлт хийгээрэй. 

  • Ажилдаа очихоос өмнө ходоод зангирах мэдрэмж: Энэ хэвийн үү?

    Ажилдаа очихоос өмнө ходоод зангирах мэдрэмж: Энэ хэвийн үү?

    Та өглөө сэрээд ажилдаа явах тухай бодох төдийд ходоод тань базалж, амьсгаа давчдаж, зүрх чинь хурдан цохилдог уу? 
    Гэсэн ч  та энэ мэдрэмжийг тоохгүйгээр, “тэвч тэвч” гээд өөрийгөө хүчээр ажил руугаа чирч яваа юм биш биз?  Ихэнх хүмүүс ийм мэдрэмжийг “ажлын стресс”, “залхуурал” эсвэл “ядарсандаа болоод мэдрэмтгий болчихлоо” гэж ойлгодог. Гэвч үнэндээ энэ бол таны бие болон сэтгэл зүй хамтдаа “Туслаач” гэж дотроос тань дуудлага өгч байгаа дохио юм. Энгийнээр хэлбэл, та ажлаас халшрах хам шинжид өртжээ.
    Энэ нь сэтгэл зүйгээр биш, бие махбодоор түрүүлж илэрдэг үе ч бий. Тэгэхээр өнөөдөр бид танд ийм мэдрэмж хаанаас үүдэлтэй вэ, хэрхэн таних вэ гэдгийг хуваалцъя.

    Ажилдаа дургүй болох нь “залхуурал” огтхон ч биш.

    Ажлаа хийх хүсэлгүй болох нь сахилга бат муу, сэтгэлгээ сул гэсэн үг огтхон ч биш. Сэтгэл зүйчдийн тайлбарласнаар, ажлаас халшрах хам шинж (job aversion syndrome) нь зөвхөн сэтгэл зүйд бус, бие махбодод ч шууд илэрдэг хариу урвал гэжээ.  Хүмүүс ихэнхдээ тухайн нөхцөл байдалд сэтгэлзүйн хувьд дасан зохицохоос өмнө бие махбод аль хэдийн хариу үзүүлчихсэн байдаг гэдгийг анзаардаггүй.

     Таны биед илэрч болох түгээмэл шинж тэмдгүүд:

    • Ходоод базлах
    • Амьсгал давчдах
    • Толгой хөндүүрлэх
    • Бие сулрах, хүнд мэдрэгдэх
    • Сэрсэн ч амраагүй мэт өдөржин ядрах

    Эдгээр нь бүгд таны биеийн зүгээс ирж буй нэг төрлийн дохио юм.
    Товчхондоо: “Би энэ орчинд дахин ормооргүй байна” гэж хэлж байна гэсэн үг.

    Хүнд чулууг удаан тээгээд байвал?

    Сэтгэлдээ дарамт, зовуурийг удаан тээж явах нь хүнд чулуу тээж яваатай адил. Эхэндээ даах мэт санагдавч, нэг мэдэхэд хүч хүрэхээ больж, ядаргаа, туйлдалт, гүн уналтад хүргэдэг.

    Сэтгэл зүйн аливаа асуудлыг “жижиг зүйл” гээд үл тоомсорлох нь хожим илүү том, шийдвэрлэхэд төвөгтэй сөрөг үр дагавар авчрах магадлалтай байдаг шүүдээ.

    Яагаад эдгээр дохиог зайлшгүй анхаарах хэрэгтэй вэ?

    Халшралын анхны шинж тэмдгийг анзааралгүй удах нь дараах эрсдэлүүдийг дагуулж болзошгүй. Үүнд:

    • Сэтгэл гутрал
    • Хамт олон, гэр бүлийн харилцаанд сэв суух
    • Ажлын бүтээмж эрс буурах
    • Burnout буюу сэтгэл зүйн туйлдлын хам шинжид хүрэх

    Хэрвээ та ийм нөхцөлд орвол зөвхөн ажилдаа дургүй байхаас гадна, амьдралд ч дургүй мэт мэдрэмж төрж эхэлдэг аюултай.

     Юу хийх хэрэгтэй вэ?

    Хэрвээ таны бие ийм дохиог өгч эхэлсэн бол, дараах алхмуудыг туршиж үзэхийг танд зөвлөж байна.

