Lambda Blog

Author: Munkhzaya Ts

  • Зуны Амралт ба Дижитал Детокс: Харилцаагаа Сэргээх Цаг

    Зуны Амралт ба Дижитал Детокс: Харилцаагаа Сэргээх Цаг

    Зуны улирал бол бидний хувьд зүгээр нэг амралт биш. Энэ бол өөрийгөө дахин таньж, сэтгэл зүйгээ тэнцвэржүүлж, хүний суурь чадваруудаа (human skills) сэргээх онцгой боломж юм. Гэхдээ бид үнэхээр энэ боломжийг ухаалгаар ашиглаж чаддаг уу?

    Ихэнх хүмүүс амралтаа ч гэсэн гар утсаа шалгаж, сошиал мэдээлэлд дарагдаж өнгөрөөдөг. Энэ нь сэтгэлээ амраах бус харин улам ядрааж, ажилдаа эрч хүчгүй буцаж ороход хүргэдэг. Тиймээс энэ зун бид амрахын зэрэгцээ дижитал детокс хийж, жинхэнэ харилцаа, өөрийгөө сонсох дадлыг эргэн олж авахыг уриалж байна.

    ЗУНЫ АМРАЛТ: Харилцаагаа сэргээх мөч

    Монголын зун бол бидний дотоод ертөнцийг тайтгаруулж, байгальтайгаа болон бусадтайгаа эргэн холбогдох хамгийн натурал, хүчтэй боломж юм. Ийнхүү түр завсарлага авах нь бидний мэдрэлийн системийг илүү тэнцвэржүүлэн тайвшруулж цаашлаад ажил амьдралын тэнцвэртэй байдлын гол суурь болдог. Хөдөө гадаа, байгалийн дунд өнгөрүүлэх цаг хугацаа нь хүний амьд харилцааг сэргээж, дараах суурь чадваруудыг хөгжүүлдэг:

    1. Сонсох Чадвар — Итгэлцлийн Эхлэл

    Чин сэтгэлээсээ сонсох нь харилцааны хамгийн хүчтэй суурь. Утасгүй уулзалт, хүний нүд рүү харан ярилцах нь бидэнд дахин итгэж, ойлгож, уялдаа холбоо үүсгэж сурах боломжийг олгодог.

    2. Асуулт Тавих, Ярианы Ухаан

    Сонсохын хажуугаар, цөөн үгээр оновчтой асуулт тавьж, хүнийг өөрийгөө илэрхийлэхэд урамшуулах нь даруухан боловч хүчтэй манлайллын нэг хэлбэр юм. Энэ нь өдөр тутмын яриаг гүнзгий ойлголцол руу хөтөлдөг.

    3. Empathy буюу Ойлгохыг Хичээх Сэтгэл

    Ялангуяа хөдөө өөр орчинд, өөр соёл, үзэл бодолтой хүмүүстэй уулзах нь биднийг хүлээцтэй байж сурахад, бусдыг шүүмжлэхийн оронд ойлгох гэж оролдох дадалтай болгодог. Энэ бол хувь хүний төлөвшилд маш чухал үнэт зүйл юм.

    ДИЖИТАЛ ДЕТОКС гэж юу вэ, яагаад хэрэгтэй вэ?

    Дижитал детокс гэдэг нь цахим төхөөрөмж, сошиал медиа, имэйл болон мессеж зэрэг мэдээллийн сувгуудаас ухамсартайгаар түр холдож, мэдээллийн хэт ачааллаас ангижрах завсарлага авахыг хэлнэ. Энэ нь таныг мэдээллээс хоцроох зорилготой биш, харин оюун санаагаа цэгцлэх, тархи сэтгэл зүйгээ амраах, стрессээ бууруулах, төвлөрөх чадвараа сайжруулах, шинэ санаа, бүтээлч эрч хүчээ сэргээх чухал орон зайг бий болгодог.

    Үнэн хэрэгтээ завсарлага авах нь зогсож байна гэсэн үг биш. Харин ч энэ нь дотоод сэргэлт хийж, илүү тэнцвэртэй, ухаалаг шийдвэр гаргах сэтгэлгээний үндэс суурийг тавих алхам болдог.

    Зуны амралт + Дижитал детокс = ӨӨРИЙГӨӨ СОНСОХ МӨЧ

    Монголын зун бол зүгээр нэг баяр наадам, хөдөө гадаа гарах үе бус— хүнд тайтгарал авчирч, дотоод ертөнц рүүгээ өнгийж, амьдралын хэмнэлээ эргэн харах онцгой цаг мөч юм. Ээлжийн амралтаа аваагүй ч ихэнх албан байгууллагууд тодорхой хэмжээгээр амарч таардаг тул энэ үеийг ашиглан та өөртөө илүү анхаарч болно. Хамгийн энгийнээр, өдөрт хэдхэн минутыг өөрийн бодол, мэдрэмжээ бичиж тэмдэглэхэд л хангалттай. Тухайн өдрийн сэтгэгдэл, уулзалт, санаанд орсон зүйлсээ тэмдэглэх нь таны оюун ухааныг цэгцэлж, сэтгэлээ тайвшруулж, бүтээлч сэтгэлгээг сэргээдэг.

    Энэ мэт амралтын энгийн дадлууд нь зөвхөн тайвшрал өгөөд зогсохгүй — сонсох, ойлгох, төвлөрөх зэрэг human skill-үүдийг ч хөгжүүлдэг. Харин эдгээр чадварууд нь ажил, харилцаа, карьерын өсөлтөд бодитоор нөлөөлдөг үнэ цэнтэй суурь болдог. Тиймээс зуны амралтыг зөвхөн амарч өнгөрүүлэх бус, өөртэйгөө холбогдох, дараагийн алхмын хүчээ нөхөх ховор боломж гэж харах нь зүйтэй.

    Эцэст нь хэлэхэд дижитал детокс,  зуны амралт, байгальтай ойрхон байх, бичих дадал зэрэг нь биднийг өөртэйгөө илүү гүн холбоо тогтоож, сэтгэл зүйгээ тэнцвэржүүлж, ухаалаг харилцаа, бүтээлч бодлыг сэргээхэд тусалдаг.

    Эдгээр нь амьдралд урам өгөөд зогсохгүй, ажлын бүтээмж, харилцааны чадвар, манлайллын чанарыг ч сайжруулдаг. Өнөөдрийн хурдтай, цахим нийгэмд бодит харилцаа, анхаарал төвлөрөл, ухаалаг сэтгэлгээ улам үнэд орж буй энэ цаг үед зуны амралтаа зөв ашиглах нь таны карьерт ч гэсэн урт хугацааны үнэ цэнийг бий болгоно.

    Тиймээс энэ зун — зүгээр нэг амралт биш, өөртөө хандах ухаалаг хөрөнгө оруулалт хийгээрэй. Ирээдүйн та, энэ өдрүүдэд өөрийгөө анхаарсан, амьд харилцаанд дахин орсон, сэтгэл оюуны хувьд сэргэсэн өөрөөрөө бахархах болно.

  • Хэрхэн Монголд амьдрангаа дэлхийн түвшний мэргэжилтэн болох вэ?

    Хэрхэн Монголд амьдрангаа дэлхийн түвшний мэргэжилтэн болох вэ?

    Өнөөдөр дэлхийн хэмжээнд ажиллах боломж заавал гадаадад амьдрах, гадаадад боловсрол эзэмшихтэй  холбоотой байх албагүй. Та Монголдоо суугаа ч дэлхийн томоохон компанид ажиллаж, олон улсын төсөл дээр туршлага хуримтлуулж, дэлхийтэй холбогдсон мэргэжилтэн болж чадна. Гол нь зөв чиглэл, тууштай чадвар хөгжүүлэлт, зөв платформыг ашиглах л юм.

    Монголд амьдарч буй олон залуус зайнаас ажиллах боломжийг ашиглан гадаад зах зээлд өөрийгөө таниулж, өндөр цалин, уян хатан ажлын орчин, олон улсын багт хамтран ажиллаж байна. Энэ бол боломж төдийгүй шинэ үеийн мэргэжилтнүүдийн сонголт болжээ.

    Монголдоо байнгаа  дэлхийн хэмжээнд ЯМАР АЖИЛ хийж болох вэ?

    Оршин сууж буй газар тань биш, харин ур чадвар, харилцааны соёл, зохион байгуулалт, дижитал хэрэгсэл ашиглах чадамж тань гадаад, дотоодын ажил олгогчдын хувьд хамгийн чухал шалгуур болжээ. Зайнаас ажиллахын тулд заавал IT мэргэжилтэн байх шаардлагагүй бөгөөд таны англи хэлний мэдлэг, оффисын үндсэн программ ашиглах чадвар байхад хангалттай ажлын чиглэл олон байна.

    Тухайлбал, харилцагчийн үйлчилгээний ажилтан (Customer Support) нь хэрэглэгчийн асуултад онлайн орчинд шуурхай, мэргэжлийн түвшинд хариу өгөх чадвартай байхыг л шаарддаг. Орчуулга болон бичгийн редактор нь хэлний мэдлэгээ ашиглан чанартай бичвэр, албан бичиг боловсруулахад чиглэдэг бол виртуал туслах буюу Virtual Assistant нь уулзалт товлох, e-mail хариулах, тайлан гаргах гэх мэт өдөр тутмын менежментийн ажлуудыг хариуцдаг. Эдгээр ажлуудыг та ч бас Монголдоо байнгаа хийж болно.

