Lambda Blog

Author: Unuruu Ts

  • Зан төлөвтэйгээ таарах карьерын орчинг хэрхэн сонгох вэ?

    Зан төлөвтэйгээ таарах карьерын орчинг хэрхэн сонгох вэ?

    Зан төлөвтэйгээ таарах карьерын орчинг сонгох нь амжилтын эхлэл

    Ажиллах арга барилаа таньж, өөрт тохирсон ажлыг сонгох нь урт хугацаанд сэтгэл ханамжтай, амжилттай байх үндэс болдог. Өнөөдөр олон хүн цалин, албан тушаал, байгууллагын нэр хүндийг гол шалгуураа болгодог ч хамгийн чухал зүйл бол өөрийн зан төлөвт нийцэх орчин, ажиллах хэв маягтай ажлын байрыг сонгох явдал юм. Эцсийн эцэст бид ажлын орчиндоо амьдралынхаа ихэнх хугацааг өнгөрүүлдэг шүү дээ.

    Тохирсон ажил гэдэг нь бусдад таалагдах сонголт биш, харин өөрийн зан төлөв, үнэт зүйлстэй нийцэх эсэхийг бодолцох тухай чухал ойлголт бөгөөд тэгж чадвал тэрхүү сонголт таныг урт хугацаанд амжилтад хүргэж, сэтгэл ханамжтай байх эхлэл байх болно.

    MBTI гэж юу вэ?

    Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) нь хүмүүсийн сэтгэлзүй, зан төлөв, шийдвэр гаргах хэв маягийг тодорхойлдог 16 төрлийн хувь хүний хэв шинжийн загвар. 

    Энэ тестээр:

    • Та хэрхэн сэтгэдэг

    • Хэрхэн шийдвэр гаргадаг

    • Бусадтай яаж харилцдаг

    • Ямар орчинд үр дүнтэй ажилладаг гэсэн чухал мэдээллүүдийг олж авах боломжтой.

    MBTI үр дүнг ашиглах хэрэгтэй 4 шалтгаан

    1. Өөрийгөө таних тухай

    • Давуу тал

    • Ажилд хандах хандлага

    • Харилцааны хэв маяг

    Эдгээрийг ойлгосноор өөрт тохирсон ажлын орчин, хамт олон, чиглэлийг сонгох боломжтой.

    2. Зохицох мэргэжил

    Төрөл тус бүр таны хандлага ямар төрлийн ажилд илүү тохирохыг хэлж өгдөг.

    Жишээ:

    • INTJ – Стратегич зохион байгуулагч
      Логиктой, хараат бус, зорилготой
      Тохирох ажил: Програм хангамж хөгжүүлэгч, аналитик, судлаач
      Орчин: Бие даасан, бүтэцтэй орчин

    • ENFJ – Удирдагч урам өгөгч
      Харилцааны өндөр мэдрэмжтэй, алсын хараатай
      Тохирох ажил: Удирдах ажилтан, сургалтын зохион байгуулагч
      Орчин: Хамтын ажиллагаа, дэмжлэгтэй орчин

    3. Багаар ажиллах чадвар

    • Стрессийг хэрхэн даван туулдаг

    • Багийн үүрэг хариуцлага

    • Бие даах эсвэл хамтран ажиллах хэв маяг

    MBTI таны багийн тоглогч уу, эсвэл бие даагч уу гэдгийг тодорхойлно.

    4. Хувийн хөгжил ба карьерын төлөвлөгөө

    MBTI нь зөвхөн ажил олоход бус, дараах зүйлсэд ч тусална:

    • Сул талаа тодорхойлж хөгжүүлэх

    • Шинэ ур чадвар эзэмших арга

    • Шинэ орчинд дасан зохицох хэв маяг

    • Удирдах түвшинд хүрэх стратеги боловсруулах

    Тэгвэл MBTI-г ажил хайхад хэрхэн ашиглах вэ?

    CV ба Cover Letter-д ашиглах
    Та өөрийн танилцуулгадаа ашиглахдаа: “Би бол INFP төрлийн ажил горилогч бөгөөд бүтээлч, хүний мэдрэмжийг ойлгодог, шинэ санаачилгад идэвхтэй оролцдог нэгэн.” гэх мэтээр давуу талаа илэрхийлж болно.

    Ярилцлагад өөрийгөө тайлбарлахад
    Тухайлбал: “Би ESTJ төрлийн хүн тул тогтсон бүтэцтэй орчинд, үр дүн төвтэй багтай хамтран ажиллахдаа хамгийн өндөр бүтээмжтэй байдаг.”  гэж өөрийнхөө тухай илүү тодорхой танилцуулах.

    Ажлын байр сонгоход ашиглах
    MBTI-ийн үр дүнг ашиглан тухайн байгууллагын ажлын орчин танд тохирч байгаа эсэхийг харьцуулж болно. Хэрвээ та ажил хайж байгаа бол Lambda сайтын ажлын байр хэсгээс өөрт тохирох ажлын байрны мэдээллийг хараарай.

    Ирээдүйн карьерын төлөвлөгөө гаргах, ур чадвараа хөгжүүлэх, шинэ орчинд дасан зохицох чадвараа тодорхойлох, мөн хувь хүний онцлогоо зөв танин ойлгох нь амжилтад хүрэхэд хамгийн чухал алхмуудын нэг.