    • Мэдрэмжээ хүлээн зөвшөөр
      “Би сул дорой байна” гэж өөрийгөө буруутгахын оронд, энэ бол миний биеийн хариу үйлдэл гэж ойлгож арга хэмжээ авах хэрэгтэй.
    • Шалтгааныг тунгаан бод
      Таныг энэ мэдрэмж рүү түлхэж буй хамгийн том хүчин зүйл юу вэ? Ажлын ачаалал уу, дотоод зөрчил үү, эсвэл ажлын орчин уу?
    • Өөртөө амьсгаа авч амсхийх хугацаа олго
      Жижигхэн завсарлага, өдөр тутмын өөрийгөө дэмжих дадал зуршлаас эхлээд өөрийгөө жаахан ч гэсэн амрааж, уртаар цээж дүүрэн амьсгал аваад үзээрэй.
    • Хэн нэгэнтэй мэдрэмжээ хуваалц
      Боломжтой бол сэтгэлзүйч, найз, эсвэл найдвартай хүнтэй энэ тухайгаа ярилцаж, мэдрэмжээ гадагшлуулах нь танд төсөөлөөгүй өөрчлөлтийг авчрах болно.

    Хэрвээ та сүүлийн үед ядраад, бүх зүйлээс залхаж, ажил руугаа явах тухай бодоход л бие чинь эсэргүүцээд байгаа бол…
    Санаа зоволтгүй — та ганцаараа биш юмшүү. Burnout эсвэл ажлаас халшрах мэдрэмж гэдэг олон хүнд тохиолддог зүйл. Гэхдээ хамгийн чухал нь  та үүнийг анзаарч, өөртөө анхаарал хандуулах хэрэгтэй юмшүү. Хэрвээ “надад яг юу болоод байна вэ?” гэж өөрөөсөө асууж байгаа бол Lambda танд зориулж BURN OUT  тестийн булантай болсон шүү. Танд тус болно гэдэгт бид итгэлтэй байна.

  • Ээлжийн амралтын мөнгөө хэрхэн бодуулах вэ?

    Ээлжийн амралтын мөнгөө хэрхэн бодуулах вэ?

    Амралт гэдэг бол зөвхөн амсхийх цаг биш, та бүтэн жилийн турш цаг наргүй хөдөлмөрлөсөн хөдөлмөрийнхөө үр шимийг бодитоор мэдрэх өдрүүд юм. Тиймээс та хөдөлмөрийн гэрээгээр баталгаажсан ээлжийн амралтын мөнгөө хэрхэн зөв тооцуулах, гарт авах ёстой дүнгээ хэрхэн зөв тооцоолж, авах талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг энэхүү нийтлэлээс  уншаарай.

    Ээлжийн амралтын эрх үүсэх нөхцөлөөс эхэлье.

    Монгол Улсын Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 99 дүгээр зүйлд зааснаар:

    • Ажилд орсноос хойш 6 сарын дараа ээлжийн амралт авах эрх үүснэ
    • Үндсэн амралтын хугацаа: Ажлын 15 өдөр
    • 18 нас хүрээгүй болон хөгжлийн бэрхшээлтэй ажилтанд: Ажлын 20 өдөр ажилласан бол ээжлийн амралт авах эрх үүснэ гэж заасан байдаг.

     Ээлжийн амралтын мөнгийг хэрхэн тооцох вэ?

    Ээлжийн амралтын цалинг тооцохдоо өмнө эдэлсэн ээлжийн амралтаас хойш ажилласан саруудын цалин хөлсний нийлбэрийг, тухайн саруудад ажилласан ажлын өдрийн нийлбэр тоонд хуваан ажлын нэг өдрийн дундаж цалин хөлсийг гаргаж, ээлжийн амралтын өдрөөр үржүүлж бодно. Ингээд бяцхаан тооцоолол хийцгээе. 