    Мөн график дизайны чадвараа сайжруулж визуал контент бүтээх, сошиал медиа менежерээр ажиллан бизнесүүдийн цахим орчинд харагдах байдлыг хариуцах, судалгаа болон дата оруулалтын ажилд оролцох, дижитал маркетинг, e-mail кампанит ажлыг удирдах, SEO стратеги боловсруулах зэрэг карьерын чиглэлүүд танд нээлттэй байна.

    Эдгээрийн ихэнх нь англи хэлтэй, интернэттэй, үндсэн оффисын хэрэгсэл, дижитал платформуудыг ашиглаж чаддаг хэн бүхэнд боломжийн хаалгыг нээж өгдөг. Тиймээс таныг дэлхийтэй холбох дараагийн шат хаанаас ч эхэлж болно.

    Дижитал чадвараа шат ахиул

    Интернэт холболттой хэн бүхэн дэлхийтэй холбогдож чаддаг болсон энэ үед дижитал ур чадвар бол суурь хэрэгцээ. Excel, Google Docs, Notion зэрэг оффисын хэрэгслүүдээс эхлээд, Canva, ChatGPT болон бусад бүх AI сайт, Trello, Slack зэрэг ажлын хэрэгслүүдийг эзэмшсэн байхад та хаана ч ажлын орчинд бэлэн байна гэсэн үг.

    Суралцахад туслах эх сурвалжууд:

    Зайнаас ажиллах боломжуудыг хаанаас олох вэ?

    Англи хэлтэй, үндсэн дижитал чадвартай хэн бүхэн дараах сайтуудаас олон улсын болон зайнаас ажиллах боломжуудыг олох боломжтой:

    Зайнаас ажил олгодог гол платформууд:

    • LinkedIn Jobs – Remote гэсэн шүүлтүүрээр олон ажлын байр гардаг.
    • We Work Remotely – Бүх ажлууд нь зайнаас хийх боломжтой.
    • Remote OK – Remote ангилал бүхий tech болон non-tech ажлууд.
    • Upwork, Fiverr – Жижиг, том төслөөр ажиллах фриланс платформууд.
    • Jobspresso – Хөгжүүлэгч, маркетер, бичгийн мэргэжилтнүүдэд зориулсан.
    • AngelList Talent – Startup болон remote ажилд төвлөрсөн платформ.

    Lambda Global зөвлөмж: хайлтаа хийхдээ “remote”, “freelance”, “work from home”, “virtual assistant” гэх мэт түлхүүр үгсийг ашиглаарай.

    Интернэт орчинд ӨӨРИЙГӨӨ ТАНИУЛАХ

    Та интернэтэд өөрийгөө “харагдахуйц”, “олдохуйц” байлгавал танд ажлын санал аяндаа орж ирэх өндөр магадлалтай. Ажил олгогчид таныг Google хайлт хийж шалгах нь энгийн үзэгдэл болсон тул өөрийгөө оновчтой, итгэл төрүүлэх байдлаар танилцуулах хэрэгтэй.

    LinkedIn бол таны хамгийн гол суурийн нэг. Зураг, товч танилцуулга, туршлага, ур чадварууд англи хэл дээр, мэргэжлийн түвшинд бүрэн бөглөгдсөн байх нь ажил хайх болон олон улсын зах зээлд хандахад онцгой чухал.

    Portfolio эсвэл Notion танилцуулга нь таны хийж байсан ажлууд, төслүүдийг хялбар, ойлгомжтой байдлаар харуулах хэрэгсэл. Ялангуяа дизайнер, орчуулагч, зохиолч,  Web хөгжүүлэгчдэд хэрэгтэй.

    Бичвэр ба контент ч мөн хүчтэй хэрэгсэл. WordPress, Medium, LinkedIn дээр өөрийн салбарын тухай хуваалцах, санал бодлоо илэрхийлэх нь таныг бодлоготой, мэргэжлийн хандлагатай хүн гэдгийг илтгэнэ.

    Харин уран бүтээлч, visual контент бүтээгч талдаа хүн бол Instagram, YouTube, TikTok зэрэг платформ дээр өөрийн ур чадвар, процесс, бүтээлийг хуваалцах нь ихээхэн анхаарал татах боломжийг олгодог. Контент бүтээх нь зөвхөн дагагч нэмэх биш, ажил олгогчдод бодитоор өөрийгөө “харуулах” хэрэгсэл болдог.

    Мэдлэгээ тогтмол шинэчил, СУРАЛЦ

    Та онлайн сургалтуудаар дамжуулан мэдлэгээ тогтмол шинэчилж чадна. Жишээлбэл Youtube,  LinkedIn Learning, Google Career Certificates, HubSpot Academy зэрэг платформууд олон улсын чанартай, үнэ төлбөргүй эсвэл боломжийн үнэтэй сургалтууд санал болгодог.

    Мөн олон улсын webinar, workshop-т оролцох, өөрийн салбарын Discord болон Slack community-д гишүүнчлэлтэй байх нь шинэ чиг хандлага, технологи, сэтгэлгээтэй танилцах сайхан боломж болно. Glassdoor, Indeed зэрэг сайтаар дамжуулан гадаадын компаниудын соёл, ажлын байрны нөхцөл, цалингийн мэдээллийг судалж, өөрт тохирох орчныг илүү мэдрэх боломжтой.

    Сүүлийн үед Google, Meta, IBM зэрэг технологийн аварга компаниуд олон улсын чанартай онлайн сургалтуудыг гаргаж, төгсөгчдөдөө албан ёсны сертификат олгож эхэлсэн. EdX, Coursera, Udemy зэрэг платформууд дээрээс та “Google IT Support”, “Meta Social Media Marketing”, “UX Design” зэрэг хөтөлбөрүүдийг авч болно.

    Эцэст нь хэлэхэд хаана амьдарч, ямар гарал үүсэлтэй байх чинь биш, хэрхэн ажиллаж, хөгжиж байгаа чинь дэлхийн түвшний мэргэжилтэн болохыг тодорхойлдог. Олон улсын орчинд ажиллах хүсэлтэй бол, хаанаас ч, хэзээ ч эхэлж болно. Гол нь амбиц, суралцах хүсэл, нээлттэй сэтгэлгээ, хэлний чадвар хэрэгтэй.

    Монголдоо ажиллах нь ч олон үнэ цэнтэй чадварыг хөгжүүлдэг. Үндэсний соёлдоо суурилсан давуу тал, уян хатан байдал, шийдэл олох ур чадвар гээд гадаадад ч хэрэгтэй чанарууд ч Монголд их бий. Үүний тулд та Lambda Global -тай үргэлж цуг байгаарай. 

    Гадаад валютаар цалинжих, олон улсын туршлага хүсэж байвал, тасралтгүй суралцаж, өөрийгөө хөгжүүлсээр байх нь чухал. Монголд байнгаа ч дэлхийн түвшинд ажиллах боломж бий — гол нь зөв хандлага, зөв бэлтгэл юм. 

  • Жирэмсний амралт: Зогсонги үе биш, шинэ боломжийн эхлэл

    Жирэмсний амралт: Зогсонги үе биш, шинэ боломжийн эхлэл

    Жирэмсний амралт гэдэг нь ердөө нэг “амралт” биш юм. Энэ бол амьдралын хамгийн эмзэг, хариуцлагатай, цаг хугацаа шаардсан, бэрхшээлтэй ажлын нэг. Ээж байна гэдэг бол 24/7 ажил – өглөөнөөс орой хүртэл, заримдаа шөнөжин ч үргэлжлэх бүтэн цагийн, зүрх сэтгэлээсээ хийдэг ажил юм. Энэ хугацаанд олон эмэгтэй “ажил хийхгүй байна” гэх буруу ойлголтоор өөрийгөө голох, үнэ цэнээ бууруулж харах тохиолдол цөөнгүй байдаг.

    Үнэн хэрэгтээ, энэ үе бол таны хувьд хамгийн их хүч зарцуулж, хамгийн их үнэ цэнэ бүтээж байгаа мөчүүдийн нэг юм. Та нэгэн зэрэг асран хамгаалагч, сэтгэл зүйч, хоолны мэргэжилтэн, эрүүл мэндийн ажилтан, зохион байгуулагч, төсөв зохицуулагч, багш, найз, хамтрагчийн үүргийг гүйцэтгэж байна гэсэн үг. 

    ӨӨРИЙГӨӨ АЛДАХГҮЙ БАЙХ 

    Эмэгтэйчүүд хүүхдэдээ бүхнээ зориулан байхдаа өөрсдийгөө “түр азнасан” мэт, “түр хойш тавигдсан” мэт мэдрэх нь түгээмэл. Харин ч энэ үедээ та өөртөө өмнөхөөсөө илүү анхаарал тавих ёстой. Учир нь бие махбод, сэтгэл санаа, дааврын хувьд та маш их өөрчлөлтөд ордог үе тул, өөрийгөө маш сайн анхаарах хэрэгтэй. 

    Өөрийгөө гээхгүй байх гэдэг нь заавал карьер хөөх, бүтээлч үр дүн гаргаж, сертификат цуглуулах тухай биш. Энэ бол “доторх хүнтэйгээ холбоотой хэвээр үлдэх” тухай юм.