    Үүний тулд та дараах чухал үзүүлэлтүүдээ илүү сайн мэдэж аваарай:
    – Удирдах түвшинд хүрэх арга барил
    – Суралцах, хөгжих хэв маяг
    – Өөрчлөлтөд дасан зохицох чадвар

    Өөрийгөө хэн бэ гэдгээ танин мэдэх нь зөв ажил олох, амжилттай карьер бүтээх эхлэл болдог. Монголын хөдөлмөрийн зах зээлд ажлын байр олон байгаа ч өөрийн зан төлөвт нийцсэн, сэтгэлд хүрсэн ажлыг олох нь бодит сорилт хэвээр байна. Тиймээс өөрийгөө ойлгож, илүү ухаалгаар сонголт хийх нь таны карьерын амжилтын гол түлхүүр болох юм.

    Та CV-гээ lambda -гын AI-р шинэчилж, талентаар яг одоо бүртгүүлээрэй. Дараагийн ажлаа амжилттай олоход тань бид тусална.

    Мөн асуултад хариулаад MBTI үр дүнгээ олж мэдээрэй. Монгол хэл дээр байгаа нь бүр ч таатай.

    Холбоотой нийтлэл: Та ажил хайж байна уу? Тэгвэл өөртөө итгэхээс эхлээрэй 

  • Ажил хийх үү, хүүхдээ өсгөх үү?

    Ажил хийх үү, хүүхдээ өсгөх үү?

    Монголын олон мянган эмэгтэйчүүд бусдын адилаар ээж болж хүүхдүүдээ өсгөж, хүмүүжүүлэхийн зэрэгцээ гэр бүлийн амьдралдаа санхүүгийн хариуцлагыг ч мөн үүрдэг. Хүүхдээ асарч халамжлан, хүмүүжүүлэх гэдэг бол цаг хугацаа, анхаарал, хичээл зүтгэл шаардсан бүтэн цагийн ажил юм. Гэсэн ч амьжиргааны өртөг нэмэгдсэн энэ үед “ажил хийх үү, эсвэл хүүхдээ гэртээ харах уу?” гэсэн асуулт бүхий л ээжүүдийн өмнө тулгарч байна. Мэдээж мөн хүүхдээ асрангаа ажил хөдөлмөр эрхэлж, гэр бүлээ авч яваа олон аавууд бий. Тэдний зарим нь эхнэрийнхээ ажиллах боломжийг дэмжиж, гэртээ үлдэн хүүхдээ хардаг бол зарим нь уян хатан цагийн ажил эсвэл гэрээсээ ажиллах боломжийг ашиглаж байгаа ч тохиолдол байна.

    Хүүхдээ нялх байхад нь гэрт нь харж, анхны үг, анхны алхам бүрийг нь мэдрэхийг хүсдэггүй эх хүн гэж үгүй. Гэвч өнөө цагийн амьдралын эрч, эдийн засгийн нөхцөл байдал олон эхийг “зүгээр сууж болохгүй” гэж бодоход хүргэж байна. Цэцэрлэг хүрэлцээгүй, хүүхэд харах хүнгүй, эсвэл ажилдаа эргэж ороогүйгээс болоод туршлагатай болох, тушаал дэвших боломжуудаа алддаг зэргээр олон хүн хоёрын аль нэгийг сонгох болдог.

    Яагаад ээжүүд ажил хийхийг хүсдэг вэ?

    Ээжүүд ажил хийхийг хүсдэг олон шалтгаан бий. Тэдгээрээс хамгийн нийтлэг, чухал шалтгаануудыг дурдвал:

    Санхүүгийн хараат бус байдал
    Ээжүүд өөрийн орлоготой болсноор амьдралынхаа зарим шийдвэрийг өөрөө гаргах, хүүхдээ илүү сайн халамжлах, санхүүгийн хувьд хэн нэгнээс хамааралгүй байх боломжтой болдог.

    Гэр бүлийн амьжиргаанд дэмжлэг болох
    Нэмэлт орлого нь өрхийн санхүүд эерэг нөлөө үзүүлж, хүүхдийн боловсрол, эрүүл мэнд, өдөр тутмын хэрэгцээг хангахад тус болно.

    Хувь хүний үнэ цэнэ, өсөлт хөгжил
    Ажил хөдөлмөр нь зөвхөн орлого мөнгөний эх үүсвэр биш өөрийгөө хөгжүүлэх, чадвараа ашиглах, бусдад хэрэгтэй гэдгээ мэдрэх боломж болдог.

    Хүүхдэдээ үлгэр дууриал үзүүлэх
    Хөдөлмөрч, хичээнгүй, өөртөө итгэлтэй ээж бол хүүхдийн хувьд хүчирхэг үлгэр дууриал болдог. Ингэснээр хүүхэд ч ирээдүйдээ амьдралын төлөө хичээх урам зориг авах юм.

    Нийгмийн харилцаанд идэвхтэй оролцох
    Зарим ээжүүд зөвхөн гэрийн хүрээнд биш, олон нийтийн амьдралд оролцох, хамт олон, найз нөхөдтэй болох, харилцаагаа өргөжүүлэхийг хүсдэг.

    Сэтгэл зүйн эрүүл мэндийн тэнцвэрийг хадгалах
    Ажил хийх нь сэтгэл гутрал, түгшүүр зэргээс сэргийлэх, өөрийгөө илэрхийлэх нэг хэлбэр болж өгдөг.