    Та сард 2,100,000 мянган төгрөгийн цалин авдаг гэж бодъё. Өмнөх ээлжийн амралтаас хойш 6 сарын дараа дараагийн ээлжийн амралтаа авах гэж байгаа бол:

    • Нийт цалин хөлс: 12,600,000 төгрөг (6 сар)
    • Ажилласан ажлын өдрийн тоо: 132 өдөр
    • Нэг өдрийн дундаж цалин хөлс: 12,125,000 ÷ 132 = 92,454 төгрөг
    • Ээлжийн амралтын өдрийн тоо: 15 өдөр
    • Ээлжийн амралтын мөнгө: 92,454 × 15 = 1,431,800 төгрөг

    Товчхон хэлбэл:
    Ажилласан өдрүүдийн тоо, цалингаа мэддэг байхад амралтын мөнгөө гаргахад амархан. Өдрийн дундаж цалингаа амралтын өдөртэй үржүүлэхэд л хангалттай.

    Татвар, шимтгэлүүдийн суутгал:

    Ээлжийн амралтын мөнгөнөөс дараах суутгалууд хийгдэнэ. Үүнд:

    • Нийгмийн даатгалын шимтгэл (НДШ)
    • Хувь хүний орлогын албан татвар (ХХОАТ)

    Гарт олгох мөнгөн дүн: Ээлжийн амралтын мөнгө- (НДШ+ХХОАТ)

    Ингээд танд хэрэгтэй ерөнхий  мэдээллээс гадна хэрэг болохуйц нэмэлт мэдээллийг багцлан хүргэж байна.

    Ээлжийн амралтын нэмэгдэл:

    Ажилласан жилээс хамаарч дараах нэмэгдлийг амралтад нэмж олгодог гэдгийг та мэдэх үү?

    Ажилласан жил Хэвийн нөхцөл (өдөр) Хүнд нөхцөл (өдөр)
    6–10 жил +3 +5
    11–15 жил +5 +7
    16–20 жил +7 +9
    21–25 жил +9 +12
    26–31 жил +11 +15
    32-с дээш +14 +18

    Хэсэгчлэн амрах боломж ч бий.

    • Амралтаа хэсэгчлэн эдлэх боломжтой буюу та ээлжийн амралтын 15 хоногийг 2 хувааж амарч болно гэсэн үг.
    • Гэхдээ нэг удаагийн амралт нь ажлын 10 өдрөөс багагүй байх ёстойг битгий мартаарай.

    Ажил олгогч амралтын мөнгийг хэзээ олгох вэ?

    Ажилтан амралтад гарахаас өмнө, амралтын мөнгийг бүрэн олгох үүрэгтэй. Хэрэв олгоогүй бол та Хөдөлмөрийн асуудал хариуцсан байгууллагад гомдол гаргах эрхтэй.

    Дүгнэлт

    • Ээлжийн амралтын мөнгө нь ажилтны хууль ёсны эрх бөгөөд тухайн ажилтны ажилласан хугацаа, цалин хөлс, амралтын өдрийн тоог үндэслэн тооцогдоно.
    • Татвар, шимтгэлүүдийг суутгасны дараа ажилтанд олгогдох гарт олгох дүн тодорхойлогдоно.
    • Ээлжийн амралтын мөнгийг амралтад гарахаас өмнө олгох ёстой бөгөөд хэрэв олгоогүй тохиолдолд холбогдох байгууллагад хандах эрхтэй.

    Ээлжийн амралтаа урьдчилан төлөвлөх нь таны болон багийн ажлыг хүндрэлгүй явуулахад тустай гэдгийг бүү мартаарай. Илүү олон сонирхолтой, танд хэрэгтэй нийтлэлийг https://lambda.global/blog  -оос уншаарай.

  • Ажилгүйдлийн тэтгэмж: Хүнд үеийг даван туулах таны санхүүгийн дэмжлэг

    Ажилгүйдлийн тэтгэмж: Хүнд үеийг даван туулах таны санхүүгийн дэмжлэг

    Амьдралын замд гэнэтийн эргэлтүүд олон бий. Арван жил ажилласан ч, нэг л  өглөө халагдсанаа сонсох үе хүн бүрд тохиолдож болно. Ийм үед төрөөс олгодог ажилгүйдлийн тэтгэмж танд түр зуурын амьсгаа авах завсар өгч чаддаг гэдгийг та мэдэх үү? Гэхдээ олон хүн энэ тэтгэмжийг хэрхэн авах, хэн авах эрхтэйг мэддэггүй. Тиймээс дараах мэдээллийг анхааралтай уншаарай.