    • Өглөө бүр өөрөөсөө “Би өнөөдөр ямар мэдрэмжтэй байна вэ?” гэж асуух
    • Хэдэн минут ч болов ганцаараа юу ч хийхгүй суух
    • Багахан ч гэсэн сонирхол, мэдлэгийн шинэ сэдвээр тархиа сэргээх
    • Сардаа нэг удаа өөрийн нэр дээр төлөвлөгөө гаргах гэх мэт…

    Ээжүүдийн өдөр тутмын амьдралд нуугдсан ЧАДВАРУУД

    Хүүхдээ өсгөж, гэр бүлээ удирдаж явахын зэрэгцээ та олон чиглэлд зэрэг ажиллаж чаддагаа өдөр бүр баталж байдаг. Энэ бүхэн хэзээ ч хөнгөн байдлаар “гэрийн ажил” гэж нэрлэгдэх зүйл биш. Харин ч эсрэгээрээ — асуудлыг хурдан шийдвэрлэх, сэтгэл хөдлөлийг тэнцвэртэй удирдах, цагийн менежмент хийх, стратеги төлөвлөх зэрэг өндөр ур чадваруудыг хөгжүүлж буй мэргэжлийн практик юм. Та хүүхдийн хоол тэжээлээс эхлээд хуваарийн нарийн зохион байгуулалт, сэтгэл зүйн дэмжлэг, сургалтын эхлэл хүртэл олон үүргийг давхар гүйцэтгэж байна. Энэ бүхэн таны амьдралд хуримтлагдаж буй бодит туршлага бөгөөд ажлын ертөнцөд ч үнэ цэнтэйгээр тооцогддог чадварууд юм.

    Жирэмсний амралтын үеийг ШИНЭ БОЛОМЖ болгон хувиргах нь

    Ажлын орчноос түр хөндийрөх нь анхандаа тодорхойгүй байдал, эргэлзээ төрүүлдэг ч үүнийг стратегийн давуу тал болгон хувиргах боломж үргэлж бий. Ирээдүйн мэргэжлийн чиглэлээ дахин тунгаах, шинэ чадвар эзэмших, хувийн төсөл эхлүүлэх зэрэг нь энэ үеийг үнэ цэнтэй өсөн дэвжих цаг болгоход тохиромжтой. Та өдөр тутамдаа гаргаж чадах 30–60 минутын дотор урт хугацаандаа үр дүн авчрах хүчтэй суурь  чадварт суралцаж чадна.

    Дижитал чадвар (Digital Literacy) — орчин цагийн суурь чадварыг илүү өндөр түвшинд эзэмших боломж

    Хувийн хөгжилд чиглэсэн хамгийн үр дүнтэй хөрөнгө оруулалтын нэг бол дижитал цахим орчны ур чадварууд юм. Эдгээрийг эзэмшихэд заавал өндөр өртөг шаардлагагүй бөгөөд зөвхөн интернэт холболт, гар утас эсвэл компьютер байхад хангалттай. Slack, Microsoft team, Google Workspace ашиглан ажлын үр дүнтэй харилцаа зохион байгуулах, Canva дээр контент бүтээх, WordPress эсвэл Notion дээр блог, мэдээллийн платформ хөтлөх, Glassdoor, LinkedIn-ээр мэргэжлийн танилуудаа нэмэгдүүлэх зэрэг нь карьерын хувьд маш хэрэгцээтэй суурь чадварууд юм.  Хүсвэл AI ашиглан  Youtube Video хүртэл хийж болно. Та хэр удаан хөдөлмөрийн орчноос хол байх нь ер хамаагүй, гол нь танд компьютер, интернэт байхад л та ирээдүйд ямар ч ажилд ороход хэрэг болох суурь ур чадвараа хувийн блог, хувийн төслүүд хийнгээ суралцаад авах бүрэн боломжтой. Орчин үеийн ажилд хэрэглэгддэг бүх, платформ, хэрэгслүүдийг та бараг бүгдийг нь үнэгүй хэлбэрээр ашиглах боломжтой байгааг санаарай. 

    Хүүхдээ харангаа орлого олох боломжуудын талаар та энд дарж илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл, санаануудыг Lambda Global – с олж уншиж болно.

    ЖИРЭМСНИЙ АМРАЛТ — Маргаашийн өөртөө итгэх итгэлийн эхлэл

    Жирэмсний амралт бол зогсонги үе биш — харин таны дотоод хүчийг нээж, ирээдүйн өөрийгөө илүү ухаалгаар бүтээж, төлөвлөх үе. Хүүхдээ харахын зэрэгцээ та өдөр бүр үнэт туршлага, амьдралд хэрэгтэй чадваруудыг бодитоор хуримтлуулж байгаа.

    Энэ хугацаанд өөрийгөө мартах бус, илүү сайн хувилбараа бэлтгэхийн төлөө зорилготой, ухаалаг алхмуудыг хийгээрэй. Өнөөдрийн энгийн мэт санагдах хүчин чармайлт таны маргаашийн өөртөө итгэлтэй, бүтээлч, сэтгэл хангалуун амьдралын суурь болно.

  • Монгол HR-ууд таны CV-г хэрхэн уншдаг вэ?

    Монгол HR-ууд таны CV-г хэрхэн уншдаг вэ?

    Ажилд орох өргөдөл илгээх гэдэг бол тухайн байгууллагад “өөрийгөө танилцуулах анхны алхам” юм. Гэхдээ энэхүү анхны алхамд тань ердөө 6–10 секунд л зарцуулдгийг Монголын HR мэргэжилтнүүдийн дунд хийсэн судалгаа болон туршлагууд баталж байна.

    Гадаадын хөдөлмөрийн зах зээлтэй харьцуулахад Монголын ажил олгогчид CV-г үнэлэхдээ зарим талаараа өвөрмөц хандлага гаргадаг. Тэд зөвхөн “чанартай боловсруулсан загвар” харахаас илүүтэйгээр тухайн хүний ажиллах хандлага, байгууллагад хэрхэн нийцэхийг анзаарахыг илүүд үздэг. Тиймээс CV-г хэрхэн бичихээс гадна, ажил олгогчид түүнийг хэрхэн уншдаг, дүгнэдэг талаарх ойлголттой байх нь ажил хайлт тань амжилтад хүрэх эхлэл юм.

    Монгол HR-ууд юунд хамгийн их ач холбогдол өгдөг вэ?

    Ажлын туршлага — CV-г уншиж эхлэхдээ HR-уд хамгийн түрүүнд өмнөх ажлын туршлагыг хардаг. Гэхдээ тэд “Юу хийсэн бэ?” гэж биш, “Яаж хийсэн бэ?, ямар үр дүн гаргасан бэ?” гэдгийг онцлон анзаардаг. Жишээлбэл, “маркетингийн ажил хийсэн” гэх ерөнхий тайлбарыг тэд тоохгүй. Харин “Сошиал медиа кампанит ажлууд зохион байгуулж, хандалтыг 45%-аар нэмэгдүүлсэн” гэж бичсэн бол тухайн ажил горилогчийг илүү үр дүнтэй, зорилготой ажилладаг гэж дүгнэнэ.

    Ур чадварын хэсэг дээр ч ялгаагүй. Монгол ажил олгогчид өндөр боловсролоос илүүтэйгээр бодит ажил дээр хэрэгжүүлж болох практик ур чадварыг чухалчилдаг. Жишээ нь, Excel дээр дата боловсруулж чаддаг уу, хэрэглэгчтэй соёлтой харьцаж чаддаг уу, цаг баримталдаг уу гэх мэт. Товчхон бичихээс гадна, тухайн ажлын байртай хэрхэн уялдаж байгааг тайлбарлах нь нэмэлт оноо болно.

    CV-г унших “МОНГОЛ” арга

    Монголын HR-уудын CV унших хандлага нь зөвхөн баримтад суурилсан байдаггүй. Зарим тохиолдолд тэд тухайн хүний CV-гийн бүтэц, өнгө аяс, хандлагыг мэдрэхийг эрмэлздэг. Товчхон хэлбэл:

    • Хэт урт CV = Хэт ярьдаг хүн
    • Хэт товч CV = Хэт бэлэн биш хүн
    • Ажлын туршлагын хооронд завсар байгаа бол = Эмх замбараагүй карьер
    • Үг, үсгийн алдаатай бол = Хариуцлагагүй

    Мэдээж, энэ бол нийтлэг дүрэм биш. Гэвч олон хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд цаг хэмнэж, хурдан шийдвэр гаргахын тулд ийм байдлаар дүгнэлт хийдэг нь үнэн. Иймээс ажил горилогч бүр өөрийн CV-г нэг төрлийн “сэтгэл зүйн мессеж” мэт ойлгож, ямар утга илэрхийлж байгааг харж засварлах нь зүйтэй.

    Мэргэжлийн зөвлөмжүүд: Яаж бэлдэх вэ?

    1. CV-г “өөрчлөх” биш “зурах”
      Монгол ажил олгогчид таны CV-г нэг л ажлын байранд биш, тухайн байгууллагын соёлтой хэр нийцэх вэ гэдгийг бас хардаг. Тиймээс нэгэн хэвийн, хуулбар мэт CV биш, тухайн байгууллагын онцлогт нийцүүлсэн агуулгатай, зорилготой бичигдсэн CV илүү хүлээж авдаг.
    2. Багаар ажилласан туршлагыг дутуу үнэлдэггүй
      Монголын олон байгууллагад хамтын ажиллагаа маш чухал. Багт хэрхэн дасан зохицсон, хэрхэн манлайлан ажилласан гэх мэт туршлагыг онцлон бичвэл HR-уудын анхаарлыг татах боломжтой.
    3. Visual буюу “харагдах байдал” чухал
      Уншихад хялбар, цэгцтэй, цэвэрхэн layout-тэй CV HR-уудын хараанд илүү түрүүлж тусдаг. Монголд заримдаа формал шаардлагууд харьцангуй сул байдаг ч, CV бол өөрийгөө хэр мэргэжлийн хүн бэ гэдгээ илтгэх “үнэмлэх” тул дизайн дээр анхаарах нь зүйтэй.