    Товчоор хэлбэл, ээжүүд амьдралын чанараа сайжруулах, өөрийн үнэ цэнийг мэдрэх, гэр бүлдээ илүү их хувь нэмэр оруулахын тулд тогтсон ажилтай, тодорхой амжилтад хүрэхийг зорьдог байна.

    Ажил хийхийн үнэ цэнэ

    Ажил хийнэ гэдэг зөвхөн орлого олох бус, өөрийгөө хөгжүүлэх, нийгэмтэй холбогдсон байх, ирээдүйд хүүхдийнхээ төлөө илүү боломж бүрдүүлэх чухал алхам юм. Зарим ээжүүд ажлаа орхиод хэдэн жил болсон ч эргэж ажилд орохдоо амаргүй нөхцөлтэй тулгардаг билээ. Энэ нь зөвхөн мэргэжлийн асуудал биш, бас өөртөө итгэх итгэлтэй ч мөн холбоотой байдаг.

    Хүүхдээ гэртээ өсгөхийн үнэ цэнэ

    Нөгөө талаар хүүхдээ өөрөө өсгөнө гэдэг амьдралын хамгийн үнэ цэнтэй, хэзээ ч дахин давтагдахгүй мөчүүдийг бүрэн мэдрэх боломж юм. Хүүхдийнхээ анхны инээмсэглэл, “ээжээ” гэж хэлэх мөчид хажууд нь байна гэдэг юугаар ч үнэлэхийн аргагүй баяр жаргал билээ. Гэхдээ гэртээ олон жил байх тусам олон эхчүүд сэтгэл зүйн хямралд орж, ганцаардал мэдэрч, нийгмээс тусгаарлагдсан мэт мэдрэмжтэй болдог нь үнэн.

    Хөдөлмөрийн зах зээл дэх боломжууд

    Өмнө нь ажил олоход “ажлын туршлага”, “ажлын цаг” зэрэг хязгаарлалт тулгардаг байсан бол өнөөдөр цахим шилжилт, ажлын байрны нөхцөл, орчин, зайнаас ажиллах хэлбэр зэрэг хүчин зүйлсийн ачаар тохирсон ажил олох боломж тасралтгүй нэмэгдсээр байна. Тухайлбал,

    • Гэрээсээ ажиллах боломжтой ажлын байр: орчуулагч, чат оператор, онлайн багш, редактор

    • Цагийн ажил: хагас цагаар оффист ажиллах, богино хугацааны төслүүд

    • Онлайн орлого олох сувгууд: сошиал хуудас хөтлөх, TikTok, Instagram контент бүтээгч, YouTube суваг нээх гэх мэт

    Бага насны хүүхэдтэй ээжүүдэд тулгардаг нийтлэг бэрхшээлүүд:

    • Хүүхэд харах хүнгүй байх

    • Ажлын цаг уян хатан биш байх

    • Нийгмийн хандлага – “гэртээ хүүхдээ харах ёстой” гэх хүлээлт

    • Өөртөө итгэх итгэл сул байх – ур чадвараа дутуу үнэлэх

    Эдгээр асуудлыг шийдэхэд нийгмийн бодлого, гэр бүлийн ойлголцол, хувь хүний зорилго, хүсэл, мэргэжлийн чадвар туршлага мөн уян хатан ажлын байр зэрэг нь чухал нөлөөтэй юм.

    Хүүхдээ өсгөхийн зэрэгцээ орлого олох тухай

    Өнөөгийн нийгэмд өөрийн үнэ цэнийг илэрхийлэх, өөрийгөө хөгжүүлэх, чадваржуулах улмаар өндөр цалин орлоготой болох хүсэлтэй хүчтэй эмэгтэйчүүд маш олон байна. Хэрвээ та ажил хайж байгаа бол өөрийн чадвар, сонирхол, нөхцөл байдалдаа тохирсон ажил олж чадна гэдэгтээ эргэлзэх хэрэггүй.

    Эцэст нь энэхүү нийтлэлд хөндсөн хоёр сонголтын аль аль нь буруу биш юм. Харин боломжит ажил, амьдралын тэнцвэрийг олох нь хамгийн чухал алхам билээ. Хүүхдээ сургуульд орох хүртэлх хугацаанд цагийн ажил, гэрээсээ ажиллах боломж, онлайн орлого олох замаар эхчүүд хүүхдээ ч өсгөж, ажил ч хийж чадна.

    Ерөнхийдөө “ажил хийх үү, хүүхдээ өсгөх үү?” гэдэг асуултанд зөвхөн танд тохирсон хариулт л хамгийн зөв. Нийгэм, сошиал медиа, хамаатнууд юу гэж хэлэхээс илүүтэй, өөрийнхөө амьдралын хэв маяг, хүүхдийнхээ хэрэгцээ, ирээдүйн зорилго дээрээ тулгуурлан шийдвэр гаргах нь ухаалаг сонголт болох юм.

    Санал болгох нийтлэл: Хэрхэн ажлын байрны зараас өөрт тохирсон эсэхийг таньж мэдэх вэ?

  • Хүүхэд төрүүлсний дараа ажилдаа хэзээ эргэн орох вэ?

    Хүүхэд төрүүлсний дараа ажилдаа хэзээ эргэн орох вэ?