     Ажилгүйдлийн тэтгэмж гэж юу вэ?

    Энэ бол нийгмийн даатгалын шимтгэл төлж байсан иргэн ажилгүй болсон тохиолдолд олгогддог түр хугацааны мөнгөн тусламж юм. Тэтгэмж нь иргэний өмнөх ажлын цалингийн дундажтай уялдаж, шинэ ажил олох хүртэлх хугацаанд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлдэг.

    Хэн авах эрхтэй вэ?

    Та дараах нөхцөлийг хангасан тохиолдолд тэтгэмж авах боломжтой:

    • Сүүлийн 24 сарын хугацаанд даатгалын шимтгэл төлсөн байх бөгөөд, үүнээс сүүлийн 9 сард нь тасралтгүй төлсөн байх
    • Ажлаас халагдсан, гэрээ дууссан эсвэл байгууллага татан буугдсан үндэслэлтэй байх
    • Хөдөлмөрийн байгууллагад “ажил хайгч” иргэнээр бүртгүүлсэн байх
    • Насанд хүрсэн, хөдөлмөрийн чадвартай байх

    Хэдий хугацаанд, хэр хэмжээний мөнгө олгодог вэ?

    Ажилгүйдлийн тэтгэмжийг нийт 76 хоногийн хугацаанд (ойролцоогоор 2.5 сар) олгодог. Тэтгэмжийн хэмжээ нь таны өмнөх 3 сарын дундаж цалингийн 45% байдаг.

    Жишээ нь : Хэрэв таны сүүлийн сарын цалин 1,000,000 төгрөг байсан бол та сард 450,000 мянган төгрөгийн тэтгэмж авах боломжтой.

    Хэрхэн хүсэлт гаргах вэ?

    1. Халагдсанаас хойш 14 хоногийн дотор хөдөлмөрийн байгууллагад очиж бүртгүүлнэ.

    2. Мөн хугацаанд цахимаар эсвэл Нийгмийн даатгалын хэлтэст биеэр очиж хүсэлт гаргана.

    Бүрдүүлэх бичиг баримт:

    • Хөдөлмөрийн байгууллагын бүртгэлийн тодорхойлолт
    • Тэтгэмж хүссэн өргөдөл
    • Ажлаас чөлөөлсөн тухай тушаал

    Анхаарах зүйлс

    • Тэтгэмж авч буй хугацаандаа та ажлын санал хүлээн авах, сургалтад хамрагдах үүрэгтэй.
    • Хэрэв та хуурамч мэдээлэл өгвөл хариуцлага хүлээх эрсдэлтэй.
    • Сургалт, зуучлалд оролцоогүй тохиолдолд тэтгэмж зогсож магадгүй.

    Ажилгүйдлийн тэтгэмж бол таныг хүнд үед хамгаалж чадах төрийн дэмжлэгийн бодит хэлбэр юм. Хэрвээ та гэнэтийн байдлаар ажилгүй болсон бол эрхээ шалгаж, дээрх шаардлагудыг  хангаж байвал аль болох хурдан бүртгүүлж хүсэлтээ гаргаарай. Энэ цаг үеийг https://lambda.global/feed -тай хамт сурч хөгжих, шинэ боломжийг эрэлхийлэх боломж гэж харах нь таны ирээдүйд илүү үнэ цэнтэй хөрөнгө оруулалт болох болно шүү. 

     

  • Ажлаас халшрах хам шинж танд байна уу?

    Ажлаас халшрах хам шинж танд байна уу?

    Бүтэн цагаар ажиллаж байгаа хүн болгон л өдрийн 2/3 цагийг ажилдаа зарцуулж байгаагийн хувьд ажлын орчин, хамт олон, компанийн соёл, ажлын ачаалал зэрэг хүчин зүйлс амьдралын чанарт маань шууд нөлөөлж байдаг.