    Эцэст нь: CV бол таны талаарх биечлэн уулзахын өмнөх “сэтгэгдэл”

    CV-г ганц удаа боловсруулаад бүх ажилд явуулдаг үе өнгөрсөн. Монголын хөдөлмөрийн зах зээл ч улам нарийн, сонголттой болж байна. HR мэргэжилтнүүд нэг л хүчин зүйл дээр суурилж шийдвэр гаргахаа больж, таны ажилдаа хандах хандлага, үг хэллэг, бүтээсэн үнэ цэнийг илүү чухалчилдаг болсон.

    Тиймээс CV бол зүгээр нэг жагсаалт бус — таны мэргэжлийн түүхийг ярьж буй бичгээр илэрхийлсэн яриа юм. Энэ яриаг хэр ойлгомжтой, мэргэжлийн, ухаалаг байдлаар илэрхийлж чадах нь таныг ярилцлагад урих эсэхийг шийднэ.

     

    Танд зориулсан асуулт:
    Та сүүлд CV-гээ хэзээ шинэчилсэн бэ? Тэр CV таны ажиллах хэв маяг, давуу талуудыг үнэхээр илэрхийлж чадаж байна уу?

    Хэрэв та CV-гээ мэргэжлийн түвшинд сайжруулах эсвэл олон улсын загварт нийцүүлэх талаар тусламж хүсвэл, Lambda Global танд зориулж хиймэл оюун ухаанд суурилсан CV хөрвүүлэгч санал болгож байна.

    Lambda Global blog -оос унших:

  • Ээлжийн амралтаа хэзээ авах нь оновчтой вэ? Зун vs Өвөл – Амралтаа зөв төлөвлөх нь

    Ээлжийн амралтаа хэзээ авах нь оновчтой вэ? Зун vs Өвөл – Амралтаа зөв төлөвлөх нь

    Ажил, амьдралын эрчтэй хэмнэл дунд зөвхөн тайлан, төсөв, бүтээмжтэй байх бус, өөрийн бие махбод, сэтгэл санаагаа сэргээх цаг хугацааг ухаалгаар сонгох нь чухал болсон. Монгол орны улирлын онцлогийг харгалзан үзэхэд, “Хэзээ амрах вэ?” гэхээс илүү “Амралтаа хэрхэн зөв төлөвлөж, илүү үр дүнтэй ашиглах вэ?” гэдэг асуулт илүү чухал болдог.

    Lambda Global-ийн хувьд бид амралтыг зөв төлөвлөж чадвал ажлын бүтээмж эргэн сэргэж, илүү тогтвортой амжилт руу хөтөлдөг гэж үздэг. Ингээд зуны болон өвлийн амралт тус бүр ямар үр нөлөөтэй байж болохыг хамтдаа авч үзье.

    ЗУНЫ АМРАЛТ: Эрч хүчээ нөхөх, шинэ санаа олох үе

    Зуны богинохон хугацаа нь монголчуудын хувьд байгальд ойр байж, хотын стрессээс хэсэг хугацаанд холдох хамгийн таатай боломж юм. Нарны гэрэл, ногоон байгаль хүний сэтгэл зүйд эергээр нөлөөлж, бүтээлч сэтгэлгээ сэргэдэг.

    Хамт олонтойгоо цэвэр агаарт арга хэмжээ зохион байгуулах, харилцаагаа бэхжүүлэх, мөн байгалийн үзэсгэлэнт газарт дижитал амьдралаас түр холдох нь таныг амралтын дараа илүү эрч хүчтэйгээр ажлаа эхлүүлэхэд тусална.

    Харин нэг зүйлийг анхаарах хэрэгтэй – зуны улиралд аялал жуулчлалын оргил үе учраас үнэ ханш өсөж, зарим газруудад захиалга дүүрсэн байх нь элбэг. Иймээс хэрвээ зун амрах төлөвлөгөөтэй бол 3-4 сарын өмнө захиалгаа хийж, ажлынхаа хуваарийг сайн тохиролцох нь зүйтэй.

    ӨВЛИЙН АМРАЛТ: Тайвшрах, эргэцүүлэх боломж

    Өвөл бол гадагшаа гарах боломж харьцангуй бага байдаг ч, дотоод сэтгэлдээ төвлөрч, өөрийгөө хөгжүүлэхэд тохиромжтой үе юм. Хөдөлгөөн бага, аниргүй орчинд шинэ мэдлэг авах, төлөвлөгөө боловсруулах, ирэх жилийн зорилгоо тодорхойлох зэрэг оюуны төвлөрөл шаардсан зүйлсийг хийхэд хамгийн тохиромжтой.

    Мөн энэ үед аяллын зардал харьцангуй хямд байдаг бөгөөд агаарын бохирдол ихэсдэгтэй холбогдуулан, түр хугацаанд цэвэр агаартай бүс рүү явах, эсвэл эрүүл мэндийн амралтын хөтөлбөрт хамрагдах нь эрүүл мэнддээ анхаарал хандуулах сайн арга юм.

    Ээлжийн амралтаа хэрхэн зөв төлөвлөх вэ?

    Зуныг сонговол тохиромжтой шалтгаанууд:

    • Та шинэ санаа, урам зориг авах хэрэгцээтэй байгаа бол
    • Хамт олонтойгоо харилцаагаа сайжруулах шаардлагатай бол
    • Өвлийн улиралд ажил ихтэй байдаг бол

    Өвлийг сонговол тохиромжтой шалтгаанууд:

    • Та төлөвлөгөө, сургалт зэрэг дотоод төвлөрөл шаардсан ажил эрхэлдэг бол
    • Зардлаа хянахыг хүсэж байвал
    • Агаарын бохирдлоос түр хугацаанд холдохыг хүсэж байвал

    Хосолсон хувилбар (туршлагатай хүмүүст):
     Зарим хүмүүс өвөл богино хугацаанд тайван орчинд амарч, зуныг илүү идэвхтэй аяллаар өнгөрөөж хоёр өөр төрлийн амралтыг уялдуулан хэрэглэдэг. Энэ нь жилийн турш эрч хүчээ тэнцвэртэй хадгалах боломжийг бүрдүүлдэг.

    Хэзээ, яаж амрахаа хэрхэн сонгох вэ?

    1. Өөрийн байдалд үнэлгээ хий: Сүүлийн үед танд юу дутагдаж байна вэ – эрч хүч үү, төвлөрөл үү?
    2. Ажлын хуваариа хар: Ямар үед ажил бага, ачаалал бага байдаг вэ?
    3. Амралтаас юу хүлээж байгаагаа тодорхойл: Тухайн хугацааны дараа таныг юугаар сэргэж, шинэчлэгдсэн байлгахыг хүсэж байна вэ?

    Амралт бол зүгээр нэг завсарлага биш

    Ээлжийн амралтаа зөв төлөвлөж, өөрийн амьдралын хэмнэлд уялдуулан ашиглах нь урт хугацааны амжилт, бүтээмж, сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх чухал түлхүүр болдог. Монгол орны улирлын онцлогийг өөрийн хэрэгцээнд нийцүүлэн ухаалгаар ашиглах нь л гол нь юм.

    Lambda Global нь танд зөвхөн ажлын бүтээмжээ сайжруулах төдийгүй амьдрал, ажил хоёрыг уялдуулах илүү ухаалаг шийдлүүдийг санал болгодог. Хэрэв та өөрт тохирсон амралтын стратеги, урт хугацааны бүтээмжээ дэмжих арга зам хайж байгаа бол — бидэнтэй цуг байгаарай.

     

  • Их сургуулиа төгсөөд юу хийх вэ: Монголдоо ажиллах уу, гадаадад сурах уу?

    Их сургуулиа төгсөөд юу хийх вэ: Монголдоо ажиллах уу, гадаадад сурах уу?

    Их сургуулиа төгсөх мөч бол баяр баясгалантай атлаа бага зэрэг айдастай цаг үе. “Цаашдаа яг юу хийх вэ?” гэдэг асуулт хэний ч толгойд орж ирдэг. Нэг хэсэг нь ажил хийхээр шийдэж байхад, нөгөө хэсэг нь гадаадад сурахаар төлөвлөж эхэлдэг. Аль аль нь зөв зам. Гагцхүү таны зорилго, хүсэл, боломж бололцоотой хэр нийцэж байгааг л бодолцох хэрэгтэй.

    Монголдоо ажлын гараагаа эхлэх нь

    Хэрэв та хурдан бие даасан амьдрал эхлүүлж, практик туршлага олж авахыг хүсэж байгаа бол эх орондоо ажлын гараагаа эхлэх нь маш ухаалаг алхам юм. Энэ сонголт танд зөвхөн орлого авчирахаас гадна нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцох, өөрийн мэргэжлийн чиглэлээ бодитоор ойлгох боломжийг олгодог.

    1. Монголын хөдөлмөрийн зах зээлийн бодит байдал

    2025 онд Монгол Улсын хөдөлмөрийн зах зээлд 83,700 гаруй ажиллах хүчний эрэлт байгаа нь боловсон хүчний хэрэгцээ нэмэгдсээр байгааг харуулж байна. Энэ нь таны хувьд сайн мэдээ. Зөв стратегитай хандвал Монголд том боломжууд нээлттэй хэвээр байна.