    Хүүхэд төрүүлэх нь эмэгтэй хүн бүрийн амьдралд тохиох хамгийн гайхамшигтай, үнэ цэнтэй мөчүүдийн нэг билээ. Гэвч энэ шинэ амьдралын хэмнэлийн хажуугаар ажил мэргэжлээ хадгалах, орлого олох, өөрийн гэсэн орон зайгаа эргүүлэн олох хүсэл бүгдэд нь байдаг. 

    Тэгвэл хүүхдээ төрүүлсний дараа яг хэзээ ажилдаа эргэн орох нь хамгийн оновчтой шийдвэр байх вэ? Хэт эрт ажил хөдөлмөр эрхэлбэл хүүхдээ асрах асуудалд хүндрэх үүсэх эрсдэлтэй, харин хэт оройтвол санхүү болон карьерын хувьд боломжоо алдах эрсдэл үүснэ. Тэр утгаараа энэ нь зүгээр ч нэг ажилдаа эргэн орно гэдэг бодлоор хязгаарлагдахгүй бөгөөд өөрийн эрүүл мэнд, сэтгэл зүйн бэлэн байдал, гэр бүл, хүүхэд, санхүүгийн боломж, цаашдын карьер гээд олон хүчин зүйлийг зэрэг тооцоолсон чухал шийдвэр болох учиртай.

    “Хэзээ ажилдаа буцаж орвол зүгээр бол?”, “Хүүхдээ хэнээр харуулах уу?”, “Өмнөх ажлаасаа татгалзаж, өөр шинэ боломж эрэлхийлэх үү?” зэрэг асуултууд олон ээжүүдийн толгойд өдөр бүр эргэлдэж, шөнө орондоо хөрвөөн боддог бодит асуудлууд гэдэгтэй та санал нийлэх биз ээ.

    Хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлэх, эрүүл мэндэд нь анхаарал тавих нь ээж, аавуудын хувьд хамгийн том хариуцлага. Гэхдээ орлогоо нөхөх, мэргэжлийн ур чадвараа мартахгүй байх, ирээдүйн карьераа тасалдуулахгүй байх нь ч мөн адил чухал. Тиймээс та ажилдаа эргэн орох шийдвэрийг гаргахдаа өөрийн амьдралын нөхцөл байдал, дотоод мэдрэмж, ирээдүйн зорилгоо ухаалгаар нягтлан үзэж, өөрт хамгийн зөв хувилбарыг сонгох нь хамгаас чухал гэдгийг онцолмоор байна.

    Ээж бүр өөр, шийдвэр ч ялгаатай

    Та яг одоо юу мэдэрч байна? Хүүхдээ хараад баяр жаргалаар дүүрэн ч заримдаа өөрийгөө бага зэрэг орхигдуулж эхэлж байна уу? Эдгээр нь яг л тантай адил бусад ээжүүдийн ч мэдэрдэг мэдрэмж юм. Та ганцаараа биш шүү.

    1. Та сэтгэл зүй болон биеийн эрүүл мэндийн хувьд ажлын ачааллыг даахад бэлэн үү?

    2. Таны хүүхдийг хэн харж, асрах боломжтой вэ?

    3. Гэр бүлийн санхүүгийн бодит байдал, нэмэлт орлого хэрэгтэй байна уу?

    4. Өмнөх ажлын байр таныг буцаан хүлээж авах уу?

    Эдгээр асуултад хариулахад та өөртөө хамгийн зөв хугацааг тодорхойлох боломжтой болох юм.

    Тэгэхээр Хэзээ ажилдаа эргэж орох вэ? гэдэг бол цаг хугацааны асуудал гэхээс илүү таны бэлэн байдал, амьдралын нөхцөл, зорилгын тухай асуулт байх нь.

     Хамгийн түгээмэл хугацаа: 6 сар – 1.5 жил

    Монголд олон ээжүүд дунджаар хүүхдээ 6–аас 12 сар хүрэхэд ажилдаа эргэн ордог.

    6 сар: Зарим ээжүүд энэ үеэс ажилдаа эргэн ордог. Хүүхэд нэмэлт хоол идэж эхэлдэг.

    12 сар: Энэ үеэс ихэвчлэн хүүхдээ цэцэрлэгт өгч эхэлдэг учраас гэрээсээ буюу зайнаас ажил хийх боломж хайж, зарим нь бүтэн цагаар ч ажиллах боломжтой болдог.

    1.5 жил: Ээжүүдийн ихэнх нь энэ үед карьертаа эргэн анхаарах хэрэгтэй болдог. Санхүүгийн хувьд тогтмол орлого хэрэгтэй болж ирнэ.

    Ажлын байранд бэлтгэх 5 алхамыг танд хүргэе

    1. CV танилцуулгаа шинэчлэх

    – Хүүхдээ асарч байх хугацаанд эзэмшсэн зарим чухал чадвар (төлөвлөлт, тэвчээр, цагийн менежмент) эдгээр нь ажлын чухал soft skill болох давуу талтай.

    2. Ажил хайх стратегиа тодорхойлох

    – Уян хатан цагийн хуваарьтай ажил
    – Хагас цагаар ажиллах боломж
    – Гэрээс ажиллах (remote job)
    – Цахимаар хийгддэг freelancing ажлууд

    3. Хэрвээ ажил хийвэл хүүхдээ хэнтэй үлдээх вэ?

    – Хамгийн том асуулт. Эмээ, өвөө, асрагч, ойр цэцэрлэг гээд бүгдийг эртнээс судалж, сэтгэл амар байхаар зохицуулаарай.