    Мэдээж хүн болгон л ажилдаа дуртай, хийж байгаа зүйлсээсээ үнэ цэн мэдэрч, компанидаа хувь нэмрээ оруулж, хамт олондоо үнэлэгдэхийг хүсдэг байх. Гэтэл эсрэгээрээ байх тохиолдол цөөнгүй. Яагаад хичээгээд байхад хүссэнээр болдоггүй юм бол? Асуудал компани, удирдлагад тань байна уу аль эсвэл танд өөрт тань байна уу?

    Асуудал аль ч талд байх боломжтой. Компани эсвэл удирдлагын зүгээс ажиллах тэгш боломж олгохгүй, хэт их ажлаар шахах, цалин хөлс урамшууллыг гүйцэтгэсэн байдлаар нь олгохгүй, өсөж хөгжих потенциал байхад дардаг, ажил хуваариладаг хэрнээ хэт үгүйсгэсэн сөрөг хандлагаар харьцдаг зэрэг чамайг зүгээр л нэг ажил гүйцэтгэгч машин гэж харж байгаа бол та ажлын орчиноо солих талаар бодох цаг нь болжээ. Lambda дээр нийтлэгдсэн ажлын байрнуудыг сонирхоод үзээрэй. https://www.lambda.global/

    Аан харин дээрх зүйлс тулгараагүй байхад ажлаа өмнөх шигээ гүйцэтгэж чадахаа больсон, ажлаасаа болон хамт олноосоо урам зориг авахаа больсон, эрч хүч буурч ажлаа арай гэж хийж байгаа бол та өөрөөсөө асуудлыг хайх нь зүйтэй болов уу. Учир нь ажил дээр ч тэр, амьдрал дээр ч тэр тодорхой хугацааны дараа бид хийж чаддаг эсвэл хийх дуртай байсан зүйлсээсээ залхах нь энгийн л нэг үзэгдэл. Харин үүнийг хэвийн гэж үргэлжлүүлэх нь л өөрт болон ойр тойронд маань хамгийн хортой(toxic) юм шүү. Магадгүй бид хийдэг зүйлсээ арай өөр өнцгөөс харж, түүнийг дур булаам болгох арга барил хэрэгтэй болсныг илтгэж байгаа байх. Өөр өнцгөөс үнэхээр харж чадахгүй байгаа бол ажлаасаа түр pause аваад өөртөө цаг гаргаж дараах зүйлсийг туршаад үзээрэй.

    • Юу ч бодолгүй, ямар ч зорилго, зорилт тавилгүй амрах,
    • Хийх дуртай зүйлс, хоббиндоо цаг зарцуулах,
    • Агаарт гарах, бясалгах,
    • Найзуудтайгаа уулзах,
    • Спортоор хичээллэх,
    • Хөгжим сонсох,
    • Өөрт тулгарсан төстэй асуудлыг хэрхэн давж туулсан талаарх ном унших эсвэл кино үзэх.

    Lambda нь энэ асуудлын хариултыг олоход тань туслахаар Ажлаас халшрах хам шинж (burnout test)-ийг бэлдсэн байгаа. https://lambda.global/talent/burnout линкээр ороод дараах асуудлууд танд хэр их байгааг мэдэж аваарай.

    • Сэтгэл санааны хувьд хэр ачаалалтай байгаа,
    • Ажил тань ядарсан мэдрэмж төрүүлж байгаа эсэх,
    • Ажлаа хэр сайн хийж чадаж байгаа,
    • Урам зориг авдаг зүйлсэд тань өөрчлөлт орсон эсэх,
    • Ажлын үр бүтээмж өөрчлөгдсөн үү,
    • Хийж байгаа зүйлсийнхээ ач холбогдолд эргэлзээ байна уу,
    • Ажиллах сонирхол буурсан эсэх,
    • Хийж байгаа зүйлс нь өөрт тань болоод бусдад ямар үр дүн авч ирэх нь хамаагүй болсон уу,
    • Ажил болон хамт олны харилцаанд тулгарч буй асуудлыг үр дүнтэй шийдэж чадаж байна уу…

    Эцэст нь хүн болгон л өдөр тутам их бага хэмжээний асуудалтай тулгарч байгаа. Хамгийн чухал нь асуудлаасаа халширч зугталгүй аль болох бага дээр нь нүүр тулж шийдлээ олоорой. Амжилт хүсье. 🙂