    Одоогийн хамгийн эрэлттэй салбарууд бол уул уурхай, барилга, мэдээллийн технологи, дижитал маркетинг, боловсрол, төрийн үйлчилгээ, мөн олон улсын төсөл хөтөлбөрүүд юм. Та Lambda Global платформыг идэвхтэй ашиглаж, өөрийн сонирхсон салбараа судлаарай.

    2. Эхний ажилд хэт их хүлээлт бүү тавь

    21-23 насандаа төгссөн залуучуудын хувьд ажил амьдрал дөнгөж эхэлж байгаа гэдгийг санаарай. Эхний ажил тань заавал мөрөөдлийн ажил байх албагүй. Гэхдээ ямар ч ажил таныг өөр түвшинд гаргаж, ирээдүйн карьерын суурийг тавьдаг. Гол нь туршлага хуримтлуулж, ур чадвараа хөгжүүлж байх явдал юм.

    Ажил олгогчид зөвхөн дипломыг бус, бодит ур чадварыг чухалчилдаг болсон. Англи хэл, дижитал мэдлэг(Digital Literacy), багаар ажиллах чадвар, харилцааны ур чадвар, цагийн менежмент зэрэг нь таны том давуу тал болно.

    3. Хүрээлэлтэй бол

    Монголын зах зээл харьцангуй жижиг тул зөв хүмүүстэй холбогдож чадвал карьерынхаа эхний алхамд асар их давуу тал олж авна. Семинар, уулзалт, ажил олгогчдын арга хэмжээнд оролцож, өөрийгөө танилцуулах, мэргэжлийн холбоо тогтоох боломжийг бүү алдаарай. Онлайнаар ч зөвлөгөө авах, туршлагатай хүмүүстэй холбогдох нь карьерын тань эхний жилүүдэд маш их үр нөлөөтэй.

    4. Орчин үеийн ажлын хэлбэрүүдийг туршиж үз

    Монголд ажиллана гэдэг нь зөвхөн дотоодын байгууллагуудад ажиллах ёстой гэсэн үг биш. Олон залуус өнөөдөр гадаадын компаниудад зайнаас ажиллаж, гадаад валютаар орлого олж, олон улсын туршлага хуримтлуулж байна. Upwork, Fiverr, LinkedIn зэрэг платформуудыг судалж, фрийланс ажлын боломжуудыг эрэлхийлээрэй.

    Гадаадад суралцах нь

    Хэрвээ та өөрийгөө илүү сорьж, шинэ орчинд орж, мэргэжил дээшлүүлж, судалгаа шинжилгээ хийх дуртай, мөн олон улсын түвшинд ажиллах зорилготой бол гадаадад магистрт суралцах нь хамгийн зөв сонголт байж болно.

    1. Гадаадад сурахын үнэ цэнэ

    Гадаадад сурах нь олон давуу талтай үнэ цэнтэй шийдвэр юм. Нэгдүгээрт, дэлхийн хэмжээний боловсрол эзэмших боломжтой бөгөөд энэ нь ирээдүйн ажил мэргэжлийн амжилтад томоохон нөлөө үзүүлдэг. Мөн хэлний чадвараа сайжруулж, олон улсын орчинд харилцах чадвар нэмэгдэнэ. Үүнээс гадна олон улсын ажил, тэтгэлэг, визний төрөл бүрийн боломжууд нээгдэж, карьераа олон улсын төвшинд хөгжүүлэх нөхцөл бүрдэнэ. Гадаадад суралцсанаар шинэ найз нөхөдтэй болж, мэргэжлийн өргөн хүрээний сүлжээ үүсгэх нь ч бас чухал давуу тал юм.

    2. Монголчуудад тохиромжтой орнууд

    • Өмнөд Солонгос – Тэтгэлэг элбэг, соёл ойр, сурангаа ажиллах боломж
    • Япон – Инженер, бизнес, технологийн чиглэлээр хүчтэй
    • Герман – Үнэгүй, чанартай боловсрол, өөр соёлд суралцах боломж
    • АНУ, Канад, Их Британи – Шилдэг боловсрол, төгсөөд ажиллах боломж
    • Австрали – Оюутнуудад ээлтэй, ажлын боломж их

    3. Ирээдүйн зорилгоо тодорхой болго

    Гадаадад суралцах нь өөртөө болон боловсролдоо хийж буй чухал хөрөнгө оруулалт. Гэвч төгссөний дараа дахин нэг том шийдвэртэй тулгарна — үлдэх үү, буцах уу?

    Урт хугацаанд гадаадад амьдарсны дараа таны үзэл бодол, амьдралын хэв маяг өөрчлөгдсөн байдаг. Хэрэв зорилгоо тодорхойлоогүй бол үлдэх, буцах хоёрын хооронд эргэлзэж, сэтгэлзүйн хувьд гацсан мэдрэмж төрж болзошгүй.

    Аль ч сонголт нь зөв байж болно. Гол нь зорилгоо тодорхой болгосноор та илүү тайван, сэтгэл хангалуун амьдарч цаг хугацаа хэмнэх боломжтой.

    Хосолсон стратеги: Хоёр замыг нэгтгэх боломж

    Хэрэв та аль замыг нь сонгохоо мэдэхгүй байгаа бол, заавал яарах хэрэггүй. Та залуу, цаг хугацаа танд бий. Эхлээд 1-2 жил Монголдоо ажиллаж, практик туршлага олж авч, санхүүгийн боломжоо бэлтгэсний дараа гадаадад суралцах замыг сонгож болно. Эсвэл гадаадад суралцах хугацаандаа ажиллан туршлагаа давхар олж авах ч боломжтой. Амжилттай хүмүүс ихэвчлэн нэг шулуун замаар явдаггүй. Тэд нөхцөл байдалдаа тохируулан уян хатан, алсыг харсан шийдвэр гаргасаар зорилгодоо хүрдэг. Гол нь өөрийн зорилго, үнэт зүйлдээ үнэнч байж, боломжуудыг эрэлхийлэх явдал.

     Эцэст нь

    Шинэ төгсөгч бүрийн зам өөр. Монголдоо үлдэх үү, гадаадад сурах уу гэдэг нь зөв буруу сонголтын асуудал биш — таны зорилго, нөхцөл байдал, үнэт зүйлээс л хамаарна.

    Хаана ч амьдрах боломж бий. Улс орнууд хөгжлөөрөө ялгаатай байж болох ч гадаадад байлаа гээд илүү жаргалтай байна гэсэн баталгаа байхгүй. Сэтгэл хангалуун байх эсэх нь таны зан чанар, ертөнцийг үзэх үзэл, тухайн орчинтой хэр нийцэхээс шалтгаална.

    Тиймээс аль ч замыг “зөв” эсвэл “буруу” гэж хэт шүүх хэрэггүй. Энэ бол таны л аялал.

    🎯 Дараагийн алхмаа тодорхойлоход тусламж хэрэгтэй байна уу?
    Lambda Global -оос та хамгийн орчин үеийн өндөр цалинтай ажлыг олох боломжтой.

  • Цалингаа хэрхэн зөв тохиролцох вэ- Remote болон дотоодын ажлын ярилцлагад зориулсан зөвлөмж

    Цалингаа хэрхэн зөв тохиролцох вэ- Remote болон дотоодын ажлын ярилцлагад зориулсан зөвлөмж

    Ажил горилогч бүрийн хүсдэг нэн чухал зүйлсийн нэг нь сэтгэлд нь хүрсэн хэмжээний цалингаа тохиролцох байдаг. Гэхдээ цалингийн тухай ажлын ярилцлагын үеэр ярих нь ихэнх хүмүүст хүндхэн санагддаг. Ялангуяа гадаадын эсвэл томоохон дотоодын компаниудтай ярилцаж байгаа үед.

    Хэрэв та гадаад, дотоодын компанид зайнаас (remote) эсвэл бүтэн цагаар оффист  ажиллахаар өргөдөл өгч байгаа бол цалингаа хэрхэн зөв, өөрт ашигтайгаар тохиролцох вэ гэдэг нь таны цаашдын орлого,  сэтгэл ханамжид ихээхэн нөлөөлнө.

    Тиймээс энэ удаад Lambda Global та бүхэндээ Монголд амьдрангаа олон улсын болон дотоодын зах зээлд ажиллаж буй мэргэжилтнүүдэд зориулсан товч бөгөөд үр дүнтэй “цалингаа хэрхэн тохиролцох”  тухай зөвлөмжүүдийг хүргэж байна.

    1. Олон улсын & дотоодын зах зээлийн ханшийг судалж мэдэх

    Цалин тохиролцохын өмнө тухайн ажлын байрны зах зээлийн ханшийг судлах нь хамгийн чухал алхам. Хэрэв та зайнаас гадаадын компанид ажиллах гэж байгаа бол дараах платформуудаас хэрэгтэй мэдээллээ авч болно:

    • Lambda Global – Монголын бусад нэр хүндтэй ажил зуучлалын сайтууд
    • Glassdoor , LinkedIn— олон улсын цалингийн жишиг
    • Remote OK , We Work Remotely, FlexJobs гэх мэт- remote ажлын зах платформууд

    Зөвлөмж: Хэрэв анх удаа зайнаас олон улсын компанид ажиллаж байгаа бол “remote + your job title + salary” гээд компани болон бүс нутгийн дундаж цалинг хайж судалж үзэх хэрэгтэй. Өөрийн чадвар боловсрол, туршлагыг харгалзан үзэн, ижил ажлын байр Монгол, Солонгос, АНУ, Европт ямар цалинтай байгааг харьцуулж хараарай. Ингэснээр өөрийгөө хэт доогуур үнэлэхээс сэргийлнэ.