    4. Өөрийгөө бэлтгэх чухал мөч

    – Цагийн менежментээ шинэ нөхцөлд тааруулан сайжруулах
    – Сэтгэл зүйн хувьд ажилдаа эргэн ороход бэлдэх, дасах
    – Сургалт, семинар, хэлний хичээлүүдэд хамрагдаж мэдлэгээ сэргээх

    Ажилд орсон ч, хэрэгтэй чадварууд эзэмшиж орвол илүү амжилттай байх болно.

    5. Цаг үеэ зөв үнэлэх

    – Тухайн үеийн хөдөлмөрийн зах зээлд таны мэргэжлийн эрэлт байгаа эсэхийг судлах
    – Ажил хайх вэбсайтад тогтмол хандаж, шинэ ажлын байруудаас хайлт хийх

    Хаанаас тохиромжтой ажил олох вэ?

    Та өөрийн боловсрол, ажлын туршлага, сонирхсон чиглэлийн тухай мэдээллээ lambda -д оруулахад л хангалттай. LAMBDA хиймэл оюун ухаан буюу AI технологиор таны мэдээллийг нарийн уншиж, CV-г ухаалгаар шинэчлэн, хамгийн тохирох ажлын заруудыг танд санал болгох болно.

    Ажилдаа эргэн орох шийдвэр нь бүх эмэгтэйчүүдэд ижил байдаггүй. Хамгийн гол нь өөрийн бие махбод, сэтгэл санаа, гэр бүлийн нөхцөл байдал, мөн ажлын орчиндоо тулгуурлан хамгийн зөв цагийг олж шийдвэр гаргах хэрэгтэй юм. Таны болон гэр бүлийн нөхцөл байдал, сэтгэлзүй, зорилгоос хамаарах билээ. Гэсэн хэдий ч та:

    • Өөртөө итгэж, алхам алхмаар урагшлан

    • Хүүхэдтэйгээ өнгөрөөх цагийг зөв зохицуулаарай

    Хүүхдээ хайрлаж халамжлахын зэрэгцээ өөрийн орон зайг хадгалах, орлогоо нэмэгдүүлэх нь хоёрын аль нэгийг золиослох ёстой гэсэн үг биш. Та аль алиныг нь тэнцвэртэйгээр авч явах боломжтой төдийгүй өөрийн болон хүүхдийнхээ сайн сайхны төлөө ухаалаг шийдвэр гаргаарай.

    Өнөөдөр ажил хайж буй ээж байж болох ч маргааш амжилттай карьертэй мэргэжилтэн болж чадна. LAMBDA таныг хэзээд дэмжинэ. Өөрт тохирсон ажлаа эндээс сонгоорой.

    Төстэй нийтлэл унших: Хүүхдээ харж буй ээжүүдэд: Орлого олох боломж 

  • Хүүхдээ харж буй ээжүүдэд: Орлого олох боломж

    Хүүхдээ харж буй ээжүүдэд: Орлого олох боломж

    Эмэгтэй та гэртээ хүүхдүүдээ асарч, хүмүүжүүлэн, тэдний эрүүл мэнд, боловсролд нь анхаарал тавьж, хайр халамжаа харамгүй зориулж суугаа нэгэн эрхэм ээж бол энэ хариуцлагатай үүргийг биелүүлэхийн зэрэгцээ өөртөө цаг гаргаж, тогтмол нэмэлт орлоготой болохыг хүсэх нь мэдээж. 

    “Гэртээ хүүхдээ харж байгаа болохоор ажиллах боломжгүй” гэж өөрийгөө хязгаарлах шаардлагагүй болсон цаг үе хэдийн иржээ. Орчин үеийн технологи, дижитал шилжилт ээжүүдэд гэрээсээ, уян хатан цагаар ажиллах, орлого олох боломжийг бодитоор нээж өгч байна. Монголд ч энэ боломж сүүлийн жилүүдэд улам бүр нээлттэй болж байгаа юм. Гэсэн хэдий ч зарим ээжүүдэд орлого олох боломжийн тухай мэдээлэл дутмаг, арга замаа хараахан олоогүй байх, хаанаас, хэрхэн эхлэхээ мэдэхгүй байх тохиолдол байна. 

    Баримт ба нөхцөл байдал: 0–5 настай хүүхдээ харж буй эмэгтэйчүүдийн талаас илүү хувь нь албан ёсны хөдөлмөр эрхэлдэггүй гэсэн судалгаа бий. 2024–2025 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд 264,818 хүүхэд сургуулийн өмнөх боловсролд хамрагдсан бөгөөд ээжүүд гэрийн ажил болон хүүхдээ асрахад эрэгтэйчүүдээс хоёр дахин их хугацаа зарцуулж байна. Тиймээс энэхүү нөхцөл байдал нь хөдөлмөрийн зах зээлийн оролцоо болон орлого олох боломжийг тодорхой хэмжээнд хязгаарлаж байгаа юм. 