    2. Өөрийн үнэ цэнийг тодорхой илэрхийл

    Тухайн компанид ямар үнэ цэнэ авчирч байгаагаа ойлгуулж чадвал, цалин нэмэгдэх боломж өсдөг. Тухайлбал  2-3 хэлтэй,  салбартаа удаан ажилласан туршлагатай бол:

    • Гурван хэлтэй (монгол, англи, солонгос) гэх мэт
    • Remote ажлын туршлага, өөр цагийн бүсэд ажиллах чадвар
    • Бие дааж болон багаар ажиллах чадвар
    • Олон соёлтой хүмүүстэй ойлголцож ажиллах соёлын ялгааг ойлгодог байдал

    Ингэж хэлж болно:

    “Миний туршлага болон олон улсын болон дотоодын зах зээлийн мэдлэг судалгаан дээр үндэслэн энэ ажлын байрны хувьд  X₮–Y₮-ийн хооронд цалин авах боломжтой гэж бодож байна.”

    3. Цалингаа тохиролцох зөв мөчийг хүлээ

    Анхан шатны ажлын ярилцлагын үеэр шууд цалинг хөндөх нь тохиромжгүй. Эхлээд ажил олгогчдод өөрийн ур чадвар, туршлагаа харуулж ойлгуулах хэрэгтэй. Хэрвээ ажил олгогч цалингийн хүлээлтийн талаар түрүүлж асуувал:

    “Эхлээд ажлын үүрэг, хариуцлагын талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдэж авмаар байна. Гэхдээ зах зээлийн нөхцөл байдалд үндэслэн надад төсөөлж буй цалингийн хүрээ бий.”

    Та цалин тохиролцох үед, тодорхой хариулт хэлэх гэж яарах хэрэггүй. Хэрэв, танд тухайн ажлын байрны талаар илүү мэдээлэл хэрэг болох үед тодорхой хугацаанд бодож, судалж үзэх цаг авах бүрэн эрхтэйгээ санаарай.

    4. Цалингийн хүлээлтээ шударгаар илэрхийлэх

    Монголчууд  цалин тохиролцох үед санаа зовж эвгүйцэх, эсвэл хэт даруухан байх нь элбэг. Гэвч гадаад, дотоодын олон компаниудын хувьд илэн далангүй цалин тохиролцох явдал бол зайлшгүй байх зүйл юм.

    Хэрвээ ажил олгогчийн санал таны хүлээлтээс бага байвал:

    “Санал тавьсанд баярлалаа. Миний туршлага болон ийм төрлийн “remote” ажлын зах зээлийн ханшийг харгалзан үзвэл, X₮ – Y₮ орчим цалин хүлээж байсан. Энэ талаар уян хатан байж тохиролцох боломжтой юу?” гэх мэт

    5. Цалингаас гадна бусад нөхцөлийг мөн харгалз

    Заримдаа зөвхөн өндөр цалин чухал биш. Та дараах ашигтай нөхцөлүүдийг мөн харгалзаж цалин тохиролцохдоо илүү уяан хатан хандаж болно:

    • Ээлжийн амралт болон баярын өдрүүдэд амрах боломж– Жишээ нь барууны орны компаниуд өөрийн улсын хуанлийг дагадаг тул Монголын баяраар амрах эсэх нь тодорхойгүй ч ажил амьдралын тэнцвэртэй байдал өгөхүйц хэмжээнд амрах боломжийг олгох магадлалтай.
    • Эрүүл мэндийн даатгал, бонус урамшуулал, ажлын тоног төхөөрөмжийн төсөв зэрэг нэмэлт хангамжууд маш чухал.
    • Албан тушаалын өсөлт, суралцах болон ментортой ажиллах боломж, багийн соёл ч бас анхаарах зүйлсийн нэг.

    Заримдаа бага зэрэг бага цалинтай байсан ч бүтээлч эрх чөлөө, тогтвортой байдал, уян хатан цагийн хуваарь, хөгжих боломж сайтай ажил бол илүү үнэ цэнтэй байдаг.

    6.Урьдчилж бэлдэх

    Цалингийн талаар ярих нь өөрөө нэгэн төрлийн чадвар юм — харин энэ чадвар дадлага хийх тусам улам амар болох нь ойлгомжтой. Ажлын ярилцлагад орохоосоо өмнө найзтайгаа эсвэл толины өмнө өөртэйгөө ярьж бэлтгэл хийж болно. Мөн тантай нэг салбарт ажилдаг найзууд эсвэл ментор байгаа бол, тэд цалингаа яаж тохиролцож байсан талаар асууж зөвлөгөө аваарай.

    Эцэст нь 

    Цалингаа тохиролцоно гэдэг нь зөвхөн мөнгө яриад шунахай байгаагийн илрэл биш — харин өөрийн чадвар, туршлага, үнэ цэнийг шударгаар үнэлж, ажил олгогчдод бодитой хүлээлт тавьж буйн нэг хэлбэр юм.

    Монголчуудын хувьд гадаад, дотоодын олон улсын байгууллагад ажиллах боломжууд нэмэгдэж буй энэ үед хуучин сэтгэлгээгээр ажил олгогчийн хэлсэн цалинг шууд хүлээн зөвшөөрдөг дадлыг өөрчлөх шаардлага гарч байна. Бид өөрсдийн үнэ цэнийг мэдэрч, тодорхой илэрхийлж, тохиролцож сурах нь илүү чухал болжээ.

    Тиймээс та өөрийн туршлага, чадварт итгэж, ажлын ярилцлагад сайтар бэлтгэж, эелдэг боловсон байдлаар цалингаа нээлттэй ярилцах нь зүйтэй. Энэ бол зөвхөн нэг ажилд орох тухай биш — харин Монгол мэргэжилтнүүдийн төлөөлөл болж, ирээдүйн стандарт, хандлагыг хамтдаа шинэчлэх эхлэл юм.

    Танд Lambda Global– аар AI ашиглан өөрийн чадвар, туршлагад үндэслэсэн цалин тооцоолол хийж үзэхийг зөвлөж байна.

  • AI-д орлогдохгүй байх арга: Ирээдүйн ур чадварууд ба боломжууд

    AI-д орлогдохгүй байх арга: Ирээдүйн ур чадварууд ба боломжууд

    Хиймэл оюун ухаан (AI) хурдацтай хөгжихийн хэрээр олон салбарт хүний оролцоо багасаж, зарим ажлын байр аль хэдийн автомат системд шилжиж эхэлсэн нь бодит үнэн болоод байна. Жишээлбэл, хэрэглэгчийн үйлчилгээ, өгөгдөл боловсруулах, оффисын туслах үүрэг зэрэгт AI ашиглах нь компанид зардал хэмнэж, ажлын үр дүнг хурдан гаргах нэг арга болжээ. Үүний улмаас дэлхийн томоохон компаниуд хүний нөөцөө цомхотгох, бүтцийн өөрчлөлт хийх алхмуудыг ч авч хэрэгжүүлж байна.

    Энэ өөрчлөлт зөвхөн ажилгүйдэл дагуулна гэсэн үг биш. AI зарим төрлийн ажлыг “орлож” байгаа болохоос, бүхэл бүтэн мэргэжлийг устгаж байгаа хэрэг биш юм. Хамгийн чухал нь — бид энэ технологийн өөрчлөлтөд хэрхэн бэлтгэж, дасан зохицох вэ гэдэгт оршиж байна.

    Ямар ажлууд AI-р орлогдох вэ?

    Хиймэл оюун ухаан нь байнга давтагддаг, тодорхой дүрэмд суурилсан, өгөгдөлтэй холбоотой(data-entry, data-heavy) ажлуудыг гүйцэтгэхэд маш тохиромжтой байдаг. Тиймээс дараах чиглэлийн ажлын байрууд, хиймэл оюун ухаанаар хийгдэж эхэлсэн:

    • Харилцагчийн үйлчилгээ – AI Чатботууд энгийн, түгээмэл тохиолдолд асуултад аль хэдийн маш сайн хариулж чаддаг болсон. Харийн одоогийн байдлаар онцгой нөхцөлүүдэд хэрэглэгчийн нарийн төвөгтэй хүсэл, хэрэгцээг хангах болон түүнд нь  сэтгэл ханамжийн баталгаа өгч чадахуйц хариуг зөвхөн “хүн” л өгч чадах хэвээр байна.
    • Нягтлан бодох, санхүү – Нягтлан бодох бүртгэлийн өдөр тутмын ажил болон өгөгдөл шинжилгээний үүргүүд автоматжиж байгаа ч, стратегийн санхүүгийн төлөвлөлт, харилцаа удирдлага, ёс зүйн хяналт зэрэг нь хүн төвтэй хэвээр байна.
    • Логистик, тээвэр – Автомат жолоодлого хөгжиж байгаа ч, зохицуулалт, дэд бүтэц, аюулгүй байдал зэрэг нь хүний хяналтыг шаардсаар байна.

    Хиймэл оюун ухаан нь зөвхөн ажлыг орлоод зогсохгүй шинэ ажлын байруудыг нэмэх аж. 2020 онд Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумын мэдээлснээр, 2025 он гэхэд AI нь 85 сая ажлын байрыг устгах ч 97 сая шинэ ажлын байр (жишээ нь: өгөгдөл шинжилгээ, AI-хөгжүүлэлт, дижитал маркетинг, хүн-машины харилцаа гэх мэт) бий болгоно гэж тооцоолжээ.

    Өөрчлөгдөж буй салбарууд ба боломжууд

    Хиймэл оюун ухаан зарим ажлуудыг орлож эхэлсэн ч, үүний зэрэгцээ цоо шинэ салбаруудыг ч бий болгож байна. Ирээдүйд эрчимтэй өсөлттэй байх магадлалтай хэд хэдэн чиглэлүүд:

    • Хиймэл оюун ба машин сургалтын мэргэжилтнүүд: AI системүүдийг зохион бүтээх, сургалт хийх, арчлах чадвартай мэргэжилтнүүдийн эрэлт маш хурдтай өсөж байна.
    • Кибер аюулгүй байдал ба мэдээллийн нууцлал: Автоматжуулалт нэмэгдэхийн хэрээр системүүдийн аюулгүй байдлыг хангах нь урьд урьдынхаас чухал болж байна.
    • Хүн-AI харилцааны дизайнераар ажиллах: Хиймэл оюуны интерфэйсүүдийг ойлгомжтой, ёс зүйтэй, хэрэглэгчдэд ээлтэй байлгах нь нэн шаардлагатай.
    • Бүтээлч ба стратегийн чиглэлийн ажлууд: Өгүүлэмж бүтээх, брэндинг, инновац, дизайны ажлууд нь хүний онцгой мэдрэмж чадвар шаарддаг. AI нь хэрэгжилтэд туслах ч, бүтээлч байдал ба алсын хараа нь хүний оролцоог зайлшгүй шаардана.

    Хамгийн гол нь, техникийн биш мэт харагддаг ажлууд ч AI хэрэгслийн талаар мэдлэгтэй болсноор илүү давуу талтай болно. Жишээ нь, зорилтот хэрэглэгчдийг AI ашиглан тодорхойлж чаддаг маркетингийн мэргэжилтнүүд илүү өрсөлдөх чадвартай байх болно.

    Ажил хайгчид хэрхэн бэлдэх вэ?

    Тодорхой нэг ажлын байрыг “ирээдүйд баталгаатай” байлгах гэж хичээхээс илүүтэйгээр, өөрийн ур чадвар болон сэтгэлгээний хэв маягийг ирээдүйд нийцүүлэн хөгжүүлэх нь илүү ухаалаг алхам болох талтай. Үүний тулд дараах зүйлсэд анхаараарай:

    1. Хүнд төвлөрсөн ур чадваруудыг хөгжүүлэх
       Бусдыг ойлгох чадвар, харилцаа, шүүмжлэлт сэтгэлгээ(critical thinking), дасан зохицох чадвар зэрэг нь хиймэл оюун орлохoд хамгийн хүндрэлтэй чадварууд юм. Эдгээр чадварт тулгуурласан ажлууд ирээдүйд илүү бат бөх байж чадна.
    2. Дижитал мэдлэгээ нэмэгдүүлэх(Digital Literacy)
      Программист болох шаардлагагүй ч, AI хэрхэн ажилладгийг, мөн хэрхэн хиймэл оюунтай хамтран ашиглах талаар ойлголттой байх нь маш чухал. Үүний тулд Coursera, edX, LinkedIn Learning зэрэг платформууд дээрх үнэ төлбөргүй,  хямдхан сургалтуудад хамрагдаж болно
    3. Сониуч байж, тасралтгүй суралц
      Ирэх арван жилийн хамгийн үнэ цэнтэй ажилчид бол уян хатан, тасралтгүй суралцдаг хүмүүс байх болно. Ур чадвараа шинэчилж, сонирхсон шинэ чиглэлүүдийг судлахад тогтмол цаг гаргаарай.
    4. AI-г хэрэгсэл болгон ашигла
       AI-г аюултай зүйл гэж үзэхийн оронд, хэрхэн ажилд тань тусалж чадахыг судал. Жишээ нь, зохиолчид судалгаандаа, дизайнерууд visual санаа туршихад, бизнес шинжээчид том өгөгдлийг хурдан боловсруулахад AI ашиглаж болно. Эдгээр хэрэгслийг үр дүнтэй ашиглаж сурах нь чухал үр дүнд хүргэнэ.
    5. Хүрээлэл үүсгэж, хамтдаа сурч хөгжөөрэй
       AI-тэй уялдсан хөдөлмөрийн зах зээлд ажлын шилжилт хийхэд хамт олон,танил талтай байх нь илүү хялбар байх болно. Онлайн форумууд, мэргэжлийн холбоод, уулзалтууд нь мэдээлэлтэй байхад, дэмжлэг авахад, шинэ боломжуудыг олж харахад тусалдаг.

    Ирэх 5-10 жилд хиймэл оюун ухаан болон автоматжуулалт хөдөлмөрийн зах зээлд томоохон өөрчлөлт авчрах нь тодорхой. Гэвч энэ бол сүйрлийн дохио биш, харин хувьсан хөгжиж буй үйл явц юм. Зөв сэтгэлгээ, зөв хэрэгслийн тусламжтайгаар ажил хайгчид энэхүү сорилтуудыг шинэ боломж болгож, өөрийгөө дахин бүтээх, хөгжүүлэх замаа нээж чадна.

    “AI миний ажлыг булаах уу?” гэж асуухын оронд “AI-г ашиглан би яаж илүү сайн ажиллаж, шинэ үүд хаалгыг нээх вэ?” гэж өөрөөсөө асуух цаг ирсэн байна.

    Та Lambda Global Флатформоор дамжуулан хиймэл оюунд суурилсан өөрт тохирох ажлын байраа олоорой. 

     

  • Хэрхэн өөрт тохирсон утга учиртай ажлыг олох вэ?

    Хэрхэн өөрт тохирсон утга учиртай ажлыг олох вэ?

    Өндөр цалин, тогтвортой ажлын байр чухал ч, ихэнх хүмүүс өөрт тохирсон,  зөв зүйл хийж байгаа мэт мэдрэмжийг өгөх, утга учир, хүсэл тэмүүллийг нь өдөөх ажлыг  илүүд үздэг. Гэхдээ яг яаж өөрт тохирсон, утга учиртай санагдах ажил олох вэ?

    Юуны түрүүнд дотоод дуудлага, үнэт зүйл, хүсэл тэмүүллээ ойлгох нь чухал бас түүндээ тулгуурлан ур чадвараа хөгжүүлэх хэрэгтэй. Ихэнх хүмүүс өөрийн хүсэл тэмүүллээ тодорхой хэмжээнд анзаардаг боловч бодит байдал дээр нөхцөл байдал, цалин хөлс, цаг үеийн тренд зэрэг гадаад хүчин зүйлсээс хамаарч ажлаа сонгодог тул утга учир, хүсэл тэмүүллийг ажлаасаа мэдэрдэггүй. Тэгэхээр өөрт тохирсон, утга учиртай санагдах ажлыг олохын тулд доорх энгийн хэдэн асуултуудын хариултыг өөрөөсөө асууж мэдээд- тухайн хариултуудтай  нийцэх ажил, байгууллагыг хайж олоорой. 

    Юу танд хамгийн чухал вэ гэдгийг мэдэх

    Өөрийн үнэт зүйлсийг ойлгохын тулд  дараах асуултыг өөрөөсөө асуугаарай:

       Би ажил, амьдралдаа юунд хамгийн их үнэ цэн өгдөг вэ?

    Жишээ нь:

    • Эрх чөлөө ба уян хатан байдал
    • Бүтээлч байдал ба өсөн дэвших боломж
    • Тогтвортой байдал, аюулгүй байдал
    • Бусдад туслах, нийгэмд  хувь нэмэр оруулах

    Өөрт хамгийн чухал хүчин зүйлсээ тодорхой мэдэж авснаар цаашид  тохирох ажлаа олох таны “чиглүүлэгч”  болно.

    Хүсэл тэмүүлэл, дотоод дуудлагаа ойлгох

    Хүсэл тэмүүлэл(Passion)-ээ дагах гэдэг нь  үргэлж догдлолтой, амар зүйлийг хийх биш байдаг. Заримдаа, зөвхөн таны хувьд л гүн утга учиртай зүйлийг хэцүү байсан ч хамаагүй хийхийг хэлдэг. 

    Өөрөөсөө дараах асуултуудыг  асуугаарай:

    • Би ямар төрлийн асуудлыг шийдэх дуртай вэ?
    • Ямар ажлыг хийхэд цаг хугацаа нисэн одох мэт санагддаг вэ?
    • Хүүхэд байхдаа хэн ч зааж, зөвлөөгүй байхад юу хийх дуртай байсан бэ?

    Таны хүсэл тэмүүлэл тань анир чимээгүйн дунд өөрийн дотоод хүнээ сонсох үед ирэх болно. Та юуг сайн хийж чаддаг, юунд амжилт гаргаж байгаагаас тань ирэхгүй байж болно. Мэдээж таны чадвар маш чухал ч энэ нь таны хүсэл тэмүүллийг бий болгож ч болно, үгүй ч байж болно. Мөн хүсэл тэмүүлэл гэдэг заавал “нэр үгээр” тодорхойлогдох ажил, зорилго байх ёсгүй ба таны амьдрал, ажилдаа хандах “хандлага” эсвэл “утга учир” өгдөг өдөр тутмын жижиг “үйлдэл” ч байж болно. 