    Бага насны хүүхэдтэй эмэгтэйчүүдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшинг бууруулж буй гол хүчин зүйлс: 

    • Хүүхэд асрах үйлчилгээний хүртээмж: Цэцэрлэг, хүүхэд харах үйлчилгээний хүртээмж хязгаарлагдмал
    • Нийгмийн хандлага: Эмэгтэйчүүдийг гэртээ хүүхдээ асрах үүрэгтэй гэж үзэх уламжлалт хандлага нь хөдөлмөр эрхлэлтийг бууруулах нэг шалтгаан болж байна
    • Ажлын байрны уян хатан бус нөхцөл: Хүүхэдтэй эмэгтэйчүүдэд зориулсан уян хатан ажлын цаг, алсын зайнаас ажиллах боломж хомс

    Гэхдээ өнөөдөр энэ нөхцөл байдал зарим талаар өөрчлөгдөж эхэлжээ. Хамгийн гол нь боломж бий гэдгийг мэдэх, түүнийгээ хэрхэн ашиглах арга замыг олох нь чухал юм. Тиймээс энэхүү нийтлэлээрээ ээжүүддээ гэртээ хүүхдээ харж байхдаа орлого олох боломжууд, тэдгээрийг хэрхэн эхлүүлж болох тухай мэдээллийг хуваалцаж байгаа юм. 

    1. Ээж бүрийн шинэ “супер чадвар” – Уян хатан цагаар ажиллах 👩‍👧

    Хүүхдээ унтаж, тоглож байхад эсвэл цэцэрлэг дээрээ байх тэр цөөхөн хэдэн цагийг ашиглан бага багаар тогтмол бүтээмжтэй ажиллах боломж ээж бүрд бий. Та өдөрт ердөө 1–2 цагийг өөртөө зориулаад эхэлбэл, 3 сарын дараа тогтмол орлоготой болох суурь тавигдана. Тиймээс бага багаар бүтээлч, үр дүнтэй ажиллах нь ямар ч ээжийн хийж чадах зүйл юм.

    Тухайлбал, өдөрт 2 цагийг орчуулга хийхэд зарцуулбал, сард 200,000–500,000 төгрөгийн нэмэлт орлого олох бүрэн боломжтой. Энэ нь гэр бүлдээ нэмэр болоод зогсохгүй, таны өөрийгөө хөгжүүлэх, амьдралын хэтийн зорилгоо шинэчлэн тодорхойлоход дэмжлэг болох болно. 

    2. Гэрээсээ ажиллах боломжтой ажлууд санал болгоё

    /Мэдээж эдгээрийн зарим нь таны сонирхол, мэргэжил, чадвараас хамаарна/

    • Хэрэглэгчийн үйлчилгээний ажилтан – Чат, утасны дуудлага, цахим шуудангаар хэрэглэгчдэд мэдээлэл өгөх
    • Сошиал медиа хуудас хөтлөх – Жижиг бизнесүүдийн Facebook, Instagram гэх мэт хаяг хөтлөх
    • Гэрээт орчуулагч, редактор 
    • Контент бүтээгч (блог, видео, подкаст гэх мэт)
    • График дизайнер
    • Програм хангамж хөгжүүлэлтийн ажил
    • Онлайнаар хичээл заах (гадаад хэл, математикийн сургалт гэх мэт)
    • Дижитал маркетинг гэх зэрэг ажлууд байж болох юм. 

    3.  Хаанаас эхлэх вэ? 🌐

    Ажил бол зөвхөн орлого олох хэрэгсэл төдий биш таны өөрийгөө илэрхийлэх, хөгжих, бусдад үлгэрлэх хүч билээ. Хүүхдээ асарч, гэр бүлээ дэмжингээ, өөрийгөө орхигдуулалгүй амжилттай ажиллах боломж хүн бүрд бий. Та өөрийн боловсрол, ажлын туршлага, сонирхсон чиглэлийн тухай мэдээллээ lambda -д оруулахад л хангалттай. LAMBDA хиймэл оюун ухаан буюу AI технологиор таны мэдээллийг нарийн уншиж, CV-г ухаалгаар шинэчлэн, хамгийн тохирох ажлын заруудыг танд санал болгох болно.

    Хүүхдээ халамжилж байхдаа ч өөрийгөө хаяж болохгүй. Учир нь ээж байгаад зогсохгүй, хүссэн л бол боломжоо та өөрөө бүтээж чадна. Ингэхийн тулд мэдээлэлтэй, зоригтой, тууштай байхад л хангалттай юм.

    Өөртөө итгэж, өөртөө цаг гарга. Харин LAMBDA таныг дэмжинэ. 

    4. “Би чадна” гэдэг хамгийн чухал алхам

    Аливаа өөрчлөлт, шинэ зүйлийг эхлүүлэхэд эргэлзээ төрж, өөртөө итгэхгүй байх нь хэвийн мэдрэмж юм. Гэхдээ хамгийн чухал нь та өөрийн орлого, карьер өсөлтийн төлөө эерэг алхам хийж буй ээж гэдгээ санаарай. Эхний орлого, талархсан хэрэглэгч, сэтгэл ханамжтай сурагч – энэ бүхэн таны өөртөө итгэх итгэлийг нэмэгдүүлэх болно.

    5. Ирээдүйгээ өөрөө бүтээх боломжийг ашигла 

    Хүүхдээ асарч байх хугацаа бол зөвхөн “гэрт түгжигдэх” үе биш, харин шинэ чадвар эзэмших боломж юм. Түүнчлэн та цахим орчинд бүтээмжтэй ажиллах дадалтай болсноор, хүүхэд тань цэцэрлэг, сургуульд явах тэр үед бүтэн цагаар ажиллах таатай ажлын санал хүлээн авах карьерын шинэ зам нээгдэнэ гэдэгт итгээрэй.