    Байгууллага, ажлын байрыг үнэт зүйл, хүсэлт тэмүүлэлтэй холбох

    Дотоод хүсэл тэмүүллээ ойлгож байгаа бол та ажил хайхдаа өөрөөсөө дараах зүйлсийг асуугаарай:

    •    Энэ байгууллага миний үнэт зүйлсийг дэмжих үү?
    •    Энэ ажил намайг урам зоригтой байлгаж чадах уу?

    Ажил хайж байхдаа, зөвхөн ажлын байрны тодорхойлолтыг бүү хараарай. Тухайн байгууллагын соёл, дотоод уур амьсгал зэргийг ярилцлагын үеэр болон тухайн газарт ажилладаг хүмүүсээс асууж судал. Зөвхөн өндөр цалинд хөтлөгдөлгүй, өөрийн дотоод “хөдөлгөгч хүч”-ийг сонсоорой. 

    Өөрийгөө үнэн бодитоор илэрхийлэх

    Өөрийн түүхийг үнэн бодитоор илэрхийлсэн CV , Сover Letter-тэй байх. Яагаад тэр ажлыг хийхийг хүсэж байгаагаа чинь үнэнээр нь өөрийн үгээр өгүүлэх хэрэгтэй. 

    • Юу таны хөдөлгөх хүч болдог талаар
    • Ямар төрлийн ажил танд амьдарч байгаа мэт мэдрэмж өгдөг талаар
    • Яагаад тухайн байгууллага, ажлын байр танд утга учиртай санагдаж буй талаар

    Ажил олгогчид жинхэнэ “хүсэл тэмүүлэл”-ийг таньж үнэлж чаддаг.

    Эцэст нь:

    Зөв ажил олоход бүх зүйлийг бүрэн ойлгосон байх шаардлагагүй.Өөрийгөө таньж мэдэх, дотоод дуудлагаа сонсох нь цахим ертөнцөөс хэт хамааралтай өнөө үед амаргүй  тул хичээл зүтгэл, цаг хугацаа шаарддаг.

    Олон төрлийн ажлыг туршиж үзэн, өөрийгөө бага багаар таньж мэд. Бүх зүйл тодорхой байх албагүй — гол нь энгийнээр бодож, сэтгэл зүйн хувьд бэлэн, нээлттэй байх нь л чухал.

  • Гадаадаас ирээд Монголд хэрхэн карьераа шинээр эхлүүлэх вэ?

    Гадаадаас ирээд Монголд хэрхэн карьераа шинээр эхлүүлэх вэ?

    Гадаадад олон жил ажиллаж, сурч, амьдарч байгаад Монголдоо буцаж ирэхэд олон төрлийн мэдрэмж төрдөг. Зарим зүйлс танил санагдах ч, хөдөлмөрийн зах зээл, мэргэжлийн орчин тийм ч их тодорхой, ойлгомжтой санагдахгүй байж мэднэ.

    Гадаадад хуримтлуулсан мэдлэг, туршлагаа эх орондоо хэрэгжүүлнэ гэсэн хүсэлтэй эргэн ирж буй хүмүүс олон бий. Гэвч Монголын өнөөгийн хөдөлмөрийн зах зээлд хэрхэн дахин нэвтрэх вэ гэдэг нь тодорхой бус байдаг. Хэрэв та яг одоо ийм асуудалтай тулсан байгаа бол дараах хэрэгцээт, бодит зөвлөмжүүд танд тус болно.

     1. Боловсрол, туршлагаа зөв “илэрхийлж” ойлгуулах 

    Гадаадад сурсан, ажилласан туршлагынхаа үнэ цэнийг харуулахын тулд тэдгээрийг Монголын нөхцөлд тохируулан тайлбарлах хэрэгтэй.

    🎓 Хэрэв та гадаадад сурсан бол:

    Мэргэжлээ Монголын ямар салбаруудад хэрхэн ашиглаж болохыг товч тодорхой тайлбарла. Дипломын ажил, судалгаа, төслүүдээс практик жишээ оруул. Сурсан программ, ур чадваруудаа тодорхой бичиж болно.

    💼 Хэрэв та гадаадад ажилласан бол:

    Албан тушаал, үүргээ Монголын байгууллагуудад ойлгомжтой хэлбэрээр тайлбарла. Үр дүнгээ тодорхой  илэрхийл (ж. “Хэрэглэгчийн гомдлыг 40%-ар бууруулсан”). Ажилласан аргачлал, системүүдээ (CRM, Agile, Notion гэх мэт) дурдаад, хэт их гадаад үг хэллэг ашиглахаас зайлсхийх хэрэгтэй.

    Зөвлөмж: Гадаадад байсан гэж өөрийгөө хэт үнэлэхээс илүү, ямар асуудлыг хэрхэн шийдсэнээ ойлгомжтойгоор илэрхийлж чадвал таны туршлага илүү үнэлэгдэнэ.

    2. Одоогийн хөдөлмөрийн зах зээлийг судал

    Магадгүй, та сүүлд Монголд ажилласнаас хойш олон зүйл өөрчлөгдсөн байж мэднэ. Старт-ап орчин илүү идэвхтэй хөгжиж, гадаадын компаниуд илүү олон Монгол ажилтантай болж, олон улсын жишгийг даган дижитал ур чадвар эрэлттэй болсон. Гэвч ажил олох нь одоог хүртэл танил талаараа шийдэгддэг байдал хэвээр байх магадлал өндөр гэдгийг ойлгох нь чухал.

    Зөвлөмж: Lambda Global, Zangia,Worki, LinkedIn зэрэг платформоос ажлын зар харахтай зэрэгцэн тухайн салбарт ажиллаж байгаа хүмүүстэй холбогдоорой. Найз нөхөд, хуучин хамтран ажиллагсадтайгаа холбогдох нь мөн чухал.

     3. Танилын хүрээгээ дахин босгох(networking)

    Хэрэв та олон жил гадаадад байсан бол таны хуучин танилууд өөр салбар луу орсон, эсвэл бүр холбоо тасарсан байх магадлалтай. Тэглээ гээд та санаа зовох хэрэггүй. Жаахан цаг орох ч, шинээр танилын хүрээгээ бий болгоход л болно. Арван жил, их сургуулийн ангийнхан, хамтран ажиллаж байсан хүмүүс, багш нар зэрэг ойрын хүрээллээсээ эхлээрэй. Тухайн салбарын арга хэмжээнд оролцож, сургалт, сайн дурын ажилд нэгдэх боломжуудыг ашиглаарай.

    Зөвлөмж: Танил талаараа ажил хайхыг буруугаар бодох хэрэггүй. Монгол гэлтгүй, дэлхийн хаана ч “networking”- хийнгээ ажил хайх нь хэвийн зүйл байдаг. Танилын хүрээгээ тэлж, олон нийтийн дунд байж чадвал боломж өөрөө ирэх магадлалтай.

     4. “Reserve Culture Shock” -д орох магадлалтайг санах

    Мэргэжлийн орчны Монгол соёлд дахин дасан зохицох хэрэгтэйг та сайн ойлгож байсан ч, сэтгэлзүйн хувьд хүнд сорилтуудтай тулгарч мэднэ. Удирдлагын хэв маяг, удаан шийдвэр гаргалт, эсвэл хэт илэн далангүй шүүмжлэл гэх мэт зүйлс танд бухимдал төрүүлэхээр санагдаж болох талтай. Эхэндээ танд эх орондоо эргэн ирсэн ч гадны хүн мэт мэдрэмж төрөх болно. 

    Зөвлөмж: Монголд эргэн ирэх энэ үеэ шинэ соёлд дасан зохицох үйл явц мэтээр хүлээж аваарай. Монголын бодит нөхцөл байдлыг хэт их шүүмжлэлтэй хүлээн авалгүй, өөртөө дасан зохицох хугацааг харамгүй өгөөрэй. 

    5. Гадаадын туршлагаа даруугаар ашиглах

    Та зөвхөн гадаадад эзэмшсэн боловсрол, туршлагаасаа гадна, гадаад хэлний өндөр мэдлэг, олон улсын орчинд ажиллах арга барил, асуудлыг шийдвэрлэх уян хатан байдал, ёс зүйн арай өөр ойлголтыг ч авч ирж буй юм. Энэ бол асар их давуу тал. Гэхдээ эдгээр давуу талаа зөв цагт, зөв байдлаар хуваалцах хэрэгтэй.

    Дотоодын байгууллагын хэв маягийг хэт их шүүмжилж, “гадаадад ингэдэг” гэж яривал бусдын эсэргүүцэлтэй тулгарах магадлалтай. Харин “Бид ийм асуудалтай тулгарч байхад тэгж шийдэж байсан, Монголд ингэж туршиж үзэж болох болов уу?” гэх байдлаар хандвал илүү үр дүнтэй.

    Эцэст нь:

    Эх орондоо эргэн ирж байгааг “бүхнийг тэгээс эхэлж байна” гэж хэт хүндээр хүлээн авах хэрэггүй. Та амьдралынхаа нэлээд том бэрхшээл, дамжлагыг туулж, өөрийгөө хөгжүүлээд ирж байгаа. Хамгийн чухал нь энэхүү туршлагаа Монголын нөхцөлд ухаалгаар, уян хатан байдлаар хэрэгжүүлэх явдал юм.

    Lambda Global таныг дэмжихэд бэлэн байна. Бид гадаадад амьдарч, ажиллаж байгаад эх орондоо ирсэн олон залуустай хамтарч ажилладаг. Хэрвээ та одоо энэ замыг туулж яваа бол ганцаараа биш гэдгээ санаарай. Монголд таны туршлага, таны дуу хоолой, таны хувь нэмэр хамгийн их хэрэгтэй.