    🟣  Хамгийн үнэ цэнтэй хөрөнгө бол таны ур чадвар, зориг, итгэл юм.

    Онлайн орчинд төвлөрч ажиллах, захиалагчтай зайнаас цахимаар харилцах, ажлынхаа цагийг өөрөө зохицуулдаг ажлууд нь хүүхэдтэйгээ хамт байх төдийгүй гэр бүлдээ гаргах чанартай цагаа хэвээр хадгалах боломжийг танд олгох билээ. 

     Харин “бяцхан төлөвлөгөө” гаргахдаа дараах зүйлсийг анхаараарай:

    • Хүүхэд тань ямар насных вэ? (Хөхүүл, мөлхдөг, тоглодог гээд наснаас хамаарна)
    • Таны мэргэжил, ур чадвар юу вэ?
    • Хүүхдээ харангаа ажиллах үед танд дэмжлэг (гэр бүлийн бусад гишүүдийн туслалцаа) байна уу? гэдгийг харгалзан үзээрэй. 

    Эцэст нь өнөө цагийн ээжүүд зөвхөн гэртээ хүүхдээ харж суух биш, амьдралаа өөрчлөх боломжтой болсон шинэ үе ирсэн байна. Гэрээсээ ажиллах, орлого олох, хувь хүний хөгжлөө дэмжих ухаалаг аргуудыг туршиж эхэлснээр ирээдүйгээ бүтээлчээр өөрчлөх алхамыг та тавьж чадна. Яг одооноос эхэлж, боломжоо эрэлхийлээрэй. 

    Та ажил хайж байгаа бол https://lambda.global/ хаягаар зочлон, талентаар бүртгүүлээд, өөрт тохирох ажлыг олоорой. lambda таны цаг хэмнэн, урам зориг өгөх болно.

    Унших: Та ажил хайж байна уу? Тэгвэл өөртөө итгэхээс эхлээрэй 

    Зарим мэдээллийн сурвалж: 

    Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сургалт, үнэлгээ, судалгааны институт – Хөдөлмөрийн зах зээлийн тойм 2024

    Боловсрол, шинжлэх ухааны яам – Сургуулийн өмнөх боловсролын 2024–2025 оны хичээлийн жилийн статистик тайлан

    mfcc.mn,   cge.gov.mn 

  • Та ажил хайж байна уу? Тэгвэл өөртөө итгэхээс эхлээрэй 

    Та ажил хайж байна уу? Тэгвэл өөртөө итгэхээс эхлээрэй 

    Шинэ ажил хайж буй хэн бүхэнд зориулав. 

    Сүүлийн жилүүдэд хөдөлмөрийн зах зээлийн хөдөлгөөн эрчимжиж, ажиллах хүчний шилжилт, мэргэжлийн ур чадварт тавигдах шаардлага тасралтгүй өөрчлөгдөж байна. Үүний зэрэгцээ хүмүүс ажлын байр болон салбараа солих хандлагатай болж, шинэ боломж, илүү утга учиртай карьерын замналыг эрэлхийлэх нь нэмэгдсээр.

    Үүнд нөлөөлж буй гол хүчин зүйлүүд нь: хэт ачаалалтай ажиллах орчин, хангалтгүй цалин, карьерын зогсонги байдал, мөн байгууллагын соёл, үнэт зүйлсийн зөрчилдөөн гэх мэт болно.

    Хүн бүр эдгээр саадтай ялгаатай байдлаар тулгарч байгаа ч, нийтлэг нэг хандлага ажиглагдаж байгаа нь тухайн нөхцөл байдалд өөрийгөө шүүмжлэх, буруутгах, оновчтой шийдвэр гаргах итгэлгүй байх явдал юм.

    📌Ажил хайх, ажлаа солих үедээ өөрийгөө хайрлаж сурах нь

    Ажил хайх эсвэл тохиромжгүй ажлаа солих нь өөрийнхөө үнэ цэнийг илрүүлж, амьдралын дараагийн шатанд бэлдэх чухал үе юм. Энэ тохиолдолд заримдаа бид өөртөө хэт хатуу хандаж, сэтгэлээр унах, өөрийгөө голох мэдрэмж төрөх нь түгээмэл. Гэвч энэ үе шат бол өсөлт, өөрчлөлтийн нэг хэсэг бөгөөд та өөртөө итгэж, өөрийгөө хайрлахад суралцан, итгэлтэйгээр үргэлжлүүлэх нь амжилтын түлхүүр болдог.

    Ажлаа солих, эсвэл шинээр ажил хайх тухай шийдвэр гаргах үед “Ажил олдохгүй бол яах вэ?”, “Шинэ хамт олон намайг хүлээж авах болов уу?”, “Шинэ ажилд амжилттай ажиллаж чадах уу?” гэх мэт эргэлзээ төрж, сэтгэлийн түгшүүр бий болох нь хэвийн зүйл. Эдгээр мэдрэмж нь магадгүй одоогийн ажилдаа сэтгэл ханамжгүй байгаагийн шинж байж болох бөгөөд илүү сайхан амьдрал, карьерын өсөлтийг хүсэж байгаагийн илрэл юм. Та 5 жилийн өмнөхөөсөө эерэгээр өөрчлөгдөж, илүүг хүсэж, үнэ цэнээ ойлгож эхэлж байж ч болно.

    Ажил хайх нь өөрчлөлтийн эхлэл 

    Залуусын дунд “Ажлаасаа гарсан эсвэл сольж байгаа хүн бол бүтэлгүйтсэн хүн” гэсэн түгээмэл ойлголт олонтаа ажиглагддаг.  
    Үнэн хэрэгтээ энэ үе бол өөрийгөө эрэлхийлж, үнэ цэнээ мэдэрсэн хэн бүхний карьерийнхаа хувьд ухаалаг алхам хийж буй эерэг үйл явц юм.

    Та бүтэлгүйтээгүй, харин боломжоо хайж байна

    Сонгон шалгаруулалт амжилтгүй болсон үед “Би хангалтгүй юм байна” гэж өөрийгөө буруутгах хэрэггүй. Үүний оронд та зөв бөгөөд өөрт тохирсон боломжоо хайж байгаа гэдгээ ойлгоорой. Амжилт хүн бүрт өөр өөр цагт ирдэг бөгөөд таны амжилт ойрхон байгаа.

    Ажил солих нь айдас биш, өсөлтийн эхлэл юм

    Шинэ орчин, шинэ хамт олон, шинэ даалгавар нь эхэндээ айдас төрүүлэх мэт боловч таны дараагийн шатны өсөлтөд түлхэц өгдөг. Хэрэв одоогийн ажил таны үнэт зүйлс, эрүүл мэнд, сэтгэл зүйг золиосолж байвал өөрчлөлт хийх нь зоригтой, зөв шийдвэр юм. Харин та өөрийгөө сорьж, суралцаж, хөгжихэд бэлэн байх хэрэгтэй.

    Амжилт гэдэг зөвхөн албан тушаал биш 

    Ажлын санал хүлээж авахгүй, хүссэн ажилдаа хараахан ороогүй байх нь таны үнэ цэнийг бууруулахгүй. Та гэр бүлдээ илүү чанартай цаг гаргаж, өөрийгөө хөгжүүлж, тэвчээртэйгээр ажил хайж, олон шалгуурыг даван туулж байгаа нь ч амжилт билээ . Эдгээр өдрүүдэд өдөр бүр ажил хайж, хүсэлт илгээж буй бол таны хичээл зүтгэл, өсөлтийн илэрхийлэл гэдэгт итгээрэй.

    Өөртөө дараах үгсийг хэлж, сэтгэлзүйн дархлаагаа дэмжээрэй

    • Би хичээж байна.
    • Би үнэ цэнтэй.
    • Би боломжоо олох болно.

    Өөрийгөө хайрлаж, дэмжиж урам өгч, өдөр бүр та нэг алхам урагшилж байгаа гэдэгтээ итгээрэй.

    📝 Өөрийгөө бодитоор үнэлж CV-гээ шинэчилж илүү мэргэжлийн болго

    Мэргэшсэн туршлага, чадвараа бичихээс гадна өөрийн үнэт зүйлс, зорилгоо тусгах нь чухал.

    💻 Ажлын санал хүлээж байх хугацаандаа өөрийгөө хөгжүүл 

    Хэл сурах, онлайн курс зэрэг нь таны ирээдүйдээ хөрөнгө оруулж буй хэлбэр юм.

    Өөртөө хатуу хандахаас хэрхэн сэргийлэх вэ?

    • Бусдын амжилттай өөрийгөө бүү харьцуулаарай. Таны аялал өөрийн гэсэн хурдаар өрнөж байгаа үнэ цэнтэй түүх юм.

    • CV дээрээ “би чадна” гэдгээ нотлоорой. Өмнөх ажлын амжилт, төслүүд тань дараагийн боломжийг бий болгоно.

    • Завсарлага авсан ч сэтгэлээр бүү унаарай. Энэ хугацааг өөрийгөө хөгжүүлэх боломж болгон ашигла.

    💬 Одоогийн ажлаа солих шийдвэр гаргахдаа анхаарах зүйлс

    1. Таны үнэт зүйлс байгууллагын соёлтой таарч байгаа юу?

    2. Ур чадвараа хөгжүүлэх боломж бий юу?

    3. Санхүүгийн одоогийн нөхцөл таны амьдралд эерэг нөлөө үзүүлж байна уу?

    4. Өглөө ажилдаа урамтай очиж байна уу?

    Хэрвээ та эдгээр асуултад “Үгүй” гэж хариулж байгаа бол, магадгүй шинэ ажлын талаар бодож эхлэхэд яг тохирсон цаг.

    Таны сэтгэл зүйн тогтвортой байдал бол тохиромжтой ажил олох хамгийн хүчтэй зэвсэг юм.

    • Өөрийгөө дэмждэг орчинг бүрдүүл — найз нөхөд, ментор, мэргэжлийн хүрээлэлтэй болох
    • Юу хүсэж байгаагаа тодорхойл — санхүү, амьдралын хэв маяг, карьерын зорилго гэх мэт
    • Өнөөдрөөс эхэл — нэг анкет илгээх, нэг ярилцлагад оролцох нь ч таны урагшлах алхам юм
    • Өөрийгөө гололгүй, давуу талуудаа тодорхойлоорой

    Та CV-гээ lambda -гын AI-р шинэчилж, талентаар бүртгүүлээрэй. Дараагийн ажлаа амжилттай олоход тань бид тусална.

    💡 Энд дарж хуучин анкетаа орчин үеийн форматтай мэргэжлийн CV/Resume болгоорой. 

    Өөртөө итгэж, урагшилцгаая!